Regeling Les 1: Regelkring

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Regeling

§1 Interne milieu

Hst. 12: Regeling intern milieu

Waar gaat dit hoofdstuk over?

Het ene moment... 

... loop je rustig naar de les, 

het andere ren je omdat je de bus moet halen.

... voel je je verzadigd: je hebt goed ontbeten.
Later krijg je ongelofelijke honger en voel je je duf.

Hoe weet je lichaam ondanks alles zich zo constant te houden?

Waarom alleen 12.1 en 12.2?

Het komende SE gaat over hfst. 10, 11 en 13.

12.1 gaat over regelkringen in je lichaam, hormonen (hfst. 13) spelen hier een belangrijke rol.

12.2 gaat over de taken van de lever. Dit past heel goed bij hfst. 11.

12.3, 4 en 5 gaan verder op ademhaling en uitscheiding. 

Deze passen beter bij een ander SE in VWO 6.

Regelkring

• Intern milieu
• Norm(waarde)
• Sensor
• Regelcentrum
• Effector
• Terugkoppeling

Regelkring BINAS: 85D/87B

Regeling

Reageren via:

Hormonen:

• langzame
• geleidelijke processen
  
• via bloed(stelsel)

Zenuwstelsel:

• snelle
• korte
  
• specifieke processen
  
• via zenuw(stelsel)

Homeostase

Bekende hemeostase intern milieu:

• CO2 / O2 > ademhaling
• waterbalans > nieren
• temperatuur
• groei/stofwisseling > schildklier
• bloedsuiker > glucagon/insuline

Regelkring insuline/glucagon

Voorbeeld: thyroxine

Maak een regelkring stofwisseling.

1. Zoek in BINAS: waardoor wordt thyroxine geproduceerd?
2. Wat is de werking van thyroxine?
3. Wat is het regelcentrum?
4. Wat is de effector?
5. Op welke manier vindt er terugkoppeling plaats?
6. Wat zal mogelijk de stimulans zijn voor hypothalamus om stofwisseling te verhogen?
   

Voorbeeld: thyroxine

Zoek in BINAS: 

1. Waardoor wordt thyroxine geproduceerd?
2. Wat is de werking van thyroxine?
3. Wat is het regelcentrum?
4. Wat is de effector?
   
   
5. Op welke manier vindt er terugkoppeling plaats?
   
   
6. Wat zal mogelijk de stimulans zijn voor hypothalamus om stofwisseling te verhogen?

1. Schildklier

2. (o.a.) Verhoging stofwisseling, groei

3. Hypothalamus

4. (O.a.) spieren, lever (verhoging stofwisseling), cellen (groei)

5. Negatieve terugkoppeling, thyroxine remt zijn eigen aanmaak (door remming hypothalamus en hypofyse)

6. Bijv. kou, groeispurt, beschadigde cellen,

Voorbeeld: oxytocine

Maak een regelkring oxytocine:

1. Zoek in BINAS: waardoor wordt oxytocine geproduceerd?
2. Wat is de werking van oxytocine?
3. Wat is de sensor?
   
4. Wat is het regelcentrum?
5. Wat is de effector?
6. Vindt er negatieve of positieve terugkoppeling plaats?
   

Voorbeeld: oxytocine

Maak een regelkring oxytocine:

Zoek in BINAS: 

1. waardoor wordt oxytocine geproduceerd?
2. Wat is de werking van oxytocine?
   
   
3. Wat is de sensor?
   
   
4. Wat is het regelcentrum?
   
   
5. Wat is de effector?
6. Vindt er negatieve of positieve terugkoppeling plaats?

1. Wand baarmoeder

2. Contractie baarmoederwand, melkproductie

3. (drukzintuigen in) Spiercellen baarmoederwand.

4. Hypofyse (deze ontvangt informatie en besluit tot activering)

5. Spieren baarmoederwand

6. Positieve terugkoppeling (oxytocine zorgt voor samentrekken spieren in de wand waardoor er meer druk staat op de wand) 

Oefenen

Maak de volgende vragen

Moeilijke stof? 

Maak dan 1, 5, 8

Makkelijke stof?

Maak dan 6 en 10