SO De Vroege Middeleeuwen (mavo/havo)

• Geschiedenis
• test
• Middelbare school
• vmbo lwoo, g, t, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1

SO

De Vroege Middeleeuwen

Gebruik de bron

Monniken hadden een aantal taken. Zo schreven zij bijvoorbeeld boeken over.

➤Noem nog twee taken van monniken die niet op de afbeelding te zien zijn.

Gebruik de bron 

Een voorbeeld van een geestelijke is een monnik. 

➤Geef nog twee voorbeelden van geestelijken.

Sommige mensen vinden dat de middeleeuwen een donkere tussentijd is.

➤Geef een voorbeeld waaruit blijkt dat sommige mensen gelijk hebben als ze zeggen dat het een donkere tussentijd is.

➤Waarom maken herendiensten het leven van een horige zwaarder dan die van een vrije boer?

In de Middeleeuwen bestond het leenmannenstelsel. 

➤Geef een ander woord voor leenmannenstelsel. 

➤Waarom twijfelde niemand aan de verdeling in standen?

Karel de Grote gaf stukken land in leen aan leenmannen. 

➤Waarom deed hij dat?

Gebruik de bron

Horigen hadden veel plichten.

➤ Welke twee plichten van horigen zie je in de tekst terug?

Gebruik de bron 

Ondanks alle plichten, kon het toch gebeuren dat een boer bij een edelman kwam en vroeg: ‘Mag ik uw horige worden?

➤ Waarom zou een boer horige willen worden? Bedenk de meest logische reden.

De Kerk werd in de loop van de middeleeuwen steeds rijker. De Kerk bezat heel veel grond en hoge geestelijken woonden in prachtige paleizen. 

➤Hoe kwam de Kerk aan al dat geld en al die grond? Geef twee oorzaken.

Naast werken op het land, was een horige ook verplicht om herendiensten te doen.

➤ Geef twee voorbeelden van herendiensten.

In de Tijd van monniken en ridders bestonden er al kastelen. Die werden bewoond door edelen en hun ridders. Maar deze kastelen zagen er heel anders uit als de kastelen van ná het jaar 1000.

➤ Beschrijf een kasteel dat gebouwd is in het jaar 850.

Gebruik de bron

In het verhaaltje staan twee fouten. 

➤Schrijf de fouten op, en schrijf erbij waarom het fout is.

Gebruik de bron 

Dit zijn schaakstukken van een schaakspel uit de twaalfde eeuw, die ook wel The Lewis Chessman worden genoemd. Ze zijn gemaakt van walrustand.

Sleep de onderdelen naar de juiste schaakstukken.

Adel

Geestelijkheid

Ridder

Koning

Bisschop

1500 

v. Chr.

1000 

v. Chr.

500 

v. Chr.

1

500

1000

1500

2000

2050

Sleep de iconen naar de juiste plek in de tijdlijn.

G

F

I

H

R

R

B

S

D

T

E

D

S

A

A

D

S

T

N

M

P

K

K

L

V

W

Klik op de schaakstukken en lees de stelling. 

Is de stelling juist? Sleep het schaakstuk dan naar het juiste coordinaat. De schaakstukken vormen dan een woord.

Een horige moest pacht betalen voor de grond (D,8)

♟

Karel de Grote was koning en keizer (A,5)

♔

Karel de Grote was een leenheer (C,4)

♔

De geestelijkheid was de derde stand (A,8)

♗

Monniken en ridders horen bij de geestelijken (G,1)

♗

Een leenman moet trouw zweren aan de leenheer (F,7)

♔

Monniken en nonnen horen bij de lage geestelijken (H,4)

♗

Het middeleeuwse woord voor een slaaf is een horige (G,3)

♟

Herendiensten deed de leenheer voor de leenman (B,2)

♔

De Paus is de hoogste geestelijke van de christelijke kerk (D,5)

♗

Ridders woonden in een klooster (E,4)

♗

Horigen waren vrij om weg te gaan van hun land (G,6)

♟

Sleep de teksten naar de juiste plek in de afbeelding

Ik ben van adel

Ik ben een geestelijke

Ik betaal pacht

Eerste stand

Tweede stand

Derde stand

➤Sleep steeds een vinkje naar het goede woord om de zin kloppend te maken. 

Na de val van het Romeinse Rijk werd er veel meer / minder gehandeld in Europa. 

Na de val van het Romeinse Rijk waren er veel / weinig oorlogen in Europa.

Na de val van het Romeinse Rijk ontstaan er veel / nauwelijks steden in Europa.

➤Zet de volgende geestelijken in de juiste volgorde van macht. Begin met de geestelijke die het machtigst is, en eindig met de geestelijke die het minst machtig is.

Priester

Paus

Bisschop

Monnik

W  I  L  L  I  B  R  O  R  D

L  E  E  N  S  T  E  L  S  E  L

K  L  O  O  S  T  E  R

B  O  N  I  F  A  T  I  U  S

H  O  R  I  G  E

L  E  E  N  H  E  E  R

Maak het drieslagstelsel kloppend.

🏝

🐄

☃️

🐄

🏝

☃️

☃️

🐄

🏝

➤Voor zijn ridders was Karel de Grote de leenheer.

1. Goed
2. Fout

➤Karel de Grote is in het systeem van het feodalisme de .....

1. leenheer
2. leenman

➤Wie is dit?

1. Karel de Kale
2. Karel de Kleine
3. Karel V
4. Karel de Grote

➤Karel de Grote leefde in de tijd van Grieken en Romeinen. 

1. Goed
2. Fout

➤De Tijd van Monniken en Ridders is: 

1. van 500-1000
2. van 1000-1500
3. hetzelfde als de Vroege Middeleeuwen
4. hetzelfde als de Late Middeleeuwen

➤Van wanneer tot wanneer duurde de middeleeuwen? 

1. 500-1300
2. 800-1700
3. 500-1500
4. 500-1700

➤Wanneer waren de Vroege Middeleeuwen? 

1. 300 - 500 n.Chr
2. 500 - 1000 n.Chr
3. 1000 - 1300 n.Chr
4. 1300 - 1500 n.Chr

Gebruik de bron

Gebruik de bron

➤Wie is de ‘hij’ over wie de tekst gaat?

1. Bonifatius
2. Wilibrord
3. Lodewijk de Vrome
4. Karel de Grote

➤Wat is een goed voorbeeld 

van een leenstelsel?

1. De koning bestuurt zijn land helemaal in zijn eentje.
2. De koning heeft ministers die hem advies geven over het bestuur van zijn land.
3. De koning heeft niets te zeggen over het bestuur van zijn land.
4. De koning heeft zijn land in twintig stukken verdeeld. Ieder stuk wordt bestuurd door een vriend van hem.

➤Wat is de beste omschrijving van het begrip ‘geestelijken’? 

Kies het juiste antwoord.

1. Hij moet in zijn gebied doen waar hij zin in heeft.
2. Hij moet elke ochtend bijtijds opstaan.
3. Hij moet trouw beloven aan zijn leenheer.
4. Hij moet delen van zijn gebied doorlenen aan onderleenmannen.

➤Wat is de beste omschrijving van het begrip ‘geestelijken’? 

Kies het juiste antwoord.

1. mensen die in God geloven
2. mensen die iedere week naar de kerk gaan
3. mensen die in dienst zijn van de kerk
4. mensen die voor andere mensen bidden

➤Een vrouwelijke monnik wordt een non genoemd.

1. Waar
2. Niet waar

➤Monniken bidden acht keer per dag

1. Waar
2. Niet waar

➤Het verzorgen en genezen van zieken was één van de taken van monniken.

1. Waar
2. Niet waar

➤Monniken zijn geen geestelijken.

1. Waar
2. Niet waar

Door het harde leven gingen veel mensen het christendom extra belangrijk vinden. 

➤Waarom was dat zo? 

1. De mensen hoopten dat God hen zou beschermen tegen honger, ziekte en dood.
2. In de Bijbel staat hoe je betere medicijnen kunt maken en hoe je grotere oogsten kunt krijgen.
3. Als je christen was, mocht je in een klooster wonen. Daar was wel genoeg voedsel.
4. Als je arm, maar goed geleefd had, werd je na je dood erg rijk in de hemel.

➤Veel monniken konden lezen en schrijven. 

Zij schreven oude boeken over.

1. Waar
2. Niet waar

➤Het drieslagstelsel is een manier van landbouw waarbij een akker elk derde jaar braak ligt.

1. Waar
2. Niet waar

➤Dankzij het drieslagstelsel werd de landbouwgrond vruchtbaarder.

1. Waar
2. Niet waar

➤Door het drieslagstelsel werden de oogsten kleiner, omdat een deel van de grond leeg was.

1. Waar
2. Niet waar

➤Het drieslagstelsel werd gebruikt vanaf ongeveer het jaar 600.

1. Waar
2. Niet waar

Gebruik de bron

Gebruik de bron

Je denkt misschien dat horigen iets zijn van heel lang geleden. Maar ook in onze tijd zijn er nog horigen. 

➤Waarom is de vrouw uit de tekst een horige?

1. Ze moet een deel van de tijd op de akkers van de landheer werken.
2. Als er gevaar dreigt, wordt ze beschermd door de landheer.
3. Ze mag weg van het land van de landheer.
4. Ze hoort bij de derde stand, en haar landheer niet.

➤Welke uitspraak past bij de Tijd van monniken en ridders?

1. Het was veel veiliger dan in de tijd van het Romeinse Rijk.
2. Na het Romeinse Rijk brak er een strijd uit om de macht. Uiteindelijk werd het Frankische volk het sterkst.
3. Na de val van het West-Romeinse Rijk voerden de Romeinen oorlog met de Franken.
4. De meeste mensen gingen in steden wonen. Daardoor werden de steden groter.

➤Welke zin is juist?

1. In een leengebied konden meerdere domeinen liggen.
2. In elk leengebied lag één domein.
3. In een domein konden meerdere leengebieden liggen.
4. In elk domein lag één leengebied.

De leenman en de horige hadden allebei plichten. 

➤Bij wie hoort de volgende plicht?

Herendiensten doen.

1. leenman
2. horige

De leenman en de horige hadden allebei plichten. 

➤Bij wie hoort de volgende plicht?

Bescherming bieden als er gevaar dreigt.

1. leenman
2. horige

De leenman en de horige hadden allebei plichten. 

➤Bij wie hoort de volgende plicht?

Toestemming vragen om te mogen trouwen

1. leenman
2. horige

De leenman en de horige hadden allebei plichten. 

➤Bij wie hoort de volgende plicht?

Trouw beloven aan de koning.

1. leenman
2. horige

➤Hoort de volgende persoon bij de adel, de geestelijkheid of de boeren?

Leo, de bisschop van Aken.

1. adel
2. geestelijkheid
3. boeren

➤Hoort de volgende persoon bij de adel, de geestelijkheid of de boeren?

Herman, een horige die op het gebied van een ongelofelijk onvriendelijke edelman woont

1. adel
2. geestelijkheid
3. boeren

➤Hoort de volgende persoon bij de adel, de geestelijkheid of de boeren?

Maria, een oude vrouw die in een klooster bij Maastricht woont.

1. adel
2. geestelijkheid
3. boeren

➤Hoort de volgende persoon bij de adel, de geestelijkheid of de boeren?

Klaas, een vrije boer met een lange baard.

1. adel
2. geestelijkheid
3. boeren

➤Hoort de volgende persoon bij de adel, de geestelijkheid of de boeren?

Koning Karel de Kale, een kleinzoon van Karel de Grote.

1. adel
2. geestelijkheid
3. boeren

➤Karel de Grote was een Romeinse keizer.

1. Waar
2. Niet waar

➤Karel de Grote werd in het jaar 800 geboren.

1. Waar
2. Niet waar

➤Karel de Grote stierf in het jaar 814.

1. Waar
2. Niet waar

➤Woont de volgende persoon wel of niet in een klooster?

Paus

1. Wel
2. Niet

➤Woont de volgende persoon wel of niet in een klooster?

Bisschop

1. Wel
2. Niet

➤Woont de volgende persoon wel of niet in een klooster?

Priester

1. Wel
2. Niet

➤Woont de volgende persoon wel of niet in een klooster?

Monnik

1. Wel
2. Niet

➤Woont de volgende persoon wel of niet in een klooster?

Non

1. Wel
2. Niet