H2.1 alkanen en naamgeving

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Alkanen

Wat gaan we doen vandaag? 

- Alkanen en tekenen en naamgeven

Lijkt eigenlijk op het tekenen van moleculaire stoffen 

Aan het einde van de les kun je

- Alkanen en vertakkingen een naam geven

- Vanuit een systematische naam het molecuul tekenen 

- 

Alkanen

- Ketens van koolstof waar waterstoffen aan verbonden zijn

- Vanuit de covalentie regel 

C 4 binding

H 1 binding 

Algemene formule: C_nH_(2n+2)

Regel: alkanen zonder dubbele binding (=)

Aantal C's tellen

Geen dubbele binding 

+ aan

1. methaan
2. ethaan
3. propaan
4. butaan

1. methaan
2. ethaan
3. propaan
4. butaan

1. propaan
2. pentaan
3. heptaan
4. octaan

Homologe reeks --> elke keer CH₂ erbij

Vertakte alkanen

- Gaan 'splitsen' 

- Koolstofgroepen worden (ergens (in het midden)

 aan de keten) aan de keten geplakt

Systematische naamgeving met vertakking

Stap 1: Zoek de langste keten van aaneengesloten C atomen

Systematische naamgeving

Stap 1: Zoek de langste keten van aaneengesloten C atomen

Systematische naamgeving

Stap 1: Zoek de langste keten van aaneengesloten C atomen

Systematische naamgeving

Stap 2: Geef het molecuul de stam naam volgens het aantal C atomen in de langste keten

5 C = pent

geen dubbele binding

pentaan

Systematische naamgeving

Stap 3: kijk naar welke zijgroepen er aanwezig zijn en tel het aantal C's 

Systematische naamgeving

Stap 3: kijk naar welke zijgroepen er aanwezig zijn en tel het aantal C's 

Systematische naamgeving

Stap 4: Geef voor de zijgroepen het juiste voorvoegsel + uitgang -yl

(methyl) 

Plak vóór de stam

Dus: methylpentaan

Systematische naamgeving

Stap 5: Kijk hoe vaak een bepaalde zijgroep voorkomt 

(mono gebruiken we eigenlijk niet)

Systematische naamgeving

Stap 5: Kijk hoe vaak een bepaalde zijgroep voorkomt 

(mono gebruiken we eigenlijk niet)

Dus: dimethyl

Vóór de stam:

dimethylpentaan 

Probleem! Als ik aan jullie vraag teken dimethylpentaan. Komen er verschillende structuurformules

Systematische naamgeving

Stap 6: nummer de C atomen in de langste keten zo dat de zijgroepen een zo laag mogelijk getal

krijgen

 

Systematische naamgeving

Stap 7: zet de getallen op volgorde vóór de zijgroep/telwoord

- getallen scheid je met een ,

- Getallen en letters scheid je met -

Dus: 2,3-dimethylpentaan

 

2,3-dimethylpentaan

Je bent klaar :)

Teken de structuren van: ... en zet deze structuren om naar molecuulformules 

- 2,3-dimethylhexaan

- 5-propylnonaan

Teken en geef de systematische naam van C₄H₁₀

Let op! er zijn 2 mogelijkheden

Isomeren = 1 molecuulformule, verschillende structuurformule

Door het vertakken kan 1 molecuulformule meerdere structuurformules hebben = isomeren

Bv: C₄H₁₀

Systematische naamgeving halogeenalkanen

halogenen (groep 17) 

Cl, I, F, Br

Zelfde stappenplan + regels

Dezelfde regels gelden als er halogenen aanzitten

Dezelfde regels gelden als er halogenen aanzitten

1-chloorpropaan

Als er meerdere groepen zijn: op alfabetische volgorde

Als er meerdere groepen zijn: op alfabetische volgorde

2-broom-1-chloor-propaan

Als er meerdere groepen zijn: op alfabetische volgorde

Let op telwoorden!

1-chloor-2,2-dibroompropaan

Even oefenen: Teken de structuurformule van

1. 1-chloor-2-broom-3-joodheptaan

2. 2,2-dichloorpropaan

3. 2-fluor-3-methylpentaan 

4. 3-ethyl-1,1,1-trifluorhexaan

Geef de systematische naamgeving van 

Weektaak 

- 1 t/m 5 (voorkennis blz 38) 

- 9 t/m 17 (paragraaf 2.1 blz 42+43) 

- 19 t/m 30 (paragraaf 2.2 blz 46+47 .