Dierenverdediging en -communicatie

• Biologie
• Basisschool
• Groep 6

Dierenverdediging en -communicatie

Leerdoelen

Aan het einde van de les kun je 

• kun je uitleggen hoe dieren zich verdedigen tegen vijanden
• kun je uitleggen wat alarm- en schutkleuren zijn. 
• ken je de rol van gifstoffen en geur in dierenverdediging.

Begin met de leerdoelen om de focus van de les te benadrukken.

Wat weet jij al over hoe dieren zich verdedigen tegen vijanden?

Verdedigingstechnieken

Dieren gebruiken verschillende verdedigingstechnieken, zoals

• camouflage, 
• mimicry, 
• stekels, 
• klauwen 
• tanden.

Beschrijf de belangrijkste manieren waarop dieren zich verdedigen.

Alarmkleuren

Sommige dieren hebben felle kleuren om roofdieren af te schrikken. Dit worden alarmkleuren genoemd. Bijvoorbeeld de felrode kleur van een koraalslang.

Laat afbeeldingen zien van dieren met alarmkleuren.

Schutkleuren

Andere dieren hebben juist kleuren die hen helpen te camoufleren in hun omgeving. Dit worden schutkleuren genoemd.

Laat afbeeldingen zien van dieren met schutkleuren.

Mimicry

Sommige dieren lijken op andere dieren die giftig of gevaarlijk zijn. Dit wordt mimicry genoemd en helpt hen om roofdieren af te schrikken.

Laat afbeeldingen zien van dieren die mimicry gebruiken, zoals de niet-giftige koraalslang.

Gifstoffen

Sommige dieren hebben gif in hun lichaam om zichzelf te verdedigen. Bijvoorbeeld pijlgifkikkers.

Leg uit hoe gif werkt en hoe dieren het gebruiken om zichzelf te beschermen.

Geurstoffen

Andere dieren gebruiken geur om hun aanwezigheid kenbaar te maken of roofdieren af te schrikken. Bijvoorbeeld stinkdieren.

Beschrijf hoe dieren geur gebruiken en welke dieren bekend staan om hun geurverdediging.

Klassendiscussie

Laten we nu praten over de dieren die we thuis of in het wild hebben gezien. Kunnen we hun verdedigingstechnieken herkennen?

Stel vragen als 'Heb je ooit een dier gezien met felle kleuren? Wat deed het?' om de discussie te stimuleren.

Wat zijn alarmkleuren?

1. Kleuren die je waakzaam maken
2. Kleuren die je helpen concentreren
3. Opvallende kleuren die waarschuwen voor gevaar
4. Kleuren die zorgen voor een goed humeur

Wat zijn gifstoffen?

1. Stoffen die schadelijk zijn voor organismen
2. Stoffen die nodig zijn voor het functioneren van organismen
3. Stoffen die organismen beschermen tegen ziektes
4. Stoffen die helpen bij de groei van organismen

Wat zijn geurstoffen?

1. Stoffen die helpen bij het voortbewegen van organismen
2. Stoffen die een geur afgeven
3. Stoffen die organismen beschermen tegen hitte
4. Stoffen die nodig zijn voor het zicht van organismen

Wat is mimicry?

1. Het verbergen van organismen in hun omgeving
2. Het produceren van geluiden om andere organismen af te schrikken
3. Het afscheiden van stoffen om andere organismen te lokken
4. Het nabootsen van kenmerken van andere organismen

Wat zijn schutkleuren?

1. Kleuren die organismen beschermen tegen ziektes
2. Kleuren die helpen om organismen te verbergen in hun omgeving
3. Kleuren die helpen bij het voortbewegen van organismen
4. Kleuren die waarschuwen voor gevaar

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

De leerlingen voeren hier drie dingen in die ze in deze les hebben geleerd. Hiermee geven ze aan wat hun eigen leerrendement van deze les is.

Schrijf 1 ding op waarover je meer wilt weten.

De leerlingen voeren hier twee dingen in waarover ze meer zouden willen weten. Hiermee vergroot je niet alleen betrokkenheid, maar geef je hen ook meer eigenaarschap.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.

De leerlingen geven hier (in vraagvorm) aan met welk onderdeel van de stof ze nog moeite. Voor de docent biedt dit niet alleen inzicht in de mate waarin de stof de leerlingen begrijpen/beheersen, maar ook een goed startpunt voor een volgende les.