verbranding en ademhalingles3

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Thema 1

Verbranding en ademhaling

   Leerdoelen basisstof 1

T1: Je kunt uitleggen dat planten bij de fotosynthese energie vastleggen in glucose

T1 Je kunt uitleggen dat bij de afbraak van glucose energie vrijkomt

Stofwisseling

• Stoffen omzetten in andere stoffen
• Fotosynthese (maken van glucose)
• Verbranding (Afbraak van glucose)

Stofwisseling bij mensen & dieren

- in ALLE organismen vind stofwisseling plaats

-beweging, warm blijven, groei en herstel

Wat zou er gebeuren als je stofwisseling stopte?

Stofwisseling is nodig om in leven te blijven. zonder stofwisseling ga je dood. Het kan zijn dat een deel van je stofwisseling niet werkt, dan heb je een stofwisselingsziekte. Dit komt vooral voor bij kinderen omdat je er niet oud mee wordt. 

voorbeelden zijn diabetes en taaislijmziekte

Fotosynthese

Plant heeft (zon)licht nodig voor fotosynthese

Fotosynthese kan alleen in de bladgroenkorrels

Foto= licht   synthese= maken

Verbranding

Afbraak

-Glucose wordt afgebroken om energie vrij te maken

-De afbraak gebeurd in de mitochondriën

Mitochondriën zijn celorganellen die voorkomen in zowel plantaardige als dierlijke cellen.

mitochondriën = energiefabriekjes

mitochondriën

cellen die veel energie nodig hebben, hebben meer mitochondriën.

De afbraak van glucose vindt plaats in mitochondriën

Warmbloedig

Wat houdt dat in?

En koudbloedig?

leerdoelen basisstof 2

T1: Je kunt het verband uitleggen tussen verbranding in cellen en lichamelijke activiteit

T1: Je weet dat bij verbranding zuurstof wordt verbruikt en koolstofdioxide ontstaat

Koudbloedig

Lichaamstemperatuur wisselend

 Gelijk aan omgevingstemperatuur

Hoe hoger hoe meer verbranding

Winterslaap: Lage stofwisseling weinig energie en zuurstof nodig.

Warmbloedig

Lichaamstemperatuur altijd constant

In de winter veel energie nodig om warm te blijven

Verschillende tactieken

Verbranding in cel

• Mitochondriën
• Brandstof
• Verbrandingsproducten
• Energie
• Waar hebben we energie voor nodig?

      leerdoelen basisstof 3

T1: Je kunt de delen van het ademhalingsstelsel benoemen met hun kenmerken en functies

Verslikken

• Strotklepje zorgt dat voedsel niet in luchtpijp terecht komt
• Huig sluit neusholte af
• Als een van de twee dit niet doet, kun je je verslikken

Bronchiën

Luchtpijp vertakt zich in twee bronchiën, elk gaat naar een long

Luchtpijptakje

Kleine vertakking van de bronchiën

Neusholte

Bedekt met neusslijmvlies. Maakt lucht vochtig en verwarmt het. Stofdeeltjes en ziekteverwekkers blijven plakken. Trilharen verplaatsen het slijm naar de keelholte, waar het wordt ingeslikt. Reukzintuig waarschuwt voor stinkende gassen.

Luchtpijp

Kraakbeenringen zorgen dat luchtpijp altijd open staat. Bedekt met slijmvlies.

leerdoelen basisstof 4

• T1: Je kunt beschrijven hoe een inademing en een uitademing tot stand komen
• T1: Je kunt de verschillen noemen tussen ingeademde lucht en uitgeademde lucht

Wat wijst nummer 2 aan?

Is het koolstofdioxidegehalte bij 1 hoog of laag?

Is het zuurstofgehalte bij 3 hoog of laag?

Welke gassen moeten bij de letters P en Q staan?

Wat wijst nummer 2 aan?

Is het koolstofdioxidegehalte bij 1 hoog of laag?

Is het zuurstofgehalte bij 3 hoog of laag?

Welke gassen moeten bij de letters P en Q staan?

Luchtpijptakje

Laag

Laag

P = zuurstof

Q = koolstofdioxide

Borstademhaling

Tussenribspieren spannen aan, ribben en borstbeen bewegen omhoog, borstholte wordt groter. Tussenribspieren ontspannen, ribben en borstbeen bewegen omlaag, borstholte wordt kleiner.

Buikademhaling

Middenrif trekt samen en beweegt omlaag, borstholte wordt groter. Middenrif ontspant en beweegt omhoog, borstholte wordt kleiner.

Gaswisseling

leerdoelen basisstof 5

- Je kunt uitleggen wat je zelf kunt doen om je luchtwegen gezond te houden

  -Je kunt beschrijven wat hooikoorts, astma en COPD zijn

• Sporten
  
• Blaasinstrument spelen
  
• Zingen

• Roken
  
• Blowen
  
• Stoffige omgeving (Smog)

Goede ventilatie!

Longproblemen

Hooikoorts (Allergie door pollen)

Astma (chronische ziekte, prikkeling van spiertjes luchtpijptakjes)

COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease) (Chronische ontsteking v/d Luchtwegen)

Basisstof 6

- Je kunt beschrijven hoe gaswisseling plaatsvindt bij verschillende diergroepen

Tracheeën

Kieuwen

Luchtzakken

• Stofwisseling, fotosynthese, verbranding, energie
• Ademhalingsstelsel, functies, verslikken
• Gaswisseling in longblaasjes
  
• Borst- en buikademhaling
  
• Hooikoorts (VG: astma, COPD)
• Tracheeën, kieuwen, luchtzakken