7 Staatsinrichting - 1 Je stem laten horen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

https://www.youtube.com/watch?v=_gGppFLNaio

https://www.youtube.com/watch?v=_gGppFLNaio

h2 les 1

Staatsinrichting

7

Tijd van televisie en computers vanaf 1950

1 - Je stem laten horen

h2 les 1

Leerdoelen

Tijd van televisie en computer vanaf 1950

• Je kunt uitleggen dat Nederland een parlementaire democratie is
• Je kunt met voorbeelden uitleggen dat je op verschillende manieren je stem kunt laten horen.
• Je kunt kenmerken van verschillende politieke stromingen noemen.

h2 les 1

Het volk regeert

Tijd van televisie en computer vanaf 1950 

Nederland is een parlementaire democratie. Het woord 'democratie' betekent letterlijk: het volk regeert.

Nederland is een indirecte democratie omdat we werken met volksvertegenwoordigers. Het is namelijk praktisch onmogelijk om altijd iedereen mee te laten beslissen.

In Nederland worden om de vier jaar volksvertegenwoordigers gekozen voor het bestuur van de gemeente, de provincie en het land.

De landelijke volksvertegenwoordiging noemen we het parlement. Het bestaat uit de Eerste Kamer en de Tweede Kamer.

Je kunt uitleggen dat Nederland een parlementaire democratie is

h2 les 1

Het volk regeert

Tijd van televisie en computer vanaf 1950 

Het kiezen van volksvertegenwoordigers gebeurt bij verkiezingen, Iedereen vanaf 18 en met een Nederlandse nationaliteit, mag tijdens de verkiezingen stemmen op één van de kandidaten van de verschillende politieke partijen.

Bij verkiezingen probeert iedere partij zoveel mogelijk stemmen te krijgen. Daarom voeren zij voor de verkiezingen campagne.

Via verschillende media proberen zij de kiezer te overtuigen om op hen te stemmen.

Je kunt uitleggen dat Nederland een parlementaire democratie is

h2 les 1

Burgers praten mee

Tijd van televisie en computer vanaf 1950 

Alle Nederlandse burgers die mogen stemmen mogen zich ook verkiesbaar stellen.

Maar er zijn nog meer manieren om je stem te laten horen.

Belangenverenigingen: Organisatie die opkomt voor bepaalde belangen, zoals milieu of veilig verkeer.

Actiegroep: groep mensen die zich inzet om een probleem op te lossen.

Via massamedia: denk aan demonstreren, kranten, televisie, radio, sociale-media, rechtszaken.

Je kunt met voorbeelden uitleggen dat je op verschillende manieren je stem kunt laten horen.

h2 les 1

Politieke stromingen

Tijd van televisie en computer vanaf 1950 

In Nederland bestaan veel politieke partijen. De ideeën van sommige partijen lijken op elkaar. Die partijen horen bij dezelfde politieke stroming. De belangrijkste zijn:

• Liberalisme - zoveel mogelijk individuele vrijheid voor mensen. 
• Sociaaldemocratie - zoveel mogelijk gelijkheid tussen mensen. 
• Confessionalisme - politiek vanuit religieuze achtergrond
• One-issuepartijen - richt zich op één groep of bepaald ideaal.

Vrijheid? Twee opvattingen

Links= gelijkheid zorgt voor vrijheid

Rechts= vrijheid zorgt voor gelijkheid

Je kunt kenmerken van verschillende politieke stromingen noemen.

h2 les 1

Leerdoelen

Tijd van televisie en computer vanaf 1950

• Je kunt uitleggen dat Nederland een parlementaire democratie is
• Je kunt met voorbeelden uitleggen dat je op verschillende manieren je stem kunt laten horen.
• Je kunt kenmerken van verschillende politieke stromingen noemen.

h2 les 1

Wat is vrijheid?

"Vrijheid voor de snoek is de dood voor de witvissen"

h2 les 1

Wat is vrijheid?

Welke politieke partij bij jou past hangt grotendeels af van hoe je over vrijheid denkt!

Want politiek draait in de basis om VRIJHEID!

h2 les 1

Wat is vrijheid?

Taak van de overheid is het beschermen en het bevorderen van de (individuele) vrijheid.

Twee visies op vrijheid

• Negatieve vrijheid 
• Positieve vrijheid 

Beide visies zien we terug in huidige politieke spectrum en worden tegenwoordig vaak rechts en linkse politiek genoemd.

h2 les 1

Negatieve vrijheid

De afwezigheid van invloeden van buitenaf

Je bent vrij op het moment dat anderen zich niet met jouw handelen bemoeien. Je niet beperken, je niet hinderen. We noemen dit negatieve vrijheid, niet omdat het iets slechts is, maar omdat het gaat om de afwezigheid van datgene jouw beperkt in je vrijheid.

vrijheid --> gelijkheid

Wetten gelden voor iedereen - iedereen is even vrij, dus gelijk

h2 les 1

Positieve vrijheid

De aanwezigheid van mogelijkheden tot...

Bij positieve vrijheid draait het om de “vrijheid tot het inzetten van je eigen vermogen”. Het is de aanwezigheid van keuzes om het eigen leven in te richten. Het is de vrijheid om te kunnen kiezen.

De wet zorgt niet voor gelijkheid en dus niet voor vrijheid!

De boete voor hardrijden is voor iedereen hetzelfde, maar heeft veel minder consequenties voor iemand die rijk is

 

uitgestelde vrijheid is ook positieve vrijheid

h2 les 1

voorbeeld

“Een bekend voorbeeld om het verschil aan te tonen tussen negatieve en positieve

vrijheid is dat van een gokverslaafde. Hij is vrij in negatieve zin, omdat niemand hem

dwingt om te gokken. Maar hij is niet vrij in positieve zin, omdat hij niet zelf kan

beslissen om te stoppen met gokken. Een bezwaar tegen vrijheid op de negatieve

manier bekijken, is dat je mensen met persoonlijke problemen aan hun lot over moet

laten. Een bezwaar tegen vrijheid op een positieve manier bekijken, is dat je voor

andere mensen gaat bepalen wat goed voor hen is, ook als zij dat zelf anders zien.”

h2 les 1

Links of rechts?

Tegenwoordig zien we de visies op vrijheid terug bij de politieke partijen. Partijen die meer hebben met negatieve vrijheid noemen we 'rechts' en partijen die meer hebben met positieve vrijheid noemen we 'links'.

Wat past bij jou?

Ben je links of rechts?

Wat is beter?

 Het antwoord op deze vragen kan ook afhangen van je persoonlijk situatie.

h2 les 1

Links en rechts in de praktijk

Rechtse vrijheidsgedachte (negatieve vrijheid) - individuele vrijheid is het belangrijkste. Jij moet zo min mogelijk last hebben van anderen. Dus ook zo min mogelijk overheidsbemoeienis.

Linkse vrijheidsgedachte (positieve vrijheid) - overheid bemoeit zich actief met de samenleving. Iedereen moet dezelfde kansen en mogelijkheden krijgen, alle mensen evenveel vrijheid.

Beide hebben voor en nadelen

De PVV hecht van alle partijen het meest aan negatieve vrijheid. Ze wil het meest vrij zijn van regels, belastingen, Europa, vluchtelingen, Marokkanen, enzovoorts

h2 les 1

Weet wat je kiest

Niet iedereen is even pessimistisch over de toekomst, zegt Putters: 'Hoogopgeleiden, mensen met een goede baan, vooral mannen, oordelen wat positiever dan mensen met een wat lagere opleiding en die wat onzekerder zijn over hun werk. De grootste verschillen bestaan tussen opleidingsniveau en etnische achtergrond.'

Uit het onderzoek van het SCP kwam dat VVD'ers by far de gelukkigste mensen van Nederland zijn en de PVV'ers helemaal aan de andere kant staan. De gemiddelde kiezer die aangeeft op de PVV te stemmen, is onzekerder over de toekomst en maakt zich daar heel kwaad om.'

h2 les 1

Weet wat je kiest

Ook hebben PVV kiezers meer dan andere kiezers een negatief beeld over de samenleving en de overheid.

• De wereld om mij heen zie ik als de boze buitenwereld
  
• Niemand luistert naar mij, ze pakken alleen maar mijn vrijheid af. Terwijl anderen (buitenlanders) van alles krijgen. 
• Ik ben teleurgesteld in anderen, ik voel me niet gerespecteerd en vertrouw alleen mezelf
  
• Ik richt mij daarom vooral op mezelf, van anderen valt weinig te verwachten.
  
• Daarom doe ik wat ik wil, ongeacht de gevolgen (schadebeginsel) voor anderen.
  

• Het is 'mijn' vrijheid!

h2 les 1

Weet wat je kiest

Het probleem zijn de anderen.

De afwezigheid van anderen (bemoeienis van anderen) zal mijn leven beter maken.

Het lijkt erop dat de gemiddelde PVV stemmer dus inderdaad vooral uit is op een zo groot mogelijke negatieve vrijheid en dus goed zit bij een partij als de PVV 

Maar is dat wel zo?

h2 les 1

Uit onderzoek blijkt dat van alle partijen de PVV de grootste percentage laagopgeleide stemmers heeft. 

Hebben deze mensen wel baat bij een overheid die zich zo min mogelijk met mensen bemoeit?

Denk aan:

• sociale zekerheid
• minimum loon
• onderwijs
• OV

Een kleine overheid regelt deze dingen minimaal (denk aan lage belastingen)

Past positieve vrijheid (links) niet beter bij de gemiddelde pvv'er?

h2 les 1

Wie hebben dan wel baat bij een kleine, afwezige overheid? (als je daarvoor staat)

De slimmen, de sterken en de rijken. 

Zij kiezen dan ook vaak voor een andere partij die staat voor negatieve vrijheid, de VVD.

h2 les 1

Waarom kiezen veel laagopgeleiden dan ook voor een rechtse partij? Zijn ze dom? Onwetend? Egoïstisch? 

De overheid zelf speelt daar ook wel een rol in...

h2 les 1

Opvattingen over vrijheid

"Vrijheid voor de snoek is de dood voor de witvissen"

h2 les 1

Recht/links

Rechtse vrijheidsgedachte (negatieve vrijheid) - individuele vrijheid is het belangrijkste. Jij moet zo min mogelijk last hebben van anderen. Dus ook zo min mogelijk overheidsbemoeienis.

Linkse vrijheidsgedachte (positieve vrijheid) - overheid bemoeit zich actief met de samenleving. Iedereen moet dezelfde kansen en mogelijkheden krijgen, alle mensen evenveel vrijheid.

Beide hebben voor en nadelen

h2 les 1

Stromingen in de politiek

Verzameling ideeën over wat belangrijk is in de maatschappij en hoe mensen het beste met elkaar kunnen samenleven.

Er zijn drie grote stromingen:

• liberalisme 
• sociaaldemocratie
  
• christendemocratie
  

h2 les 1

Liberalisme

Belangrijke waarde: (persoonlijke) vrijheid

Persoonlijke vrijheid:

• abortus
  
• homohuwelijk
  
• softdrugs vrij
  

 

Economische vrijheid:

• minder regels
  
• lagere belastingen
  

h2 les 1

Sociaal-democratie

Belangrijke waarde: solidariteit en gelijkwaardigheid

• Minder verschil tussen rijk en arm.
  
• Betere verdeling geld, kennis en macht.

Sociale grondrechten zoals het recht op:

• gezondheidszorg
  
• onderwijs
  
• huisvesting.
  

 

h2 les 1

Christen-democratie

Belangrijke waarde: christelijke geloof

• Naastenliefde: omkijken naar de mensen in je omgeving.
  
• (Vrijwilligers)organisaties kunnen een deel van de zorg voor mensen op zich nemen.
  
• God heeft de aarde geschapen; daar moeten we dus goed voor zorgen.

 

h2 les 1

Niet altijd in een hokje

Sommige partijen horen niet bij een stroming. Dit zijn bijvoorbeeld populistische partijen.

 

Populistische partijen

Partijen die zeggen dat zij als enige de ‘wil van het volk’ kennen en opkomen voor de belangen van gewone mensen.

 

www.telegraaf.nl

h2 les 1

One-issue-partijen

One-issue-partijen stellen één aspect van de samenleving centraal. Bijvoorbeeld: 

• Partij voor de Dieren
  
• 50PLUS
  
• BoerBurgerBeweging
  

  

h2 les 1

politieke stromingen

Kijkopdracht:

• Welke stroming herken je in dit videofragment?
  
• Benoem twee kenmerken van deze stroming. 

  

h2 les 1

Leerdoelen

Tijd van televisie en computer vanaf 1950

• Je kunt uitleggen dat Nederland een parlementaire democratie is
• Je kunt met voorbeelden uitleggen dat je op verschillende manieren je stem kunt laten horen.
• Je kunt kenmerken van verschillende politieke stromingen noemen.