Thema 4 - Ordening

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Ontwikkelingen van het leven op aarde

Thema 4 Ordening

Thema 4 Ordening

Basisstof 1: Ontwikkeling van het leven op aarde

Basisstof 2: Organismen ordenen

Basisstof 3: Bacteriën en schimmels

Basisstof 4: Planten en dieren

Basisstof 5: Geleedpotigen en gewervelden

Basisstof 6: Organismen determineren

Leerdoelen

* Je kunt een tijdbalk van het leven op aarde 

    en een stamboom van organismen aflezen.

Ontwikkelingen van het leven op aarde

Geologische tijdschaal

Deze is onderverdeeld in tijdperken ()

De tijdperken zijn weer onderverdeeld in perioden 

Ontwikkelingen van het leven op aarde

Tijdbalk van de geschiedenis van de aarde

Ontwikkelingen van het leven op aarde

• Soorten die een gemeenschappelijke voorouder hebben, vertonen verwantschap
  
• Hoe dichterbij de gemeenschappelijke voorouder in een stamboom zit, hoe meer verwant groepen zijn.
  

Stambomen en verwantschap

Ontwikkelingen van het leven op aarde

De stamboom van het leven

Bredere lijnen zijn grotere aantallen (bloeitijd)

Ontwikkelingen van het leven op aarde

De mens stamt niet af van de apen, maar apen en mensen hebben dezelfde gemeenschappelijke voorouder

Hoe herken je in een stamboom een bloeiperiode van een groep organismen (dat er heel veel van zijn)?

1. De lijnen worden dikker.
2. De lijnen worden dunner.
3. De lijnen veranderen van kleur.

Welke soort is het meest recent ontstaan:
A of C?

1. A
2. C

Met welke soort toont soort B het meeste
verwantschap?

1. Soort A.
2. Soort C.
3. Soort D.
4. Soort E.

Er worden twee uitspraken gedaan

1- De lippenbeer is meer verwant aan de
bruine beer dan aan de brilbeer.
2- De voorouders van de reuzenpanda
begonnen hun ontwikkeling als aparte groep
meer dan 24 miljoen jaar geleden.

zijn deze uitspraken juist?

1. Beide uitspraken zijn onjuist.
2. Beide uitspraken zijn juist.
3. Alleen de eerste uitspraak is juist.
4. Alleen de tweede uitspraak is juist.

Thema 4 Ordening

Basisstof 1: Ontwikkeling van het leven op aarde

Basisstof 2: Organismen ordenen

Basisstof 3: Bacteriën en schimmels

Basisstof 4: Planten en dieren

Basisstof 5: Geleedpotigen en gewervelden

Basisstof 6: Organismen determineren

Organismen ordenen

Celkenmerken

Celkenmerken:

• celkern
• celwand
• bladgroenkorrels
• aantal cellen
• relatieve grootte

Prokaryoot en eukaryoot

Prokaryoot: hebben geen celkern
Eukaryoot: hebben een celkern

Hoofdgroepen: prokaryoot en eukaryoot

Rijken: bacteriën, schimmels, planten en dieren

Celkenmerken

Thema 4 Ordening

Basisstof 1: Ontwikkeling van het leven op aarde

Basisstof 2: Organismen ordenen

Basisstof 3: Bacteriën en schimmels

Basisstof 4: Planten en dieren

Basisstof 5: Geleedpotigen en gewervelden

Basisstof 6: Organismen determineren

Thema 4 Ordening

Basisstof 1: Ontwikkeling van het leven op aarde

Basisstof 2: Organismen ordenen

Basisstof 3: Bacteriën en schimmels

Basisstof 4: Planten en dieren

Basisstof 5: Geleedpotigen en gewervelden

Basisstof 6: Organismen determineren

Thema 4 Ordening

Basisstof 1: Ontwikkeling van het leven op aarde

Basisstof 2: Organismen ordenen

Basisstof 3: Bacteriën en schimmels

Basisstof 4: Planten en dieren

Basisstof 5: Geleedpotigen en gewervelden

Basisstof 6: Organismen determineren

Thema 4 Ordening

Basisstof 1: Ontwikkeling van het leven op aarde

Basisstof 2: Organismen ordenen

Basisstof 3: Bacteriën en schimmels

Basisstof 4: Planten en dieren

Basisstof 5: Geleedpotigen en gewervelden

Basisstof 6: Organismen determineren