Paragraaf 3.8: Bloedgroepen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Welkom allemaal!

Pak je spullen:

• Biologieboek
• Schrift en pen 
• Mobiel in de tas!

Mooi! Dan gaan we beginnen!

Wat gaan we doen?

• Herhaling paragraaf begrippen thema 3: De Bloedsomloop

• Uitleg paragraaf 3.8: Bloedgroepen

• Voorbereidende opdracht Practicum Bloedtransfusies en weefseltransplantaties

Hoe doen we klassikale vragen:

• Zonder overleg (belangrijk om te controleren of jijzelf het antwoord weet!)
• Je schrijft het antwoord voor jezelf op 
• Niet door de klas roepen!
• Ik geef de beurt aan één van jullie om het antwoord te geven

Aan de buitenkant van een
ziekteverwekker vind je...

1. Antistoffen
2. Antigenen
3. Enzymen
4. Antilichamen

Als reactie op een ziekteverwekker maakt een witte bloedcel....

1. Antigenen
2. Antistoffen
3. Antibiotica

Bij passieve immunisatie wordt iemand ingeënt met een verzwakte ziekteverwekker

1. Waar
2. Niet waar

Van welk type bescherming is er sprake bij bescherming door maagzuur?

1. Algemene afweer
2. Specifieke afweer
3. Natuurlijke immuniteit
4. Actieve immunisatie

Bij bescherming door een vaccinatie is er GEEN sprake van bescherming door...

1. Specifieke afweer
2. Natuurlijke immuniteit
3. Kunstmatige immuniteit
4. Actieve immunisatie

Nog één keer:
Verschil antigenen en antistoffen?

Paragraaf 3.8: Bloedgroepen

Lesdoelen

1. Ik kan beschrijven waarin de bloedgroepen van elkaar verschillen.
2. Ik kan de problemen beschrijven die het afweersysteem veroorzaakt bij bloedtransfusies
3. Ik kan de rol van bloedgroepen bij bloedtransfusies en de rol van de resusfactor 
4. Ik kan zelf bloedgroepbepalingen uitvoeren

Wat is een bloedtransfusie?

Bloedtransfusie

Bij bijvoorbeeld een ongeluk kun je bloed van een ander ontvangen: bloedtransfusie

Er is een kans op een afstotingsreactie. 

Een patiënt moet bij voorkeur bloed ontvangen van een donor met dezelfde bloedgroep. Waarom?

Afweerreactie bij Bloedtransfusies

Als het bloed van een donor afkomstig is met een niet de goede bloedgroep dan krijg je een afweerreactie. 

Eiwitten (antigenen) op de cellen van het getransplanteerde bloed worden herkend als lichaamsvreemd. Het lichaam gaat antistoffen maken tegen deze antigenen. --> Bloed klontert

Bloedgroepen

Op de celmembranen van bloedcellen kunnen antigenen voorkomen. Dit is voor jouw bloedcellen lichaamseigen, maar zijn lichaamsvreemde stoffen voor iemand die deze bloedfactoren niet heeft. 

• Antigeen A
• Antigeen B

Welke antigenen je wel/niet hebt bepaald welke bloedgroep je hebt. 

Bloedgroepen: A, B, AB en 0

In het bloedplasma zitten antistoffen tegen de bloedfactoren die bij deze persoon zelf niet op de rode bloedcellen voorkomen.

Wanneer er bloed gegeven wordt aan iemand met antistoffen tegen de bloedfactoren van deze persoon, klonteren de rode bloedcellen samen.

Bloedgroepbepaling

Bij een bloedgroepbepaling wordt serum gebruikt.

• Serum met anti-A   ->  antistoffen tegen A
• Serum met anti-B  ->   antistoffen tegen B
• (Serum met antiresus)

Voorbeeld: 

Iemand heeft bloedgroep B. 

Deze persoon heeft dus bloedfactor B en antistoffen tegen A (anti-A). Met anti-A serum gebeurt er niets. Het anti-B serum (antistoffen tegen bloedfactor B) bindt aan de bloedcel. Bloed gaat klonteren. 

Serum

Vloeistof met antistoffen

Resusfactor

Resusfactor

Bij resuspositief bloed (Rh+) bevatten de rode bloedcellen de resusfactor

bij resusnegatief bloed (Rh-) niet.

Antiresus wordt gevormd als Rh- bloed in contact komt met Rh+ bloed

de vorming van antiresus verloopt langzaam.

Lesdoel check!

Kan ik:

- beschrijven waarin de bloedgroepen van elkaar verschillen?

- de problemen beschrijven die het afweersysteem veroorzaakt bij bloedtransfusies?

- de rol van bloedgroepen bij bloedtransfusies en de rol van de resusfactor?

Vul de onderstaande tabel in

Bloedgroep-->	A	B	AB	O
Antigeen
Antistof
Doneren
Ontvangen

Vul de onderstaande tabel in

Bloedgroep-->	A	B	AB	O
Antigeen	A	B	AB	X
Antistof	B	A	X	AB
Doneren	A/AB	B/AB	AB	Allemaal
Ontvangen	A/O	B/O	A/B/AB/O	O

AB= universele ontvanger

O= universele donor

Jan heeft bloedgroep A en heeft een bloedtransfusie nodig. Een kandidaat is Bob. Hij heeft bloedgroep AB. Is Bob een goede kandidaat als donor? Leg je antwoord uit

Moeder heeft bloedgroep A+ en kind heeft A- negatief. Het kind kan geen bloed doneren aan de moeder.

1. Waar
2. Niet waar

Lesdoel check!

Kan ik:

- zelf bloedgroepbepalingen uitvoeren?

Oefening voor praktische opdracht

Ga naar de volgende website en laat de patiënten in leven

https://www.bioplek.org/animaties/bloedgrbepalingx/index.html

Huiswerk

Wat:

Paragraaf 3.8: opdrachten 1 t/m 5

Hoe:

Alleen of in tweetallen (fluisteren!)

Hulp nodig? Zoek het op in je boek of vraag om hulp

Klaar? maak een samenvatting en een begrippenlijst van paragraaf 3.8 of bedenk zelf een casus waarin een bloedtransfusie nodig is en wissel deze uit met je buurman/vrouw. 

Nabespreking:

• Volgende les:

Practicum Bloedgroepbepaling

(cijfer!)

• Zijn er nog vragen?

• Hoe vonden jullie de les?

Tot slot:

Schuif je stoel aan

en

Ruim je afval op

Tot de volgende les!