5.5 Hormonen

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Thema 5 - Waarneming, gedrag en regeling

Thema 5 - Waarneming, gedrag en regeling

5.1 - Je omgeving waarnemen

5.2 - Voelen, ruiken, proeven

5.3 - Horen en zien 

5.4 - Het zenuwstelsel

5.5 - Gedrag  

5.6 - Regeling

5.7 - Zintuigen en impulsen (VWO)

5.6 - Regeling

Wat weet jij al over
hormonen?

Doelen van de paragraaf

Je kunt benoemen wat terugkoppeling is en hiervan voorbeelden geven.

Je kunt de werking van adrenaline, glucagon en insuline benoemen.

 Hormonen= regelen werking organen

De alvleesklier

De eilandjes van Langerhans

Maken de hormonen insuline en glucagon

-> bloedsuikerspiegel op 0,1% houden

     

      Stijgt de hoeveelheid glucose --> insuline het bloed in. 

Insuline zorgt dat glucose in de lever omgezet wordt in glycogeen (reservestof). De hoeveelheid glucose in het bloed daalt dan weer

      Daalt de hoeveelheid glucose dan wordt er glucagon gemaakt. Glycogeen wordt in de lever weer omgezet in glucose. De glucose stijgt dan

Insuline en glucagon

Gemaakt door: Eilandjes van Langerhans

Reguleren: Glucose gehalte in het bloed

Ook wel genoemd: De bloedsuikerspiegel

Insuline: Glucose --> Glycogeen

Glucagon: Glycogeen --> Glucose

regeling van het bloedsuikerspiegel

door terugkoppeling

Bijnieren

• Maken het hormoon adrenaline.
• Adrenaline zet glycogeen om in glucose. 
  
• Adrenaline is het enige hormoon met een snelle, kortdurende werking.
  

Vragen

Wat is de functie van hormonen?

1. Hormonen regelen de werking van organen.
2. Hormonen zorgen voor de voeding van veel hormoonklieren.
3. Hormonen zorgen voor snelle reacties op prikkels.

Hormonen werken sneller dan impulsen.

1. Juist
2. Onjuist

Adrenaline wordt gemaakt in

1. alvleesklier
2. schildklier
3. hypofyse
4. bijnieren

Welke hormonen regelen de hoeveelheid glucose in je bloed?

1. Adrenaline
2. Glucagon
3. Insuline en glucagon
4. Insuline en adrenaline

Regeling vind plaats door middel van...

1. Zenuwstelsel - impulsen, Hormoonstelsel - hormonen
2. Zenuwstelsel - hormonen, Hormoonstelsel - impulsen

Begrippen

hormoonstelsel

hormonen

bloedsuikerspiegel

eilandjes van Langerhans

insuline

glycogeen

glucagon

terugkoppeling

adrenaline

Leerdoelen:

Je kunt benoemen wat terugkoppeling is en hiervan voorbeelden geven.

Je kunt de werking van adrenaline, glucagon en insuline benoemen.

Inprenten

• In de eerste weken leren jonge dieren en baby's wie hun ouders zijn.

• Baby's herkennen binnen 2 dagen de geur van hun moeder.

• Een jonge eend dat uit zijn ei komt, leert direct zijn "moeder" herkennen.

=Leren in een korte periode na de geboorte

Gewennen

• Vogels leren bijvoorbeeld dat vogelverschrikkers geen gevaar vormen. Ze zullen er dan niet meer op reageren.
  
  
• Je voelt je kleding niet meer op je huid

= Leren om niet meer te reageren op een bepaalde prikkels .

Trial and error

• Trial and error = proefondervindelijk leren.
  
  
• Door uitproberen leren dieren bijvoorbeeld wat wel en niet eetbaar is.

• Fietsen leer je door te doen

= Door handelingen te doen/ervaren en van fouten te leren

Trial and Error / Proefondervindelijk leren

Leren door een toevallige ontdekking

Imiteren

• Hiernaast zie je dat welpen leren drinken door hun moeder na te doen.

• Zo leren kinderen bijvoorbeeld met bestek eten. En leren vogels vliegen.

= Leren door nadoen.

Vanaf 1:50

Inzichtelijk leren

• Dieren en mensen bedenken in hun hoofd hoe ze een probleem moeten oplossen.

• De kraai hiernaast vult de vaas met stenen, zodat het water omhoog komt. Als het water hoog genoeg komt kan hij drinken.

= Leren door nadenken.

(probleem oplossen)

Conditioneren

• De hond hiernaast heeft geleerd dat hij een beloning krijgt wanneer hij een trucje laat zien (op zijn achterpoten zitten), wanneer de baas dit vraagt.

• Een scholier weet dat hij een goed cijfer haalt na goed leren

= Leren door een verband te leggen tussen het gedrag en het gevolg daarvan.

Leerdoel

Met voorbeelden uitleggen hoe het gedrag van mensen beïnvloed wordt door wat anderen doen of normaal vinden.

Groepsgedrag

• Leider / volger
• Rolverdeling / taakverdeling
• Dominant / onderdanig
• Rangorde (pikorde)
• Kan wisselen

groepsdruk

Groepsdruk klinkt negatief, maar kan ook positief zijn. Groepsdruk zorgt er voor dat mensen dingen gaan doen zij misschien niet durven/willen.

Voorbeeld positieve groepsdruk?

Voorbeeld negatieve groepsdruk?

Voorbeelden van positieve groepsdruk: 'sprong in het diepe', protest mars, vrienden/ klasgenoten die zeggen dat we allemaal gaan voetballen

Voorbeelden van negatieve groepsdruk: (jeugd)bendes, roken/ alcohol en drugs om erbij te horen, diefstal,