planten

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

transport in planten

Sapstroom

• Houtvaten (xyleem): anorganisch - water en zouten 
• Bastvaten (floeem): organisch - water en assimilatieproducten (glucose)

Houtvaten

• Watertransport door verschil waterpotentiaal door verdamping, water aangevuld door capillaire werking (verdampingsstroom)
• Huidmondjes kunnen sluiten om verdamping tegen te gaan
• In zomer vooral verdamping, in lente vooral worteldruk

Watertransport wortelcellen

• Bij kurkbandjes actief transport mineralen via celmembraan
  
• Hoge osmotische waarde in centrale cilinder
• Osmose naar centrale cilinder
• Kurkbandjes verhinderen terugstromen water
• Water in houtvat stijgt --> worteldruk

2 routes van wortelhaar naar houtvaten:

-Symplast: route door het cytoplasma

-Apoplast: route buiten cellen om 

Endodermis met bandjes van Caspari waterdicht afgesloten.

Stijgende sapstroom

• Cohesie en adhesie samen grotere kracht dan zwaartekracht
• Water wordt omhoog getransporteerd

Huidmondjes

• Regelen verdamping
• Afname turgor sluitcellen door watertekort zorgt voor vormverandering waardoor huidmondje dicht gaat
• Kan ook onder invloed van licht en CO2

Bastvaten

• Bevat vooral suiker
• Variabele richting sapstroom, van suikerbron naar plek waar suiker nodig is of opgeslagen wordt

Waterpotentiaal

• Verplaatsing van water (MPa)
• Osmotisch potentiaal wordt negatiever met meer opgeloste stoffen
• Drukpotentiaal wordt positiever met hogere turgordruk
• Water beweegt van hoog naar laag waterpotentiaal

De spechten hakken de gaten tot in het hout. In een bepaald seizoen blijken uit het hout van de bladverliezende loofbomen organische voedingsstoffen te stromen die via de houtvaten omhoog worden vervoerd.
In welk seizoen is dit het geval?

1. Voorjaar
2. Zomer
3. Herfst

Houtvaten en Bastvaten

Houtvaten: boven elkaar gelegen houtcellen, dwarswanden tussen cellen verdwijnen wanneer ze gevormd worden. De cellen zelf verdwijnen ook, houtvaten bestaan dus niet uit levende cellen. 

Bastvaten: Boven elkaar gelegen bastvatcellen. De dwarswanden tussen de cellen verdwijnt niet, maar er komen gaten in, deze dwarswanden met gaten noemen we zeefplaten. De cellen verliezen hun kern, en leven daardoor maar kort. Dode bastvaten worden dichtgedrukt. 

Bastvaten en houtvaten

bbb

Organische sapstroom

Anorganische sapstroom

Houtvaten

Bastvaten

Opwaartse sapstroom

Assimilatie producten

Water en mineralen

Welke begrip horen bij welke omschrijving

Zuigkracht

Worteldruk

Capillaire werking

Het water "kleeft"aan de wanden van de dunne buisjes omhoog

De wortels nemen water en mineralen op en drukken dit omhoog in de houtvaten

De bladeren "zuigen" ,door verdamping uit de huidmondjes, de vloeistof omhoog