3.4 Stambomen.

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 3

3.4 Stamboom

Korte herhaling

Wat is het fenotype?

1. Alle erfelijke informatie op je chromosomen
2. De uitingsvorm: de invloed van het genotype en omgevingsfactoren samen

Is het genotype van de larve hetzelfde als het genotype van het volwassen dier?

1. Ja
2. Nee

Homozygoot of heterozygoot?

1. Homozygoot
2. Heterozygoot

Wat is homozygoot dominant?

1. Aa
2. aa
3. AA
4. Aa

Bij een runderen is het roodharige allel recessief en het zwartharige allel dominant.
Wat is het genotype van een roodharige koe?

1. AA
2. Aa
3. aa
4. AA of Aa

Weet je nog hoe je kruisingsschema's maakt?

Zo ja, sla over.

Twijfel, neem de volgende slides even door.

Zo doe je dat altijd

Elke opdracht schrijf je ALLES op deze manier op!

Zo doe je dat altijd

Bij elke opdracht voeg je de conclusies toe! - zie volgende slide - 

Als er een vraag gesteld wordt, beantwoord je deze natuurlijk!

moeder

vader

Oogkleur

Conclusies genotype:

Verhoudingen genotype:  AA : Aa : aa

                                          -   :   2  :  2

0   %  genotype  AA

50 %  genotype  Aa

50 %  genotype  aa

Conclusies fenotype:

Conclusies fenotype:

Bij 50 %  van de nakomelingen zie je de dominante eigenschap. 

Bij deze 50 % zie je bruine ogen.

Bij 50 % van de nakomelingen zie je de recessieve eigenschap.

Bij deze 50 % zie je blauwe ogen.

Zo doe je dat altijd!

Voeg de conclusies toe!

Bewijs aan jezelf dat je het echt goed kunt uitvoeren.

Maak enkele van de volgende opdrachten in je schrift/op een blaadje, tot je zelfverzekerd bent.

Extra: Kruisingsschema's maken en conclusies trekken

gebruik de letters A en a

a) Een homozygote dwerghamster heeft steil haar, deze kruist met een een heterozygoot met krullende haren. Kansen op genotypes? En fenotypes?

b) Een vader met oorlellen die vast zitten aan het hoofd, is een homozygoot. De vader kruist met een moeder die losse

     oorlellen heeft. Vaste oorlellen zijn een dominante eigenschap. Kansen op genotypes? En fenotypes? Verhoudingen?

c) Een sprinkhaan met lange vleugels kruist met een sprinkhaan met korte vleugels. De sprinkhaan met lange vleugels is

    een heterozygoot

Extra uitdaging:

d) Een lieveheersbeestje met 3 stippen kruist met een lieveheersbeestje met 4 stippen. 4 stippen is een

    dominante eigenschap. De nakomelingen hebben zowel 3 stippen als 4 stippen. 

Wat is het genotype van de ouder met de 4 stippen?

   

Hulpje

a) homozygoot: aa    heterozygoot: Aa

b) vader: AA  moeder: aa

c) 3 stippen: aa   4 stippen: Aa

d) lange vleugels:  Aa    korte vleugels: aa

Dan starten we nu met 3.4 over stambomen

3.4 Stamboom

-> ingekleurd: bezit eigenschap wel

-> Niet ingekleurd: bezit eigenschap niet

Een paar vragen om te checken of je de info begint te begrijpen...

Wie zijn mannen in deze stamboom?

1. Alle personen weergegeven met een vierkant
2. Alle personen weergegeven met een rondje

Het gen voor taaislijmziekte is ...

1. Dominant
2. Recessief
3. Kan ik niet uit deze stamboom halen
4. Nog nooit van die woorden gehoord

In de afbeelding is een stamboom de overerving van albinisme bij een gezin weergegeven. De ouders uit dit gezin krijgen een vierde kind. Hoe groot is de kans dat dit kind pigment heeft (dus niet de aandoening)?

1. 25%
2. 50%
3. 75%
4. 100%

Persoon nummer 4 heeft als enige blauwe ogen (genotype is bb). De rest heeft bruine ogen. Van welke personen in deze stamboom kun je met zekerheid zeggen dat ze het genotype Bb hebben?

1. 1 en 2
2. 1 en 3
3. 2 en 3
4. 2 en 5

Aan de slag

Net als het maken van kruisingsschema's, is het aflezen van stambomen een vaardigheid die je moet oefenen. 

Door middel van het maken van de opdrachten uit je werkboek, wordt je er vanzelf goed in. 

Aan de slag!

t/m basisstof 4

De normale opdrachten maken en nakijken in je werkboek

PO

Furby inleveren in Peppels.

Klaar

Zie weektaken. Volgende stap = B6 lezen, maken en nakijken.