Thema 6 basisstof 3 Samenleven

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2,3

6.3 Samenleven

Leerdoelen:

• Je kunt uitleggen wat een biologisch evenwicht is.
• Je kunt uitleggen hoe soorten afhankelijk zijn van elkaar voor voedsel, een schuilplaats en voortplanting.
• Je kunt de begrippen commensalisme, mutualisme en parasitisme toepassen binnen een context (stuk tekst).

We gaan eerst even wat huiswerk van 6.2 nakijken

Pak je boek bij blz 211

Kijk zelf thuis na

Opdracht 2e. Autotrofe of heterotrofe organismen?
1. Is er bladgroen aanwezig?
2. Vindt er fotosynthese plaats?
3. Vindt er verbranding plaats

1. 1. autotroof 2. autotroof 3.heterotroof
2. 1. heterotroof 2. autotroof 3.beide
3. 1. autotroof 2. autotroof 3.beide
4. 1. autotroof 2. heterotroof 3. autotroof

Kijk zelf thuis na

Korstmos is vaak de eerste vegetatie op rotsen. Door de aanwezigheid van de korstmossen veranderen abiotische factoren, waardoor na verloop van tijd planten kunnen groeien.

Noteer twee abiotische factoren die door de korstmossen gunstiger worden voor plantengroei.

1. Vocht en temperatuur
2. Algen en vocht
3. Licht en temperatuur
4. Algen en licht

Kijk opdr. 4 nu na

Hoe komt de stikstof in
planten terecht?

1. Bladeren van planten nemen stikstofgas uit de lucht op.
2. Bladeren van planten nemen stikstofzouten op.
3. Wortels van planten nemen stikstofgas uit de lucht op.
4. Wortels van planten nemen stikstofzouten op.

Samenleven

Neem de tekst en het schema over in je schrift

Samenleven - INTRASPECIFIEK

Relaties in en tussen populaties: 

- Concurrentie: 

   competitie partner, plek voedsel 

- Samenwerken/ afspraken maken:

  jagen (leeuwen), verdedigen (vissen) 

  mieren (taakverdeling kolonie).

                                                                           

Stokstaartje houdt de wacht

Relaties binnen populatie

Rangorde: Eén dier is dan de baas.

Territorium: Gebied waar één dier leeft, of een groep dieren van dezelfde soort. Andere soortgenoten mogen er niet in. 

Paarvorming: Mannetje en een vrouwtje werken samen om zich voort te planten.

Olifanten leven in matriarchale groepen, bestaande uit enkele volwassen koeien met hun kalveren. Volwassen bullen leven voornamelijk solitair en voegen zich alleen bij de groep om met geslachtsrijpe koeien te paren.

Relaties binnen populatie

- Rangorde

- Territorium

- Paarvorming

Bij sommige soorten vindt elk jaar opnieuw paarvorming plaats maar bij knobbelzwanen blijven man en vrouw hun hele leven bij elkaar.

Samenleven - INTERSPECIFIEK

eerst een filmpje......

Neem dit schema over in je schrift

INTERSPECIFIEK !

MUTUALISME

Relatie waarbij beide soorten voordeel hebben ( win win)

COMMENSALISME

Relatie waarbij één soort voordeel heeft en de andere soort geen voordeel, maar ook geen nadeel

PARASITISME

Parasiet -  Gastheer

Teek

Zombieschimmel

Warkruid (geen bladgroen)

De larve van de nachtvlinder heeft een groot aantal bacteriën in zijn verteringskanaal. Deze bacteriën spelen een belangrijke rol bij de vertering van het voedsel van de larven.
Met welke biologische term wordt de relatie tussen de larve en de bacteriën aangeduid?

In de vacht van vossen leven vlooien die bloed uit de huid opzuigen. Verder komen in de vacht van vossen ook bacteriën voor die van dode huidcellen leven.
Hoe noemen we de symbiose tussen de vlooien en de vos?

1. Commensalisme
2. Mutualisme
3. Parasitisme
4. Voedselrelatie (predatie)

In de vacht van vossen leven vlooien die bloed uit de huid opzuigen. Verder komen in de vacht van vossen ook bacteriën voor die van dode huidcellen leven.
Hoe noemen we de symbiose tussen de bacteriën en de vos?

1. Commensalisme
2. Mutualisme
3. Parasitisme
4. Voedselrelatie (predatie)

Laatste vraag

Tussen welke van de beschreven organismen is sprake van mutualisme?
Vul alleen de juiste hoofdletter in!

HUISWERK

Bestudeer 6.3

en maak opdracht 1 t/m 7 behalve 5