samenvatting thema 1 verbranding en ademhaling

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Leerdoelen 

• T1: Je kunt in je eigen woorden het begrip stofwisseling uitleggen
• T1: je kunt uitleggen hoe een planten  m.b.v. fotosynthese, energie vastleggen in glucose.
• T1: je kunt uitleggen dat bij de afbraak van glucose energie vrij komt.
• T1 je kunt uitleggen wat verbranding is 
• T1: je kunt uitleggen wat mitochondriën doen.

vraag: Waarom zijn voedingsstoffen belangrijk?

Stofwisseling

Stofwisseling = stoffen omzetten in andere stoffen

Waarvoor gebruiken wij deze energie?

Deze energie gebruiken mensen en dieren om te bewegen en warm te blijven

Wat hebben planten nog meer nodig voor fotosynthese?

Water en koolstofdioxide

Fotosynthese

•  In de groene delen energie  opgeslagen als glucose
• Wat is glucose?
• Waarom maakt de plant glucose?

water + koolstofdioxide + licht -> glucose + zuurstof 

Glucose is een soort suiker

De plant maakt allerlei andere stoffen uit glucose, zo ook de stoffen waar de plant uit bestaat. 

Fotosynthese

Zonlicht

Koolstofdioxide

Glucose

Zuurstof

Water

Stofwisseling 

• in ALLE organismen vindt stofwisseling plaats
• beweging, warm blijven, groei en herstel

Wat zou er gebeuren als je stofwisseling stopte?

+

+

+

Fotosynthese

Koolstofdioxide

Glucose

Water

Zuurstof

Licht

Verbranding

• Glucose wordt afgebroken om energie vrij te maken
• Dit noem je; verbranding
• Verbranding vindt plaats     in mitochondriën
  

Mitochondriën zijn celorganellen die voorkomen in zowel plantaardige als dierlijke cellen.

mitochondriën = energiefabriekjes in de cel

In welke soort cellen zullen de meeste mitochondriën zitten?

1. Huidcellen
2. Oogcellen
3. Spiercellen
4. In iedere soort zitten evenveel mitochondriën

cellen die veel energie nodig hebben bevatten veel mitochondriën

Wat is de functie van mitochondriën?

1. Hier wordt glucose afgebroken zodat zuurstof vrijkomt
2. Hier wordt glucose afgebroken zodat energie vrijkomt
3. Hier wordt zuurstof afgebroken zodat energie vrijkomt
4. Hier wordt energie afgebroken zodat glucose vrij komt

   Herhaling leerdoelen

T1: Je kunt in je eigen woorden het begrip stofwisseling uitleggen

T1: je kunt uitleggen hoe een planten m.b.v. fotosynthese, energie vastleggen in glucose.

T1: je kunt uitleggen dat bij de afbraak van glucose energie vrij komt.

T1 je kunt uitleggen wat verbranding is

T1: je kunt uitleggen wat mitochondriën doen.

stofwisseling = stoffen omzetten in andere stoffen

fotosynthese = het maken van iets uit licht (hier met water en CO2) om energie op te slaan in de vorm van glucose. Er komt ook zuurstof bij vrij

begrippen

fotosynthese

stofwisseling

glucose

mitochondriën

 

stofwisseling = stoffen omzetten in andere stoffen

fotosynthese = het maken van iets uit licht (hier met water en CO2) om energie op te slaan in de vorm van glucose. Er komt ook zuurstof bij vrij

   Leerdoelen 

T1: Je kunt uitleggen dat planten bij de fotosynthese energie vastleggen in glucose

T1 Je kunt uitleggen dat bij de afbraak van glucose energie vrijkomt

Fotosynthese

Plant heeft (zon)licht nodig voor fotosynthese

Fotosynthese kan alleen in de bladgroenkorrels

Foto= licht   synthese= maken

Verbranding

mitochondriën

cellen die veel energie nodig hebben, hebben meer mitochondriën.

De afbraak van glucose vindt plaats in mitochondriën

Koudbloedig

Lichaamstemperatuur wisselend

 Gelijk aan omgevingstemperatuur

Hoe hoger hoe meer verbranding

Winterslaap: Lage stofwisseling weinig energie en zuurstof nodig.

Warmbloedig

Lichaamstemperatuur altijd constant

In de winter veel energie nodig om warm te blijven

Verschillende tactieken

begrippen

fotosynthese                                      warmbloedig                                          vaktaalwoorden:

stofwisseling                                      koudbloedig                                           

glucose                                                 winterslaap

mitochondriën                                   isolatie

verbranding

brandstof

stofwisseling = stoffen omzetten in andere stoffen

fotosynthese = het maken van iets uit licht (hier met water en CO2) om energie op te slaan in de vorm van glucose. Er komt ook zuurstof bij vrij

  Herhaling  Leerdoelen 

T1: Je kunt in je eigen woorden het begrip stofwisseling uitleggen

T1: je kunt uitleggen hoe een planten m.b.v. fotosynthese, energie vastleggen in glucose.

T1 Je kunt uitleggen dat bij de afbraak van glucose energie vrijkomt

T1 je kunt uitleggen wat verbranding is

T1: je kunt uitleggen wat mitochondriën doen.

T1: je kunt uitleggen wat koudbloedig is en wat  warmbloedig is

      leerdoelen 

T1: Je kunt de delen van het ademhalingsstelsel benoemen met hun kenmerken en functies

Verslikken

• Strotklepje zorgt dat voedsel niet in luchtpijp terecht komt
• Huig sluit neusholte af
• Als een van de twee dit niet doet, kun je je verslikken

Bronchiën

Luchtpijp vertakt zich in twee bronchiën, elk gaat naar een long

Luchtpijptakje

Kleine vertakking van de bronchiën

Neusholte

Bedekt met neusslijmvlies. Maakt lucht vochtig en verwarmt het. Stofdeeltjes en ziekteverwekkers blijven plakken. Trilharen verplaatsen het slijm naar de keelholte, waar het wordt ingeslikt. Reukzintuig waarschuwt voor stinkende gassen.

Luchtpijp

Kraakbeenringen zorgen dat luchtpijp altijd open staat. Bedekt met slijmvlies.

begrippen

 bronchiën                                        longblaasjes

middenrif                                          

neusslijmvlies                        

trilharen

strotklepje

huig

luchtpijp                                                                

stofwisseling = stoffen omzetten in andere stoffen

fotosynthese = het maken van iets uit licht (hier met water en CO2) om energie op te slaan in de vorm van glucose. Er komt ook zuurstof bij vrij

leerdoelen 

• T1: Je kunt beschrijven hoe een inademing en een uitademing tot stand komen
• T1: Je kunt de verschillen noemen tussen ingeademde lucht en uitgeademde lucht

Borstademhaling

Tussenribspieren spannen aan, ribben en borstbeen bewegen omhoog, borstholte wordt groter. Tussenribspieren ontspannen, ribben en borstbeen bewegen omlaag, borstholte wordt kleiner.

Buikademhaling

Middenrif trekt samen en beweegt omlaag, borstholte wordt groter. Middenrif ontspant en beweegt omhoog, borstholte wordt kleiner.

Gaswisseling

begrippen

 bronchiën                                        longblaasjes

middenrif                                          gaswisseling                                 

neusslijmvlies                                 ademhalingsspieren                   

trilharen                                             borstademhaling

strotklepje                                        buikademhaling

huig                                                     

luchtpijp                                                                

stofwisseling = stoffen omzetten in andere stoffen

fotosynthese = het maken van iets uit licht (hier met water en CO2) om energie op te slaan in de vorm van glucose. Er komt ook zuurstof bij vrij

leerdoelen 

T2: Je kunt uitleggen wat je zelf kunt doen om je luchtwegen gezond te houden

  T2:Je kunt beschrijven wat hooikoorts, astma en COPD zijn

• bewegen
• zingen 
• Sporten
  
• Blaasinstrument spelen

• Roken
  
• Blowen
  
• Stoffige omgeving (Smog)

Goede ventilatie!

Longproblemen

Hooikoorts (Allergie door pollen)

Astma (chronische ziekte, prikkeling van spiertjes luchtpijptakjes)

COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease) (Chronische ontsteking v/d Luchtwegen)

begrippen

 bronchiën                                        longblaasjes                                         smog

middenrif                                          gaswisseling                                        ventilatie                               

neusslijmvlies                                 ademhalingsspieren                        hooikoorts              

trilharen                                             borstademhaling                                

strotklepje                                        buikademhaling

huig                                                     

luchtpijp                                                                

stofwisseling = stoffen omzetten in andere stoffen

fotosynthese = het maken van iets uit licht (hier met water en CO2) om energie op te slaan in de vorm van glucose. Er komt ook zuurstof bij vrij

  Herhaling  Leerdoelen 

T1: Je kunt het begrip stofwisseling uitleggen

T1: Je kunt uitleggen hoe een planten m.b.v. fotosynthese, energie vastleggen in glucose.

T1: Je kunt uitleggen dat bij de afbraak van glucose energie vrijkomt

T1: Je kunt uitleggen wat verbranding is

T1: Je kunt uitleggen wat mitochondriën doen.

T1: Je kunt uitleggen wat koudbloedig is en wat  warmbloedig is

T1: Je kunt  uitleggen ademhaling stelstel, functies en verslikken 

T1: Je kunt de  gaswisseling  in de longblaasjes uitleggen 

T2: je kunt beschrijven  wat  hooikoorts, astma en COPD zijn