13.2 Condensatiepolymerisatie

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Condensatiepolymerisatie

20 januari 2025

be4v

MC018

DDD
GMW

• Herhaling § 15.2 (additiepolymeren)
• Uitleg § 15.3 (condensatiepolymeren)
• Duo-oefening

Herhalen 15.2 - additiepolymerisatie (1)

• kunststoffen zijn polymeren
• polymeren zijn opgebouwd uit monomeren 
• additiepolymerisatie: polymeriseren van kool-
   waterstoffen met dubbele bindingen
• etheen (monomeer) → polyetheen (polymeer)

Herhalen 15.2 - additiepolymerisatie (2)

• Additiepolymerisatie verloopt in drie stappen:
   initiatie → propagatie → terminatie
• Initiatie: vorming van radicaal uit een initiator, additiereactie met een eerste monomeer
• Propagatie: additie van monomeer aan radicaal uiteinde, polymeer groeit
• Terminatie: reactie van radicaal uiteinde van keten met radicaal uiteinde van andere keten (of initiator)

Herhalen 15.2 - additiepolymerisatie (3)

Stap 1: initiatie

Stap 2: propagatie

Stap 3: terminatie

Herhalen 15.2 - additiepolymerisatie (4)

Verkorte weergave fragment polymeerketen

Terugblik V4: esters

• Herhaling: een zuur en een alcohol kunnen reageren 
• Zwavelzuur als katalysator
• Vorming van een ester en water

Condensatiereacties

• Stel dat je je reactie uitvoert met zuren en alcoholen die niet 1 maar 2 functionele groepen hebben... 
• moleculen met twee zuurgroepen (een dizuur) en moleculen met twee hydroxidegroepen (een diol), of
• moleculen met zowel een zuur- als een hydroxidegroep

dizuren en diolen

benzeen‑1,4‑dicarbonzuur

(tereftaalzuur)

ethaan‑1,2‑diol

dizuren en diolen

benzeen‑1,4‑dicarbonzuur

(tereftaalzuur)

ethaan‑1,2‑diol

polyetheentereftalaat

PET

dizuren en diolen

benzeen‑1,4‑dicarbonzuur

(tereftaalzuur)

ethaan‑1,2‑diol

polyetheentereftalaat

PET

Polyesters

• ester vs. polyester
• Kenmerkende groep in polyesters: esterbinding 

• Alternatief: monomeer met zuur- en hydroxygroep. Zie boek voor voorbeeld polymelkzuur (PLA)

Polyamides

• naast polyesters bestaan ook polyamides 
• Kenmerkende groep in (poly)amides: O=C-N

Voorbeeld polyamide: nylon

Speciale condensatiepolymeren

H-bruggen tussen ketens

kogelwerend vest

Kevlar