Les 1A - Intro H3

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo lwoo, havo, vwo
• Leerjaar 2

Goedemorgen/middag!

Ga op je plek zitten

Pak je informatieboek, werkboek en schrift op tafel

iPad blijft in je tas!

Hoofdstuk 3: Tijd van Regenten en Vorsten

Jaartallen: 1600-1700

periode: vroegmoderne tijd

• Controleren schema
• Uitleg hoofdstuk 3.2

Leerdoelen: 

Plan vandaag

• In deze paragraaf leer je hoe de economie bloeide in Nederland in de 17e eeuw
• In deze paragraaf leer je welke plaats de handelaren hadden in de economie
• In deze paragraaf leer je hoe Nederlandse steden groeiden

• Tijdvak: tijd van regenten en vorsten
• Jaartallen: 1600-1700
• Periode: vroegmoderne tijd
• Beginnen met 3.2 en 3.3 

Onderwerpen: bestuur in Europa, bloei van de handel, kolonialisme en slavernij in de wereld, de stedelijke cultuur van Nederland en de wetenschappelijke revolutie

Basisinfo

Machthebbers in Europa

	Frankrijk	Engeland	Republiek
Staatsgodsdienst	Katholiek	Protestant (Anglicaanse kerk)	Protestant
Hoe en door wie wordt bestuurd?	Koning Lodewijk XIV: absolutisme	Karel I tot 1649: dan Republiek, 1660 herstel monarchie	Staten-Generaal: stadhouder Maurits en raadpensionaris Johan van Oldenbarneveld, oligargie
Is machthebber succesvol? Waarom	Ja hij vergroot zijn macht door opbouw leger, bespreekt met ministers	Soort van, niet echt: wordt overgenomen door Willem III, maar afhankelijk van parlement	Ja, door samenwerking met andere edelen
Welke verandering vindt er plaats	Schaft rechten protestanten (HUGENOTEN) af, beperkt macht edelen	koning kan niet zonder overleg parlement belasting heffen.	stadhouder wordt de belangrijkste

• De gewesten Holland en Zeeland profiteerden de economie ondanks de oorlog met Spanje
• Steden stonden direct in verbinding met de Noordzee: hierdoor volop handel
• Republiek wordt rijkste land in Europa
• Gouden eeuw: lange bloeiperiode 
• Amsterdam wordt de rijkste handelsstad van Europa.
• Stapelmarkt / stapelplaats

Economie in Nederland

Stapelmarkt - Korenbeurs in Amsterdam: goederen vanuit de hele wereld naartoe gebracht en opgeslagen werden. Van daaruit verkocht men de producten door of vervoerde ze verder landinwaarts

• Nederlandse schepen belangrijke link in internationale handel: grote rol in verschepen van goederen
• Beurzen
• Naast handel ook nijverheid bloeide op: laken uit Leiden, Beemster kaas, Delfts Blauw aardewerk, scheepsbouw, bierbrouwerij etc. 

Handelskapitalisme

Stel je voor dat het de 17e eeuw is, en mensen willen handelen en zaken doen met elkaar. De 17e eeuwse beurs is eigenlijk een soort marktplaats waar mensen samenkomen om dingen te kopen en verkopen, zoals aandelen (een soort stukjes van een bedrijf). Iedereen staat in een grote ruimte en schreeuwt wat ze willen kopen of verkopen. Het is een beetje als een drukke markt, maar dan voor bedrijven en stukjes van bedrijven. De waarde van die stukjes (aandelen) verandert afhankelijk van wat er op dat moment gebeurt, zoals hoe goed een bedrijf het doet. Dus, de 17e eeuwse beurs is eigenlijk een plek waar mensen handelen en proberen geld te verdienen door slimme beslissingen te nemen over welke stukjes van bedrijven ze willen bezitten.

• Nederlandse schepen belangrijke link in internationale handel: grote rol in verschepen van goederen
• Beurzen
• Naast handel ook nijverheid bloeide op: laken uit Leiden, Beemster kaas, Delfts Blauw aardewerk, scheepsbouw, bierbrouwerij etc. 

Handelskapitalisme

Stel je voor dat het de 17e eeuw is, en mensen willen handelen en zaken doen met elkaar. De 17e eeuwse beurs is eigenlijk een soort marktplaats waar mensen samenkomen om dingen te kopen en verkopen, zoals aandelen (een soort stukjes van een bedrijf). Iedereen staat in een grote ruimte en schreeuwt wat ze willen kopen of verkopen. Het is een beetje als een drukke markt, maar dan voor bedrijven en stukjes van bedrijven. De waarde van die stukjes (aandelen) verandert afhankelijk van wat er op dat moment gebeurt, zoals hoe goed een bedrijf het doet. Dus, de 17e eeuwse beurs is eigenlijk een plek waar mensen handelen en proberen geld te verdienen door slimme beslissingen te nemen over welke stukjes van bedrijven ze willen bezitten.

• Steden werden steeds belangrijker
• Er was veel werkgelegenheid
• dus trokken mensen naar de stad: groei steden > verstedelijking 
• Amsterdam wordt te klein dus bijbouwen: de Herengracht, de Keizergracht en de Prinsengracht, de Jordaan

Grachtengordel