H2.3 Verlichting

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Pruiken en revoluties

Kader 2 - Hst 2

Startopdracht:

Schrijf op je wisbord wat de begrippen monarchie en absolutisme betekenen.

Schrijf op je wisbordje

• Wat is een directe bron? 
• Geef een voorbeeld van een directe bron.
• Wat is een indirecte bron?
• Geef een voorbeeld van een indirecte bron.
• Wat is het verschil tussen een directe en indirecte bron?

Wie zie je op de afbeelding?

1. Keizerin Maria Teresa van Oostenrijk.
2. Koningin Wilhelmina van Nederland.
3. Koningin Marie-Antoinette van Frankrijk.
4. Koningin Elizabeth van Engeland.

Wie zie je op de afbeelding?

1. Keizer Napoleon Bonaparte
2. Koning Willem-Alexander van Nederland.
3. Koning George V van Engeland.
4. Koning Lodewijk XVI van Frankrijk.

Schrijf op

 je wisbordje

Onder de bron staat: "De mensen onder het ancien regime"

Schrijf de drie standen op en leg uit hoe je ze herkend op de bron.

Leerdoelen

Aan het eind van deze les...

...ken je de begrippen: dictatuur, Franse Revolutie, grondrecht, terreur, Franse Revolutie, Verlichting en grondwet. (R)

...ken je de volgende personen: Louis XVI en Marie-Antoinette. (R)

...kan je uitleggen welke kritiek er van de derde stand kwam op de Franse absolute koning en wat de eerste en tweede stand daarvan vonden. (T1)

 Je kunt uitleggen welke invloed de Verlichting had op de Franse Revolutie. (T1)

Je kunt beschrijven hoe de Franse Revolutie verliep. (T1)

 Je kunt beschrijven of het Franse volk na de Franse Revolutie meer of minder vrijheid kreeg. (T2)

De Verlichting

Afbeelding: De salon van madame Geoffrin. In de Franse salons, waarin ook voor vrouwen een rol was weggelegd, kwamen wetenschappers, letterkundigen en aristocraten bijeen. Sommigen traden op als beschermers voor wie in juridische of financiële moeilijkheden raakte.

De Verlichting

Geleerden in de 18e eeuw stelden veel vragen. Ze vonden dat alleen iets waar was als daar bewijs voor was. Geleerden deden daarom veel onderzoek. Deze manier van denken noemen we de Verlichting. 

Afbeelding: De salon van madame Geoffrin. In de Franse salons, waarin ook voor vrouwen een rol was weggelegd, kwamen wetenschappers, letterkundigen en aristocraten bijeen. Sommigen traden op als beschermers voor wie in juridische of financiële moeilijkheden raakte.

De Verlichting

Ook dachten de geleerden na over het bestuur. 

Ze vonden dat de mensen in een land grondrechten hebben. En de regering deze moest beschermen. Ook vonden zij dat de leiders van het volk naar hen moesten luisteren.

Afbeelding: De salon van madame Geoffrin. In de Franse salons, waarin ook voor vrouwen een rol was weggelegd, kwamen wetenschappers, letterkundigen en aristocraten bijeen. Sommigen traden op als beschermers voor wie in juridische of financiële moeilijkheden raakte.

De Verlichting

Tot slot vonden ze dat de macht verdeeld moest zijn in drie groepen:

1. De wetgevende macht
2. De uitvoerende macht
3. De rechtsprekende macht

Afbeelding: De salon van madame Geoffrin. In de Franse salons, waarin ook voor vrouwen een rol was weggelegd, kwamen wetenschappers, letterkundigen en aristocraten bijeen. Sommigen traden op als beschermers voor wie in juridische of financiële moeilijkheden raakte.

Schrijf over in je schrift

Verlichting

Geloof in feiten

Wetenschappelijk onderzoek doen

Nadenken over bestuur van het land

Nadenken over vrijheden

Trias Politica:

1. Wetgevende macht

2. Uitvoerende macht

3. Rechterlijke macht

Grondrechten

Het is oneerlijk verdeeld

Regeerde als absolute koning. 

> voorrechten adel

> onafhankelijkheidsoorlog VS

absolutisme

Vorm van regeren waarbij de koning alle macht heeft. 

Gemaskerd bal in Versailles (1745)

Oorzaken van de Franse Revolutie

• Twee mislukte oogsten in 1788 en 1789. Hierdoor steeg de prijs van het brood.
•  Dure oorlogen in het buitenland (Amerikaanse Onafhankelijkheid oorlog)

De standenvergadering

Koning had meer geld nodig > eerste + tweede stand ook belasting betalen?

Wilden eerste en tweede stand niet. Derde stand eist meer invloed, maar krijgt deze niet. 

> Derde stand verlaat boos de vergadering. 

Schrijf over in je schrift

Verlichting

Mislukte oogsten

Oorlogen

Standenvergadering

- 3e stand eist meer invloed bestuur

- 1e en 2e stand weigeren belasting te betalen.

3e stand = boos

- eis invloed bestuur afgewezen

- moesten nog meer belasting gaan betalen.

Bestorming van de Bastille

Schrijf over in je schrift

Verlichting

Mislukte oogsten

Oorlogen

Standenvergadering

- 3e stand eist meer invloed bestuur

- 1e en 2e stand weigeren belasting te betalen.

3e stand = boos

- eis invloed bestuur afgewezen

- moesten nog meer belasting gaan betalen.

Bestorming Bastille

14 juli 1789

Gevolgen Franse Revolutie

• Einde maken aan honger en armoede.
• Eerlijke regering en gelijke rechten voor iedereen. Grondwet voor heel Frankrijk.
•  Koning werd afgezet: weg met de monarchie.

Schrijf over in je schrift

Verlichting

Mislukte oogsten

Oorlogen

Standenvergadering

- 3e stand eist meer invloed bestuur

- 1e en 2e stand weigeren belasting te betalen.

3e stand = boos

- eis invloed bestuur afgewezen

- moesten nog meer belasting gaan betalen.

Bestorming Bastille

14 juli 1789

start Revolutie. Doelen:

1. einde maken aan armoede en honger

2. eerlijke regering 

3. gelijke rechten voor iedereen

4. grondwet

5. monarchie > republiek

Jaren van Terreur

Sommigen vonden de revolutie niet snel genoeg gaan. Wilden dus met alle geweld veranderingen doorvoeren. Iedereen die daar anders over dacht werd tegenstander van de revolutie. Ze werden onthoofd.

Er volgden jaren van terreur. 

Schrijf over in je schrift

Verlichting

Mislukte oogsten

Oorlogen

Standenvergadering

- 3e stand eist meer invloed bestuur

- 1e en 2e stand weigeren belasting te betalen.

3e stand = boos

- eis invloed bestuur afgewezen

- moesten nog meer belasting gaan betalen.

Bestorming Bastille

14 juli 1789

start Revolutie. Doelen:

1. einde maken aan armoede en honger

2. eerlijke regering 

3. gelijke rechten voor iedereen

4. grondwet

5. monarchie > republiek

Jaren van Terreur

1789-1799

- tegenstanders > guillotine

- Eerste Republiek FR

Napoleon Bonaparte

• Was generaal in het Franse leger.
• Was enorm populair.
•  Volk verlangde naar rust en vrede. 

Napoleon kwam met hulp van het Franse volk aan de macht. Om een eind te maken aan de chaos kwamen er nieuwe wetten.

Napoleon 

veroverd

Egypte

Napoleon Bonaparte

Napoleon zorgde ervoor dat Frankrijk een dictatuur werd, met zichzelf als machtigste man van het land.

Napoleon kroont zichzelf in 1804 tot keizer.

Frankrijk

onder 

Napoleon

Schrijf over in je schrift

Verlichting

Mislukte oogsten

Oorlogen

Standenvergadering

- 3e stand eist meer invloed bestuur

- 1e en 2e stand weigeren belasting te betalen.

3e stand = boos

- eis invloed bestuur afgewezen

- moesten nog meer belasting gaan betalen.

Bestorming Bastille

14 juli 1789

start Revolutie. Doelen:

1. einde maken aan armoede en honger

2. eerlijke regering 

3. gelijke rechten voor iedereen

4. grondwet

5. monarchie > republiek

Jaren van Terreur

1789-1799

- tegenstanders > guillotine

- Eerste Republiek FR

Napoleon

1799-1815

- dictatuur

- keizerrijk vanaf 1804

- code Napoleon

Personen uit deze les

• Marie-Antoinette
• Lodewijk XVI
• Napoleon

Jaartallen uit deze les

• 14 juli 1789: bestorming van de Bastille
• 1789: bijeenkomst van de standenvergadering FR
• 1793-1799: jaren van terreur
• 1799-1815: Napoleon aan de macht

Begrippen uit deze les

• Dictatuur
• Franse Revolutie
• Grondrecht
• terreur
• Verlichting
• grondwet

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

Stel 1 vraag over de lesstof die je niet goed hebt begrepen.