Renaissance of Barok? Werken in duo's

• kunst algemeen
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Renaissance of barok?

Aan het einde van deze les:

Ken je de belangrijkste kenmerken van de Barok

Kan je aanwijzen of een schilderij uit Renaissance of Barok periode dateert

Wanneer is de periode van de Renaissance?

1. 1500-1600
2. 1400-1530
3. 17e eeuw
4. 1300-1450

Renaissance betekent:

1. Vervormen
2. Verbeteren
3. Wedergeboorte
4. Terug naar de dood

4 Belangrijke kenmerken van de Renaissance:

• Wedergeboorte interesse klassieke oudheid

   (Griekse en Romeinse  kunst) 

• Idealiseren klassieke oudheid 

• Verheerlijking van het individu 

• Realisme in de kunst

Hoe veranderde de rol van de kunstenaar in de renaissance?

1. kunstenaar krijgt opdracht van burger
2. kunstenaar krijgt meer aanzien
3. kunstenaar is niet langer anoniem
4. kunstenaars bleven werken voor de kerken

Barok 1600-1720

Barok 1600-1720

Barok = Barocco= Grillige parel

Klassieke elementen worden op eigen wijze toegepast.

Geïnspireerd door Michelangelo en de grote licht-donkercontrasten.

Paleis van Versailles, 1680

Barok 1600-1720

Barok is vooral groot in Frankrijk en Spanje --> Katholieke geloof weer groot maken.

Het gevolg van de reformatie --> contrareformatie

Ook het aanzien van koningen werd opgevijzeld.

Barok 

Schilderkunst

Kenmerken Barok Schilderkunst:

• Realistische weergave
• Dramatische effecten
• Clair-Obscur
• Emotie
• Dynamiek

The calling of Saint Matthew: Carvaggio

Wie moesten er overdonderd worden tijdens de barok?

1. de Fransen
2. kerkverlaters en ongelovigen
3. de paus
4. Lodewijk XIV

Een typisch kenmerk van de vormgeving in Barok is

1. Perspectief
2. Claire Obscur
3. Ingetogen kleuren
4. Licht

Op welke afbeelding is er sprake van clair-obscur?

1. 
2. 
3. 
4. 

Zelfstandig werken  in duo's

Renaissancekunst (ca. 1500-1600) of Barokke kunst (500-1500):

• Is dit een Renaissance of Barok kunstwerk? Waarom?
• Benoem de stijlkenmerken van jouw afbeelding. Zoek zoveel mogelijk argumenten voor renaissance/barok. Je presenteert dit voor de klas.

• Tijd over? Maak je analyse a.d.h.v. vormgevingskenmerken compleet

Michelangelo, de schepping van Adam (1508-1512), Sixtijnse Kapel, Vaticaanstad

Rafael,

De school van Athene, Stanza della Segnatura, Apostolisch Paleis Vaticaanstad (1509-1510)

Michelangelo Merisi da Caravaggio, 

De Roeping van Mattheus 

(ca. 1600)

Artemisia Gentileschi, 

Judith onthoofdt Holofernes 

(1620-1621)

Barok 1600-1720

In de Nederlanden > Gouden Eeuw

1568-1648- Oorlog met Spanje

Veel geld en macht > gevolg ook veel kunst.

Niet de Barok zoals we die zien in Zuidelijk Europa

Bartholomeus Jansz van Assendelft, Werner van den Valckert, 1617

Barok 

Schilderkunst

Mythologische en religieuze taferelen.

Extreem realistisch en eigentijds > uit de historische context gehaald

Verbeelding is dramatisch en op het hoogtepunt van een gebeurtenis > benadrukt door diagonalen en clair-obscur contrast

Bijbelse voorstelling centraal > aanzien Katholieke kerk verbeteren.

Barok 

Schilderkunst

In de Nederlanden > Protestantisme > minder Barokke schilderkunst

Schilderijen in opdracht > nieuwe genres

Vaak wordt het dagelijks leven verbeeld > landschappen, stillevens, historiestuk, genrestuk.

Jan Steen: Sint Nicolaasfeest, 1663

Barok 

Schilderkunst

Begrippen:

• Historiestuk
• Genrestuk
• Clair-Obscur
• Ets
• Trompe l'oeil (bedrieglijk echt)

Barok 

Beeldhouwkunst

Bijbelse en Mythologische thema's

Veel ornamenten en onderwerpen uit de natuur. Licht speelt een belangrijke rol!

Door komst van welvaart was er meer vraag naar luxe gebruiksvoorwerpen

Veel emotie, beweeglijkheid en plasticiteit.

Diagonale lijnen die dynamiek versterken

Barok 

Architectuur

Kenmerken Barok Bouwkunst:

• Sterke dieptewerking
• rijk materiaalgebruik
• Symmetrie
• Ingewikkelde patronen
• veelvuldig gebruik van versieringen

Barok 

Architectuur

Bekende namen: Bernini en Borromini

Veel oog voor detail en complexe vormen.

Versierde gevels, assymetrie, reliefwerking en grote contrasten door lichtval.

Macht van de Rooms-Katholieke kerk tot uiting brengen.

San Carlo alle Quattro Fontane: Francesco Borromini, 1665

Barok 

Architectuur

In de Nederlanden ligt de macht bij de burgers. Hierdoor veel grote huizen en kantoren > Stadhuis op de Dam.

Op het fronton zie je een beeld van de Vrede > dragen van een olijftak en staf Mercurius.

Decoratie is bedoelt om het aanzien weer te geven.

Begrippen:

- Lichtval

- Gevel

Bouwkunst:

- rijk en weelderig materiaalgebrui

- tweezijdige symmetrie

- ingewikkelde patronen

- veelvuldig gebruik van versieringen 

- goddelijke onderwerpen

Schilderkunst:

- extreem realisme

- dramatische effecten

- sterke licht/donker contrasten (clair-obscur)

- veel emotie (op gezichten)

- veel vaart en beweging en druk  kronkelende figuren

- diagonalen

- lichtbron niet zichtbaar

Het belangrijkste doel van de Barok is:

1. Imponeren
2. Verheerlijken
3. Informeren
4. Decoreren

Barok is verbonden aan de contrareformatie.
Wat is de contrareformatie?

1. Revolutie in de kunst
2. Reactie van de kerk tegen hervormingen
3. Katholieke kerk tegen protestante kerk
4. Protestantse kunst

Renaissance of barok?

Beoordeel jezelf.

Kan jij:

De belangrijkste kenmerken van de Barok aanwijzen?

Aanwijzen of een schilderij uit de Renaissance of Barok periode dateert?