Les 1 - Procestechniek - Introductie 'Meet- en Regeltechniek'

Procestechniek 

Les 1: Introductie 'Meet- en Regeltechniek'.

Overzicht lessen

Les 1:  Introductie en ophalen kennis 'besturingstechniek'.

Les 2:  Basiskennis 'Meet- en regeltechniek'.

Les 3:  PID

Les 4:  Sensoren, kleppen en afsluiters

Les 5:  PLC

Les 6:  Toepassen kennis op productieprocessen

Lesplanning

• Ophalen kennis 'Besturingstechniek'
• Introductie 'Meet- en regeltechniek'?
• Hoe werkt dat in de praktijk?
• praktijkopdrachten
• Aan de slag!

Lesdoelen

Jij:

• kan principe van besturen uitleggen.
• kan het principe van meten en regelen uitleggen.
• je herkent in de praktijk het verschil tussen meten, regelen en besturen.

Wat weet je nog van 'Besturingstechniek'?

Basiskennis besturingstechniek

- Waaruit bestaat een regelkring?

- Wat doet een signaalgever?

- Geef 3 voorbeelden van signaalgevers in een productieproces.

- Wat doet een uitvoerorgaan?

- Geef 3 voorbeelden van uitvoerorganen in een productieproces

Basiskennis besturingstechniek

Waaruit bestaat een regelkring?

Een regelkring bestaat uit een signaalgever, een besturingssysteem en een uitvoerorgaan.

Wat doet een signaalgever?

Een signaalgever geeft een signaal naar het besturingssysteem.

Geef 3 voorbeelden van signaalgevers in een productieproces.

Voorbeelden van signaalgevers in het productieproces zijn o.a. schakelaars, sensoren, thermometer of drukmeter.

Wat doet een uitvoerorgaan?

Een uitvoerorgaan voert een commando uit dat vanuit het besturingssysteem gegeven wordt.

Geef 3 voorbeelden van uitvoerorganen in een productieproces.

Voorbeelden van uitvoerorganen in een productieproces zijn o.a. een motor dit gaat draaien, een lampje dat gaat branden, een klep die open of dicht gaat, een verwarming die aan of uit gaat of een alarm dat aan gaat.

Wat weet je nog van 'Besturingstechniek'?

Basiskennis besturingstechniek

- Waaruit bestaat een regelkring?

Basiskennis besturingstechniek

Waaruit bestaat een regelkring?

Een regelkring bestaat uit een signaalgever, een besturingssysteem en een uitvoerorgaan.

Wat doet een signaalgever?

Een signaalgever geeft een signaal naar het besturingssysteem.

Geef 3 voorbeelden van signaalgevers in een productieproces.

Voorbeelden van signaalgevers in het productieproces zijn o.a. schakelaars, sensoren, thermometer of drukmeter.

Wat doet een uitvoerorgaan?

Een uitvoerorgaan voert een commando uit dat vanuit het besturingssysteem gegeven wordt.

Geef 3 voorbeelden van uitvoerorganen in een productieproces.

Voorbeelden van uitvoerorganen in een productieproces zijn o.a. een motor dit gaat draaien, een lampje dat gaat branden, een klep die open of dicht gaat, een verwarming die aan of uit gaat of een alarm dat aan gaat.

Besturen (of besturingstechniek)

Besturen (besturingstechniek) is wat anders dan 'Meten en Regelen':

• Besturen = actie - reactie (aan - uit)
• Er is nooit een terugkoppeling 

       'naar de meting

Een voorbeeld van besturen is de verlichting aan en uit doen.
Ken jij nog meer voorbeelden?

Bekende voorbeelden van Besturingstechniek

• Afremmen van een auto
• Detectie van alarm (bijvoorbeeld brandalarm) 
• Automatische deur

Praktijkvoorbeeld van besturen

Besturen heeft altijd maar 2 standen mogelijk:

• Dus aan of uit (verlichting)
• Open of dicht (deur of klep)
• Waar of niet waar (detectie)

Botsing met een auto. Voorwaarde:

• Er wordt hard geremd (actie)
• Gevolg airbag uit (reactie)
• Er is geen terugkoppeling

Automatiseren

Techniek is steeds meer geautomatiseerd, denk maar aan:

• de airco of cruise control in een auto; 
• de temperatuurregeling van de verwarming bij jou thuis; 

• de GPS op landbouwvoertuigen voor precisieteelt.

Automatiseren = Meten en Regelen

Meten en regelen is:

• Meten en vervolgens corrigeren.
• Altijd een continue proces.
• Dus er is altijd een terugkoppeling plaats tussen de meting en de besturing.

Meet- en regeltechniek

Bij meet- en regeltechniek worden processen geregeld door of met een procesgrootheid. Bijvoorbeeld door de temperatuur, druk, snelheid of het niveau.

Bij meet- en regeltechniek gaat het om het bereiken en handhaven.

Temperatuur kan je meten. Kun jij meer metingen bedenken die we dagelijks tegen komen?

De meest bekende voorbeelden van 

meten (en regelen): 

• Temperatuur
• Flow (hoeveelheid per tijdseenheid)
• Snelheid
• Druk
• .... 

Praktijkvoorbeeld van Meten en regelen

Regelen van het vloeistofniveau in een tank

Waarmee zou je hoeveelheid vloeistof die in een tank moet komen kunnen regelen?

1. Een niveaumeter
2. Een pomp
3. Een flowmeter
4. Een pomp met niveaumeter

Voorbeeld van 

 'Meten en regelen' in combinatie met 'Besturen'

Je rijdt in een auto:

• Je gaat een bocht om (= Besturen).  Dat gebeurt op basis van je ogen (signaleren).  Je ogen verrichten in dit geval de meting en je handen sturen.
• Na de bocht draai je bij om niet van de weg te raken ( = corrigeren / of regelen). Ook nu zijn het de ogen die signaleren. je handen sturen bij (corrigeren) en regelen.

Sleepvraag

De volgende dia bevat een sleepvraag.

Geef van de genomde onderdelen aan of deze bij 'Besturingstechniek' 

of bij 'Meet- en Regeltechniek' horen.

meet- en regeltechniek

besturingstechniek

lichtschakelaar

laagwaterbeveiliging

thermostaat

deurbel

Praktijkopdracht

Je gaat aan de slag met een praktijkopdracht

• Ga in de praktijkruimte, bij de verschillende machines/opstellingen, op zoek naar 'Besturings- en Meet en regelsystemen'. Beschrijf of fotografeer deze.
• Noteer wat er gemeten en/of wat er geregeld wordt.
• Is er sprake van besturen of van meten en regelen?
• Op welke waarde heb jij invloed? Wat kun je regelen of besturen?

Check van de lesdoelen

Jij:

• kan het principe van besturen uitleggen.
  
• kan het principe van meten en regelen uitleggen.
• je herkent in de praktijk het verschil tussen meten en regelen en besturen.

Zijn er nog vragen?