paragraaf 5.3 een gouden leven

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

De vorige Les

Amsterdam Centrum van Handel

De stapelmarkt

De wisselbank

De beurs

VOC & WIC

VOC --> monopolie

WIC --> kaapvaart & Slavenhandel

Vandaag

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  Na de uitleg gaan we met deze leerdoelen aan de slag in de vorm van een opdracht.

Een 'gouden' leven

                                                            Wat zien jullie op het plaatje?                                                                                                                                                                                                              Was het voor iedereen een 'gouden' leven?

Welvaart

Veel mensen worden rijk in de gouden eeuw.

- kooplieden

-regenten = stadsbestuurders

Geven voor zichzelf of de stad veel geld uit

Wie het breed heeft laat het breed hangen

Schilders in andere landen

schilders in andere landen schilderden over:

- Bijbelse voorstellingen

-portretten van koningen

Schilders in de Republiek konden andere onderwerpen schilderen

Schilders in de republiek

                                                                                     Zeegezicht:                  Willem van de Velde de Jonge

                                              

Het Kanonschot (rond 1680)

Schilders in de republiek

stillevens:

Karel Slabbaert

Stilleven met roemer en rookgerei (1641)

Schilders in de republiek

landschappen:

Rembrandt van Rijn

Landschap met stenen brug (circa 1638)

Schilders in de republiek

scènes uit het dagelijks leven:

Jan Steen

Het vrolijke huisgezin (1668)

een huishouden van Jan Steen

Tolerantie in republiek

Republiek was niet alleen een welvarend land, maar ook een tolerant land.

Je kon in de republiek denken, zeggen en schrijven wat je wilde, zolang het maar niet staatsgevaarlijk was.

Vooral de godsdienstvrijheid was in deze tijd uniek in Europa

Maar wel echt 'tolerant'?

Meeste inwoners waren calvinistisch

katholicisme niet vervolgd maar wel gedoogd:

•  niet openbaar godsdienst uitoefenen
• geen functies bij overheid
• mochten niet trouwen met calvinisten

Grachten- pand in gebruik als schuilkerk

Frankrijk

ongeveer 400km verderop was het minder tolerant

Lodewijk XIV zegt het Edict van Nantes op 

(getekende vrede tussen katholieken en protestanten)

Duizenden hugenoten (Franse protestanten) vluchtten massaal naar de republiek.

Spinoza

ook uit Spanje en Portugal vluchtten mensen naar republiek --> ook de vader van Baruch Spinoza.

wetenschappen en denker over de rol van godsdienst en god in de wereld. 

Verboden boeken

• Zijn boeken werden alleen in de republiek gepubliceerd

                                                           

• In de rest van Europa waren zijn boeken nog 200 jaar          verboden.                                         

grote denkers uit de republiek

Hugo de Groot: Internationaal recht

Christiaan Huygens:

Slingeruurwerk

Antoni van Leeuwenhoek:

Microscoop

Al deze doorbraken samen vormden het begin van de wetenschappelijke revolutie

'gouden' eeuw

Niet iedereen had een 'gouden' leven.

Armen

'woonden':

• buiten de stadsmuren                         

                               

• Een armen- of aalmoezeniershuis   
• tuchthuis (voor mensen die kleine vergrijpen hadden begaan --> werden daar aan het werk gezet)

Armenzorg was geen recht dus je mocht hopen op een aalmoes.

opdrachten lesdoelen

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  .

Waarom ontstond de wetenschappelijke revolutie juist in de republiek?

Welke sociale laag zou je bij dit schilderij plaatsen?

opdracht sociale lagen

werk in groepjes (4 of 5)

• zoek bij elke sociale laag een schilderij dat gemaakt is in de gouden eeuw
• geef bij elk schilderij aan wie het heeft geschilderd en in welk jaar
• geef aan bij elk schilderij waarom het bij die laag hoort

15 minuten voor de opdracht

(Regenten, Kooplieden, Ambachtslieden, Gewone burgers en dagloners,  Armen)

Huiswerk volgende keer

opdrachten paragraaf 5.3