Leren voor PW en SO: Uithoudingsvermogen en ademhaling

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g, t, mavo
• Leerjaar 2

D1ATh3 Verbranding en ademhaling

 Extra: Je uithoudingsvermogen

Info gebruikt van:

Malmberg methode Biologie en verzorging voor jou

Biologiepagina.nl

Bioplek.org

Biologieweb.nl

e.a. 

Uithoudingsvermogen

Leerdoel

1.  Je leert hoe het ademhalingsstelsel werkt

2. Je leert hoe de gasuitwisseling plaatsvindt

3. Je leert het reactieschema van fotosynthese en verbranding

4. Je leert hoeveel lucht er zich in de longen bevindt (en meer hierover)

5. Je doet praktijkopdrachten 

Opdrachten (huiswerk)

Deze les doe je alleen digitaal.

Je maakt geen opdrachten in het werkboek.

Maak een samenvatting van de inhoud van de filmpjes 

De theorie van de slides ga je leren. Maak ook hierover een samenvatting of een aantal schema's in je schrift.

Schriftcontrole!

Uithoudingsvermogen

Als je gaat sporten, heb je uithoudingsvermogen nodig.

Daarmee kun je lichamelijke (of geestelijke) inspanning volhouden. 

Je kunt je uithoudingvermogen trainen, instandhouden en verbeteren.

Met je longen neem je zuurstof op uit de lucht. 

Deze zuurstof is nodig voor de verbranding in je cellen. 

Via de bloedvaten wordt deze zuurstof naar de cellen vervoerd. 

Daar wordt met behulp van zuurstof je voedsel (energie) verbrand.

Verbranding

Verbranding:

Voor verbranding is brandstof nodig. Als je een kaars verbrandt, is het kaarsvet de brandstof. 

Er is ook zuurstof nodig om de kaars te laten branden. Bij het verbranden van de kaars komt energie vrij in de vorm van warmte en licht.

Verbranding

In alle cellen van ons lichaam vindt verbranding plaats. Alleen is daar niet kaarsvet, maar glucose de brandstof. Bij verbranding komen de verbrandingsproducten water en koolstofdioxide vrij, maar ook energie. Energie in de vorm van warmte en beweging. Naast glucose is er voor de verbranding in de cellen zuurstof nodig.

Inspaning 

en verbranding

Bij inspanning kun je waarnemen:

- snellere ademhaling

- aantal hartslagen per minuut neemt toe

- de huid wordt rood

- er ontstaat zweet op de huid

Bovenstaande komt doordat je bij inspanning energie verbruikt. Energie heb je altijd nodig, zelfs als je slaapt of als je denkt. Voor beweging heb je energie nodig. Die krijg je door verbranding van brandstof (glucose). Je krijgt dat binnen door te eten en te drinken. Het wordt in de darmen door je bloed opgenomen. Bij verbranding is ook zuurstof nodig. Zuurstof komt via het inademen in je longen en daarna in je bloed terecht. Noteer het reactieschema van verbranding in de lichaamscellen in je schrift!

Verbranding in elke lichaamscel. Het reactieschema:

glucose + zuurstof  --> koolstofdioxide + water + energie

De verbrandingsproducten zijn: 

Koolstofdioxide en water. Er komt ook energie vrij, bijv: je gaat bewegen, je lichaamstemperatuur blijft constant.

ook in je schrift!

Fotosynthese

In de bladgroenkorrels:

koolstofdioxide + water+ zonlicht --> zuurstof + glucose

(het reactieschema)

Koolstofdioxide is een gas, wij ademen dit uit.

Water verlaat het lichaam via: zweten, plassen / poepen (uitscheiden) en uitademen

Verbranding in elke lichaamscel

De energie die bij de verbranding in elke cel vrijkomt, gebruikt je lichaam 

om te bewegen en om op de juiste temperatuur te blijven. 

Hoe de opname van zuurstof plaatsvindt zie je in de volgende filmpjes.

Let op: Je kent het reactieschema van verbranding, je kunt het opschrijven.

Maak in je schrift

Het reactieschema van fotosynthese.

Het reactieschema van verbranding dat in elke lichaamscel plaatsvindt.

Maak een samenvatting of een schema van de 6 filmpjes die hierna komen. Met elk nieuw filmpje komt er meer/nieuwe informatie bij. 

Van de docent hoor je met wie jij jouw samenvatting/schema gaat vergelijken. Dit gebeurt in een 4-tal. Zorg dat jij jouw werk voor elkaar hebt!

In de longblaasjes vindt uitwisseling plaats van zuurstof en koolstofdioxide.

Het zuurstof wordt door het bloed 

naar alle cellen vervoerd

Maak een tekening en leguit in je schrift

Om de longblaasjes liggen hele dunne bloedvaatjes, de longhaarvaten.

Zuurstof wordt via de longen opgenomen. Als het in de longblaasjes aankomt, wordt het in de longhaarvaten opgenomen. Koolstofdioxide gaat vanuit de longhaarvaten terug naar de longblaasjes en adem je uit.

Noteer in je schrift!

De uitwisseling van gassen noem je gaswisseling

Wat zit er in lucht? Leren!

Je gaat jouw

Vitale capaciteit meten

Je kunt over deze theorie een verhaal vertellen waaruit blijkt dat je het snapt.

Lucht in je longen

Ademvolume:

De hoeveelheid lucht die iemand in- en uit ademt 

bij een rustige ademhaling (ong. 0,5 liter). 

Extra inademing: 2,5 liter extra t.o.v. de normale inademing.

Extra uitademing: 1,5 liter extra t.o.v. de normaal uitgeademing.

Vitale capaciteit: 

De hoeveelheid die iemand MAXIMAAL in- en uit ademt (bij een hele diepe ademhaling). (ong. 4,5 liter)

Restvolume:  (Er zit altijd lucht in je longen)

De lucht die achterblijft in je longen nadat je maximaal 

hebt uitgeademd. In totaal is dit ongeveer 1,5 liter.

Longvolume = Totale longcapaciteit: 

Dit is de Vitale capaciteit (te meten) + Restvolume

Praktijk

Praktijk A: Ademvolume meten 

Praktijk B: Vitale capaciteit meten

Praktijk C: 

Hoevaak adem jij in 1 minuut?

Tel het aantal ademhalingen en noteer het aantal in je schrift en/of het bord. In- en uitademen tel je als 1.

A. Ademvolume (m.b.v. spirometer): 

De spirometer is een longfunctieapparaat Spirare = ademhalen. 

Je verplaatst liters lucht.

1. Pak de spirometer en een kartonnen kokertje.

2. Zet de wijzer van de spirometer op nul.

3. Zet het kokertje op de spirometer.

Je meet je ademvolume in rust (je zit rustg, je ademhaling is ‘normaal’) 

Zet je lippen rond het kokertje en adem 6 x NORMAAL in- en uit. 

Adem in door je neus en uit door het kokertje. 

Let op: Je lippen blijven dus steeds om het kokertje.

a) Lees af op hoeveel liter de meter staat. Dit getal ga je NIET noteren. 

     Noteer in je schrift wat je ademvolume is (in liters). 

     Je ademvolume is de hoeveelheid lucht die je per ademhaling inademt/uitademt; 

     Je moet dus rekenen want je hebt 6 x geademd in het apparaat! Lees af en deel door 6.

b) Noteer je ademvolume op het papier van de klas.

B. Meet je vitale capaciteit (m.b.v. spirometer): 

De spirometer is een longfunctieapparaat Spirare = ademhalen. 

Je verplaatst liters lucht.

1. Pak de spirometer en een kartonnen kokertje.

2. Zet de wijzer van de spirometer op nul.

3. Zet het kokertje op de spirometer.

4. Adem maximaal, zo diep mogelijk in.

5. Zet je mond om het kartonnen kokertje.

6. Adem maximaal, zo veel mogelijk uit

7. Kijk op de wijzer. Lees af hoe groot jouw vitale capaciteit is.

  Noteer in je schrift wat jouw vitale capaciteit is (in liters).

  Noteer jouw vitale capaciteit op het papier van de klas.

Bewaar het kartonnen kokertje nog even, je doet nog een andere praktijkopdracht en misschien mag je later tijdens de les nog een keer. Zet de meter op nul. 

 

Opdracht C: Hoe vaak adem jij per minuut
Ga op je eigen stoel zitten in de klas. Je ademt rustig.
Druk de stopwatch in.
Tel hoe vaak je ademt in 1 minuut (in- en uitademen is samen 1x).

a) Noteer in je schrift: Ik adem in 1 minuut …….. keer in/uit.
b) Noteer het aantal keren dat je in 1 minuut ademt op het papier van de klas.

Volwassene:

Vitale capaciteit: nog. 6 liter

Het is afhankelijk van de lichaamsbouw, of het een man / vrouw is, de conditie / de gezondheid (ja-nee roker)....

Waar gaat de zuurstof het bloed in?

1. vanuit de dunne darm
2. vanuit de longblaasjes
3. vanuit de alvleesklier
4. vanuit de maag

Wat verstaan we onder ademhalen??

1. reinigen van de lucht die je inademt
2. slechte lucht inademen
3. afvalstoffen van de lucht scheiden
4. afwisselend in- en uitademen

Hoe vaak halen baby's per minuut adem

1. 20-25 keer
2. 30-40 keer
3. 40-60 keer
4. 14-18 keer

Vanuit een longblaasje gaat (1) naar een longhaarvat
Vanuit een longhaarvat gaat (2) naar een longblaasje

1. 1: zuurstof 2: glucose
2. 1: koolstofdioxide 2: glucose
3. 1: koolstofdioxide 2: zuurstof
4. 1: zuurstof 2: koolstofdioxide

1: De vitale capaciteit is de hoeveelheid lucht
die (1) per ademhaling kan worden in – of uitgeademd

2. Je vitale capaciteit is (2) dan je longvolume

1. 1: maximaal 2: groter
2. 1: minimaal 2: groter
3. 1: maximaal 2: kleiner
4. 1: minimaal 2: kleiner

1. Het ademvolume is de hoeveelheid lucht die iemand
bij een (1) ademhaling in- en uitademt

2. Water verlaat als verbrandingsproduct het lichaam door: ……..

1. 1: rustige 2: plassen
2. 1: diepe 2: zweten
3. 1: rustige 2: uitademen
4. 1: diepe 2: zweten

1. Als je inademt, adem je ongeveer 0,04 % koolstofdioxide in

2. Als je uitademt, adem je ongeveer 5 % zuurstof uit

1. beide waar
2. beide nietwaar
3. 1: waar 2: nietwaar
4. 1: nietwaar 2: waar

Ademhaling

Wat vind je nog lastig?
Hoe ga je dat aanpakken?

Maak een grafiek van 2 ademhalingen van jezelf. 

Gebruik de gegevens van de tests. Benoem wat je hebt ingetekend.

Zie als voorbeeld de grafiek op de afbeelding (van 1 ademhaling).