8.3 - Aangeboren en aangeleerd gedrag

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 3

8.3 - Aangeboren en aangeleerd gedrag

Leerdoelen

8.3.1 Je kunt de factoren noemen waardoor gedrag wordt bepaald.

8.3.2 Je kunt verschillende vormen van leren beschrijven.

Aangeboren en aangeleerd

Aangeboren gedrag is erfelijk bepaald, dit is gedrag dat je niet hoeft te leren, je kan het uit jezelf. Het wordt ook wel instinct genoemd

Aangeleerd gedrag is gedrag dat je leert gedurende je leven, je kan leren van anderen of door eigen ervaringen

            Aangeboren gedrag

- Zuigreflex (en alle andere reflexen)

- Lopen

- Vogeltrek

- Huilen en lachen

- Spergedrag bij vogels

            Aangeleerd gedrag

- Eten met mes en vork

- Fietsen

- Vogelzang

- Praten

- Hond die om eten bedelt

Manieren van leren

Inprenting: gebeurt in een korte periode vroeg in het leven, dit heet de gevoelige periode

Bijvoorbeeld het herkennen van soortgenoten en ouders is inprenting

Ganzen die net uit het ei komen zien het eerst bewegende ding als hun "moeder", ook al lijkt het niet op een gans

Manieren van leren

Trial and error: telkens opnieuw proberen totdat het lukt en leren van de ervaring, gebeurt vaak aan het begin van een leerproces. Het leren komt vaak door een toevallige ontdekking

Bijvoorbeeld een muis die meerdere keren hetzelfde doolhof moet lopen voor een stukje kaas

Of als je een nieuwe telefoon voor het eerst gebruikt

Manieren van leren

Conditioneren: verzamelnaam voor leren door straffen en belonen (experimenten van Skinner) en bestaande reacties aan nieuwe prikkels koppelen (experimenten van Pavlov)

Bijvoorbeeld een hond een trucje leren door te belonen met koekjes bij het juiste gedrag

Manieren van leren

Gewenning: het afleren van een reactie op een bepaalde prikkel, doordat je gewend raakt aan de prikkel gaat de reactie weg

Bijvoorbeeld een vogel die de eerste keer schrikt van een vogelverschrikker maar naarmate leert dat het niks doet en er dus aan gewent raakt

Aan de slag!

Thema 8, basisstof 3

Opdracht 1, 2, 4, 5, 6, 7, 8

Opdracht 1 gaat over leerdoel 8.3.1, de rest gaat vooral over leerdoel 8.3.2

Ben je klaar? Vraag om een nakijkboekje en kijk zelfstandig na

Maak daarna de test jezelf van basisstof 2 en 3

Werk fluisterend samen met je buurman/buurvrouw

Afsluitingsvragen

Wat is het verschil tussen aangeboren en aangeleerd gedrag?

Afsluitingsvragen

Wat betekent conditioneren?

Afsluitingsvragen

Welke vorm van leren staat hier beschreven:

Een aap pakt een stok en steekt deze in verschillende nesten van insecten. Bij de termietenhoop gaan de termieten op de stok zitten en kan hij deze opeten. Later probeert hij het nog een keer opnieuw.