6.1 De invloed van de Golfstroom

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Korte weg door dampkring
bij loodrecht

Kleiner oppervlak
bij loodrecht

B48: breedteligging en temperatuur

Breedteligging heeft groot effect op de temperatuur:

Hoge breedte - koud / Lage breedte - warm

Bij evenaar zonnestralen loodrecht op aardoppervlak.

2 oorzaken:

1. Loodrechte zonnestralen verwarmen een kleiner oppervlak met dezelfde energie als schuine zonnestralen

2. Loodrechte zonnestralen hebben korte weg door dampkring - dus minder stofdeeltjes en wolken

B49 Luchtstreken 

De temperatuurzones op aarde noem je luchtstreken.
Wiskundige begrenzing - breedtecirkels
Thermische begrenzing - isothermen

	Tropen	Gematigde zone	Poolstreken
Kenmerk	Altijd warm	Niet te warm, niet te koud	Altijd koud
Breedtegraad	tussen 23½⁰ N.B. en Z.B.	23½⁰ en 66 ½⁰ N.B. en Z.B.	vanaf 66 ½⁰ N.B. en Z.B.
Grens	Keerkringen	Subtropen	Poolcirkels

Weer en klimaat

Het weer: temperatuur, neerslag, wind op bepaalde plaats en op bepaald moment.

BV. Als je nu naar buiten kijkt. Het is bewolkt, het regent en het is koud.

B42 - Weer en klimaat

Het klimaat: gemiddelde weer in een bepaald gebied en over een langere tijd (meestal 30 jaar).

 

BV. Eén hele hete dag, verandert het klimaat niet, want heeft weinig invloed op het gemiddelde over 30 jaar

Hoe zit dat in Europa?

Grotendeel in de luchtstreek: gematigde zone 

1. Geen extreme temperaturen door breedteligging 
2. Kouder op hoge breedte, warmer op lage breedte
   
   

Zuid-Europa ligt in de subtropen

• Gemiddeld warmer

Deel Noord-Europa ligt in de poolstreken

• Te koud voor bomen = boomgrens

De Golfstroom en aanlandige wind

Ander temperatuurverschil in Europa: ligging ten opzichte van zee

Zeestromen kunnen:

1. Warm zeewater uit de tropen naar de polen brengen
2. Koud zeewater van de polen naar de tropen brengen
   
   Golfstroom: belangrijk voor klimaat in Europa

B53 Temperatuur boven land en zee

Zonnestralen vallen op land of op zee -> veel invloed op de temperatuur

Strandvoorbeeld zomerse dag:
 - overdag: heet zand, koel zeewater
 - avond: koud zand, koel zeewater 
 conclusie: land warmt sneller op dan zee,  maar koelt ook sneller af

Wat is het gevolg?

B53 Temperatuur boven land en zee

Verschil heeft gevolgen voor de temperatuur van de lucht:

Boven zee: nooit heel koud, nooit heel heet
-> zee heeft een matigend effect op de temperatuur

Boven land: kan heel warm en heel koud zijn
-> temperatuur kan snel wisselen

B54 Aanlandige en aflandige winden

De windrichting heeft veel  invloed op de temperatuur. 

2 soorten:

1. Aanlandige wind
   - in de zomer minder warm
    - in de winter minder koud
   
   
2. Aflandige wind
   - in de zomer warmer
   - in de zomer kouder

De Golfstroom en aanlandige wind

Boven relatief warm zeewater is ook de lucht warmer.

1. Westenwind blaast warme lucht richting Europa ->
   Aanlandige wind / zeewind ->
   Winter: niet erg koud in de winter
   Zomer: niet erg warm door relatief koele lucht vanaf zee

De Golfstroom en aanlandige wind

Hoe verder landinwaarts, hoe kleiner de invloed van de zee.
-> kouder in de winter, warmer in de zomer

Binnenland Rusland: extreem grote temperatuurverschillen, want:

Geringe invloed zee, groot landoppervlak = koelt snel af, warmt  snel op.

Poolnacht en middernachtzon

Hammerfest = Noord-Noorwegen 
Ligt boven de Poolcirkel. Toch in de winter net onder 0 door de Golfstroom.

Hammerfest heeft de poolnacht (winter) & midzomernacht (zomer)

Ook Poollicht / Noorderlicht

Gekleurde lichtverschijnselen aan de hemel, veroorzaakt door botsing van zonnedeeltjes die de ruimte in worden geslingerd, met het magnetische veld van de aarde