zuurstof

• Verzorgende
• MBO
• Studiejaar 2

Leerdoelen

1. Je kunt de indicaties voor het geven van zuurstof benoemen.

2. Je kunt de risico’s en complicaties bij toediening van zuurstof toelichten.

3. Je kunt berekenen hoeveel zuurstof in een zuurstofcilinder zit.

4. Je kunt volgens protocol zuurstof aansluiten en toedienen met verschillende soorten materialen

Indicaties voor het meten van de saturatie

Problemen van hart of longen

Bloedarmoede

Onderkoeling

verlaging bewustzijn

Ernstig trauma

Hoe meet je zuurstofgehalte?

• Saturatie (verzadiging HB met O2)
• capillaire Astrup = vingerprik 

• Arteriële Astrup (bloed uit slagader gehaald)

• Gezonde mensen saturatie 96- 100 %
• COPD/ hartfalen saturatie 92-100%
• Lager dan 95% overleg arts
• Lager dan 90% overwegen toedienen van zuurstof. Altijd in overleg met de arts.

Speciale aandachtspunten

1. observeer de zorgvrager op tekenen van kortademigheid

2. observeer de slijmvliezen en huid.

3. let op tekenen van ineffectieve zuurstoftoediening

4. zorg voor de juiste dosering

verschijnselen hypoxie

• kortademig in rust en ook bij lichte inspanning
• geen energie om iets te ondernemen 
•  gebruik hulpademhalingsspieren 
• sufheid, minder alert
• vergeetachtigheid / verward
• blauwe huidskleur van vingers, nagels , lippen 
• hoge pols en AH en RR
• angstig 

De zorgvrager met hypoxie...

... wil het liefste rechtop zitten

... wil knellende kleding uitdoen

... kan niet praten en ademhalen  tegelijk

... gebruikt hulpademhalingsspieren

... neusvleugelt

... heeft tekenen van cyanose

voorbehouden en risicovol

• altijd in opdracht vd arts 
• schrijft ook aantal liters voor per minuut
• gebruik maken van juiste middelen en materialen 
• alert zijn bij COPD (ademdepressie)
• (Bij mensen met emfyseem (COPD) wordt de ademhalingsprikkel bijvoorbeeld niet meer gereguleerd door het koolstofdioxidegehalte, maar door het zuurstofgehalte. Zuurstoftoediening kan dan leiden tot een ademdepressie)
• zuurstof is brandbaar!
• bij een cilinder; bereken de inhoud

Pas op met zuurstof!

DENK AAN HET KLAAR ZETTEN VAN EEN CILINDER, VOORALS DE STROOM UITVALT BIJ HET GEBRUIK VAN EEN CONCENTRATOR. STICKER OP DE DEUR...VERBETERVOORSTEL

Hulpmiddelen

Neusbril                                             Zuurtstofkatheter                                            Masker

5 tot 10 liter

     tot 6 liter

  tot 6 liter

Zuurstofbronnen

• Zuurstofcilinder
• Concentrator
• Vloeibaar zuurstof

In een zuurstofconcentrator stroomt de omgevingslucht door adsorberend materiaal, een zogenaamde 'moleculaire zeef’. Dit materiaal scheidt de zuurstof van de stikstof en van andere gassen.

Het resultaat is een constante toevoer van een hoge concentratie extra zuurstof naar de client.

voor- en nadelen concentrator

• haalt zuurstof uit de omgevingslucht - raakt nooit op
• let op goede ventilatie
• lange slangen / knikken 
• maakt meer geluid 
• goedkoper

 aandachtspunten 

• zorg voor comfortabele houding zorgvrager
• bij meer dan 5 ltr dan lucht bevochtigen 
• voorkomen van drukplekjes
• gebruik geen vet/olie als zalf. NOOIT vaseline 
  
• goede neus / mond verzorging
• pas op met vuur / vonkjes 

Indicaties:

Problemen met ademhaling of gaswisseling

- hart/long problemen

- bloed armoede

- postoperatief, sedatie

- ernstig trauma

-onderkoeling

complicaties 

• Ademdepressie
• Koolzuuropstapeling door onvoldoende O2 toevoer
• O2 intoxicatie (bij beademing)
• Lucht in de maag (katheter te diep ingebracht)
• Weglekken O2 bij verkeerd hulpmiddel
• Droge neus / mond 
• Drukplekken 

co2 is koolstofdioxide  = hypercapnie

Formule  Inhoud cilinder (liters) x druk (bar)

Rekenvoorbeeld: een cliënt krijgt 1,5 liter zuurstof per minuut uit een volledig gevulde 2 liter-cilinder met een druk van 200 bar. 

Hoeveelheid zuurstof: 2 x 200 = 400 liter zuurstof. Dit is de totale hoeveelheid zuurstof die beschikbaar is.

De totale hoeveelheid beschikbare zuurstof : de hoeveelheid zuurstof die een cliënt per minuut moet krijgen. 

Hoeveelheid zuurstof: 2 x 200 = 400 liter zuurstof. 

400 liter gedeeld door 1,5 liter per minuut = 266,67 minuten.

266,67 minuten : 60 = 4,44 uur. 

0,44 x 60 =26,4 minuten

De cliënt heeft voor 4 uur en 26 minuten zuurstof.

De totale hoeveelheid beschikbare zuurstof : de hoeveelheid zuurstof die een cliënt per minuut moet krijgen.

Je weet dan voor hoeveel minuten er nog zuurstof beschikbaar is. 

Overige observatiepunten?

Huid en slijmvliezen: Goede controle & verzorging neus, mond en keel - Check op decubitus door neussonde of neusbril

Is toedienig effectief? Knik in slang? - Verstopping door slijm? - Ademt zorgvrager veel door de mond?

Zuurstofdosering te hoog of laag: Hoofdpijn - Hoge hartslag - Zweten - Bewustzijnsverlies - Hoge bloeddruk - Overmatige speekselafvloed