5H HML bespreking SE2 Duitsland 1918-1991

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

vraag 1

6 - Versailles (net na WO1)

1 - aanval op Polen (begin WO2)

4 - overgave Duitsland

3 - opstand DDR (net na ontstaan DDR) 

5 - muur 

2 - Gorbatsjov 

2p - alles goed / 1p een verkeerde plaatsing

Vraag 2 - 1e deel

Het moet gaan over het doel van Clemenceau (Wat wil Clemenceau bereiken?)

Clemenceau wil Duitsland: vernederen / (compleet uitschakelen) (1p)

Bron: Door het plukken (wegnemen) van de laatste veer, die de eer van Duitsland vertegenwoordigd .  (1p bij correcte toelichting)

vraag 2 - 2e deel

Volgens Jan S. zorgen de strenge voorwaarden / het verdrag van Versailles Duitsland economisch ruïneert / aan banden legt / van alle waardigheid berooft (1p)

Dit is te zien aan: een kaalgeplukte (Duitse) adelaar / het uittrekken van de laatste (v)eer / de dichtgebonden bek van de adelaar / de ketting met loden bal om de poten van de adelaar / de druppels bloed die uit de adelaar vallen (1p bij correcte toelichting)

vraag 3 - eerst deel

Uit de bron blijkt dat: Duitsland te kampen heeft met hyperinflatie / er sprake is van een economische crisis.

Uit de bron blijkt dat geld rap minder waard wordt: "...het...bankbiljet...verschrompelt...in waarde"   

Er is niets meer te koop: "...geen rijst,...geen noedels, gerst, bonen, linzen"

(1p bij juiste verklaring én juiste brongebruik)

vraag 3 - tweede deel

Hyperinflatie en economische crisis leidt ertoe: dat de bevolking het vertrouwen in de regering verliest / opstanden uitbreken /  extremistische partijen ontstaan (zoals de NSDAP) / dat er telkens nieuwe regeringen moeten worden gevormd omdat de regering het niet eens wordt over de aanpak van de crisis. (1 p)

vraag 3 - derde deel

Er komt een einde aan deze periode door het Dawesplan (of een juiste omschrijving hiervan) / omdat de herstelbetalingen tijdelijk werden verlaagd / door de verzoeningspolitiek met Frankrijk (1p)

vraag  4 - eerste deel

bewering 1:

De gevangene was rechteloos / werd (met geweld) onderdrukt / werd vrijheid van denken ontnomen / werd gestraft voor een afwijkende politieke mening, wat paste bij een totalitaire staat (

 Alleen als in het antwoord een kenmerk van een totalitaire staat wordt gekoppeld aan de behandeling van de gevangene, wordt  1 scorepunt toegekend.) 

vraag 4 - tweede deel

bewering 2:

De gevangene werd (hardhandig) gedwongen 'Heil Hitler' te zeggen / zich te onderwerpen aan het nationaalsocialisme, wat bijdroeg aan het creëren van een Volksgemeinschaft 

(Alleen als in het antwoord een kenmerk van het creëren van de Volksgemeinschaft wordt gekoppeld aan de behandeling van de gevangene, wordt 1 scorepunt toegekend.)

vraag 5 - eerste deel

Met de voorstelling van het Dawesplan als ketenen wil de NSDAP de boodschap overbrengen dat de Duitse arbeider/Duitsland door het Dawesplan belemmerd/onderdrukt wordt / in slavernij wordt gehouden 

(1p indien er wordt verwezen naar de bron)

vraag 5 -tweede deel

De boodschap sloeg op dat moment niet aan omdat de Duitse economie zich dankzij het Dawesplan herstelde (wat een positieve waardering van het plan/de regeringspolitiek tot gevolg had) (1p) 

vraag 6

De juiste volgorde is: 5, 3, 4, 6, 1, 2

(Opmerking Als door het weglaten van één foutief geplaatst nummer een verder complete en foutloze reeks ontstaat, wordt 1 scorepunt toegekend.)

vraag 7 - eerste deel

Argument ter ondersteuning (legaal): de NSDAP (partij van de nazi’s) werd de grootste partij na de democratische verkiezingen en Hitler werd tot rijkskanselier benoemd. Dit was volgens het politieke systeem in Duitsland dus legaal. (1p)

vraag 7 - tweede deel

tegenargument (niet legaal): nadat de Rijksdagbrand heeft plaatsgevonden zet Hitler de communisten buiten spel en trekt hij de macht naar zichzelf toe door de machtigingswet in te voeren. Hij schakelt hierbij de grondwet uit en vestigt een dictatuur. (1p)

vraag 8 - deel 1 (2 punten per juist citaat mét goede toelichting - geen punten voor een citaat zonder toelichting) 

Verklaring 1: Daadkracht van de nazi’s

"Hier is een organisatie met een ontembare, agressieve geest...die zijn eigen wil doorvoert (en strijdbaar is)" 

vraag 8 - deel 2 (2 punten per juist citaat mét goede toelichting - geen punten voor een citaat zonder toelichting) 

Verklaring 2: De belofte van eenheid

"...we zullen erin slagen een politieke beweging, hard als staal, te vormen uit deze opeenhoping van partijen, bewegingen, vakbonden en ideologieën." 

vraag 8 - deel 3 (2 punten per juist citaat mét goede toelichting - geen punten voor een citaat zonder toelichting) 

Verklaring 3: Het opofferingsbereidheid van de harde kern van zijn aanhang. 

" Bedenk dat er offers worden gebracht als ... honderdduizenden SA- en SS-mannen elke dag ... zich avond na avond moeten opofferen."

vraag 9 - eerste deel 

Bij de appeasementpolitiek wordt toegegeven aan de eisen van Hitler om hiermee een oorlog / inname van meer grondgebied door Duitsland te voorkomen (1p)

vraag 9 - tweede deel 

Low geeft aan dat door de appeasement-politiek Hitler zich niet zal laten tegenhouden meer grondgebied voor Duitsland in te nemen (1p)

Dit blijkt uit de weergave van (een van de volgende) (1p)

- Hitler die andere landen in de zak stopt.

- Landen die worden afgebeeld als (weerloze) kinderen die makkelijk door Hitler kunnen worden meegenomen.

- Hitler die (verkleed als kerstman) landen in zijn zak stopt.

vraag 10 - deel 1

Uit het antwoord moet blijken dat:  

• voorbeeld gegeven: de aanschaf van de Volksontvanger op grote schaal mogelijk werd gemaakt door de lage prijs (gegeven 1) / de prijsverlaging (gegeven 2) / de afbetalingsregeling (gegeven 2) (1p)

waardoor de naziboodschap alle Duitsers kon bereiken / de Duitse bevolking (op eenvoudige wijze) kon worden geïndoctrineerd 1  (1p)

vraag 10 - deel 2

 Er geen buitenlandse/alleen lokale/regionale zenders konden worden ontvangen (gegeven 3) / dat Goebbels voortdurend zelf aan het woord was (gegeven 4) (1p) 

waardoor de informatiestroom aan de bevolking kon worden gecontroleerd / de censuur effectiever was (1p) 

Vraag 11 - eerste deel

Met de foto kan de propagandaboodschap worden overgebracht dat het bondgenootschap tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie hecht is (1p)

vraag 11 - tweede deel

Vijf jaar na de Tweede Wereldoorlog staan de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie tijdens de Koude Oorlog vijandig tegenover elkaar / is er geen sprake meer van een bondgenootschap tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie, waardoor de Sovjetregering de boodschap in tegenspraak vindt met de nieuwe situatie. (1p)

vraag 12 - eerste deel

Stalin wilde voorkomen dat mensen vanuit het oosten via West-Berlijn naar het Westen zouden vluchten. Hij zag West-Berlijn als een ‘lek’, daarom moest West-Berlijn volgens Stalin worden opgenomen in de Oostzone.

 

Stalin wilde West-Berlijn ‘uithongeren’ zodat de westerse bezettingsmachten zich er zouden terugtrekken, waardoor geheel Berlijn onder communistisch gezag zou vallen.

vraag 12 - deel 2

De westerse geallieerden gaven West-Berlijn niet op en zorgden voor de basisbehoeften via een luchtbrug. Het in stand houden van de blokkade kostte Stalin veel tijd, geld en moeite. Zonder enig pluspunt moest hij de blokkade beëindigen. (1p) 

vraag 12 - deel 3

Het succes van de luchtbrug leidde tot nauwere samenwerking tussen de geallieerden en de oprichting van de NAVO en BRD. (1p)

vraag 12 - deel 4

Door de luchtbrug werd (een van de volgende): (1p) het kwaadaardige karakter van Stalin aan iedereen getoond; 2) het humane karakter van de westerse geallieerden getoond; 3) de ruime economische mogelijkheden, het organisatietalent en de vastberadenheid van het westen gedemonstreerd.  

vraag 13

De juiste combinaties zijn: a - 5, b - 1, c - 4, d - 3   

vraag 14 - eerste deel

Volgens de tekenaar beschermt de DDR niet tegen het imperialisme omdat het westen niet gevaarlijk wordt afgebeeld. (het oosten wel). (1p)

vraag 14 - tweede deel

2 verwijzingen naar de beeldbron: (2p - indien er sprake is van een juiste ondersteuning van de interpretatie)

- De beer is niet bedreigend, kijkt blij

- Willy is niet bedreigend, geen militair uniform, niet bewapend

- Er wordt gesproken over volksvijanden en spionnen, maar die zijn niet te zien aan de Westkant.

- De soldaten in het Oosten richten zich tegen elkaar

- Ulbricht is in de stress, maar kijkt richting het oosten

vraag 15

B

vraag 16 - deel 1 (Per combinatie van kenmerkend aspect en uitleg 1 p) 

KA 37 - de rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen’, 

Omdat de communistische regering televisie zag als een geschikt middel om propaganda te verspreiden / Door de uitzendingen de boodschap van de regering kon worden verspreid over een groot deel van de bevolking.   

vraag 16 - deel 2

KA 38 ‘het in praktijk brengen van totalitaire ideologieën zoals het communisme’, 

Omdat de regering van de DDR via de uitzendingen de bevolking wilde beïnvloeden / wilde doordringen van communistische denkbeelden.   

vraag 16 - deel 3

KA 45 - De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken’, 

omdat de regering met de uitzendingen de inwoners van de DDR wilde duidelijk maken dat zij niet moesten verlangen naar de westerse beschaving (en daarmee de twee blokken in stand wilde houden)  

vraag 16 - tweede deel

Hiermee wilde de regering het probleem oplossen dat de bevolking van de DDR door het kijken naar de televisieprogramma’s uit West Duitsland ontevreden werd / zich keerde tegen het bewind (1p) 

vraag 16 - derde deel

Na de val van de Muur / het verlies van macht van de communistische regering in 1989 werd het communistische programma stopgezet (omdat het niet langer een doel diende) (1p)  

vraag 17 - eerste deel

De tekening moet zijn gemaakt na 1985, toen Gorbatsjov (uit wiens koker de perestrojka afkomstig is) aan de macht kwam. En vóór 1989, toen de Muur viel / 1990, toen er geen sprake meer was van Oost-Duitse leiders.   (bij de juiste beredenering 1p)

vraag 17 - tweede deel

Voor de deur staat de nieuwe hervormingswind die in de Sovjet-Unie waait: de perestrojka. Zij brengt economische en politieke hervormingen. (1p) 

vraag 17 - derde deel

Zij zijn er niet in geslaagd om de deur gesloten te houden. Mede door veranderingen in andere Oost-Europese landen zorgde de nieuwe politieke koers van Gorbatsjov ervoor dat in 1989 de Berlijnse Muur viel, gevolgd door het opgaan van de DDR in de BRD. (1p) 

 

vraag 18

A – 3 B – 5 C – 1 D – 4 

vraag 19 

A