8.5: Een nieuwe grondwet

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Overgang 18e > 19e eeuw in Nederland:

• 1795: Begin 'Franse Tijd':
• Franse troepen veroveren de Republiek >
• Stadhouder Willem V vlucht (Eng)
• Patriotten aan de macht geholpen 
• Verlichtingsidealen > nieuwe grondwet
• Komst Napoleon:
• - 1806-1810: Koninkrijk Holland olv
•    Lodewijk Napoleon
• - 1810-1813: departement van Frankrijk
• 1813: slag bij Leipzig >
• stadhouder Willem VI > koning Willem I

koning Willem I

Korte documentaire over Willem I

(schooltv)

3 minuten

Koning Willem I

1814 - 1840

• nieuwe grondwet (1814) >
• constitutionele monarchie
• toch: macht Willem I groot:
• - gezag over leger/vloot en
• - koloniën/ buitenlandse zaken
• - benoemen en ontslaan ministers 
• - begrotingsrecht over 10 jaar
• - 'Koninklijke Besluiten' :
• - geen goedkeuring parlement nodig
• Conclusie: 
• Verlicht despoot, geen democratie

Documentaire over Belgische Opstand

'Canon van Frank Lammers'

22 minuten

Belgische Opstand

(1830)

• Congres van Wenen (1815):
• Nederland en België samen in:
• Verenigd Koninkrijk
• Zuidelijk Nederland ontevreden:
• - autoritaire regeerstijls Willem I
• - achterstelling katholieken >
  
• onlusten in Brussel > Opstand >
• leger ingezet door Willem I (1830)
• Tiendaagse Veldtocht (1831) een ramp >
• België onafhankelijk koninkrijk (1839)
• Noorden: 'Koninkrijk der Nederlanden'

Van Speijk: 'Dan maar liever de lucht in'

1848: Revolutiejaar in Europa

• na 1815: Restauratie > onvrede in Europa
• Ook in Nederland grote problemen:
• - schatkist bijkans leeg door:
• - leger ingezet in Zuiden
• - afscheiding België > staatsschuld
• - hongersnood door mislukte oogsten ('45)
• - revolutie dreigingen in geheel Europa >
• Grondwetswijziging van Thorbecke:
• - beperking macht vorst tgv:
• - parlement > 1e Kamer: getrapt gekozen
• - 2e Kamer censuskiesrecht
• - vrijheid van godsdienst >
• - emancipatie van de katholieken:

In Nederland ook: emancipatie van de katholieken

• Achterstelling na afloop van de Opstand (1648) 
• 1848: Vrijheid van godsdienst (Thorbecke)
• Onderdelen emancipatie katholieken:
• benoeming bisschoppen, bouw RK Kerken ipv
• schuilkerken:

1887

RK Schuilkerken in Nederland

Dit is in Abrahams Schoot, RK, Gorinchem

De Rode Hoed, A'dam

Maria en Ursula kerk, RK, Delft

Penninckshuis, Doopsgezind, Deventer

Sint-Nicolaaskerk, Sint Nicolaasga

1887 (J.D. van der Weide)

Sint Jacobskerk, Den Haag

1875 - 1878 (Pierre Cuypers)

3 documentaires:

1. De Nederlandse grondwet

Schooltv (15 minuten)

2. Willem II (3 minuten)

3. Grondwetswijziging 1848 (3 min)