The Netherlands after 1945

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

'The Netherlands after 1945'

De jaren '50

08/05/2023

VT31

3.5 Lessen van de oorlog

Dodenherdenking op de Dam, 2019

In the World

• Marshallplan: geld en goederen vanuit de VS

• Samenwerking in Europa (EGKS: 1958, voorloper van de Europese Unie).

Willem Drees

Willem Drees (PvdA) was tussen 1948 en 1958 minister-president.

In die periode werd langzaam de verzorgingsstaat opgebouwd, met de komst van wetten zoals de Algemene Ouderdomswet (AOW, 1957)

'Vadertje Drees' wordt dan ook wel gezien als de grote man achter

de verzorgingsstaat, hoewel sommige wetten niet eens door hem zijn bedacht.

Het verhaal gaat dat Nederland de Marshallhulp heeft gekregen omdat de toenmalig minister-president Willem Drees de vertegenwoordiger van de Verenigde Staten in plaats van met een staatsbanket, met een kopje thee met een mariakaakje ontving. De vertegenwoordiger vond dat Nederland de steun blijkbaar hard nodig had en dat een land met een zo sobere minister-president het geld ongetwijfeld goed zou besteden.

• Harmoniemodel: samenwerking tussen werkgevers, werknemers en regering: De schouders eronder!

We did it!

• De welvaart groeit enorm

• Prijzen en lonen worden losgelaten en mensen krijgen eindelijk weer meer loon (maar ook: hogere prijzen...)

• Nederland wordt een consumptiemaatschappij: ook het kopen van luxe wordt belangrijk.

Amerikanisering

De invloed van Amerika in Europa neemt niet alleen politiek toe:

na de oorlog komen ook bedrijven als Coca Cola en Levi Strauss naar Nederland. Hierdoor nemen ook in het dagelijks leven, zoals bijvoorbeeld in de kleding of de muziek, veel Nederlanders Amerikaanse gebruiken over.

Dit heeft amerikanisering.

De Amerikaanse acteur James Dean wordt vaak genoemd als rolmodel voor de opstandige tiener: vetkuif, spijkerbroek en roken. Niet alleen de Amerikaanse jeugd nam zijn uiterlijk (en gedrag) over. Ook de Nederlandse jongeren, die zijn films in kleur in de bioscoop konden bekijken, vonden hem 'stoer'. De ouders spraken er, uiteraard, schande van! Lang heeft James Dean niet van zijn succes kunnen genieten: op 24-jarige leeftijd kwam hij bij een auto-ongeluk om het leven.

Een auto, vakantie en een sigaar...

...wat een luxe!

Verzuiling/ Pillarisation

• De verdeling van de Nederlandse samenleving in 4 groepen (zuilen): protestanten, katholieken, liberalen, socialisten
• Eigenlijk werd het van je verwacht dat je alleen omging met mensen binnen je eigen zuil
• Er was veel sociale controle: familie, vrienden en de buurt controleerden of je je wel aan de 'regels' van de zuil hield.

🏵

🌴

🌴

🌴

🕳

🌴

🕳

🛢

🛢

🛢

Koffie

☕️

⚽️

🌴

🍚

🍚

🍚

🍚

🖇

🖇

🚬

🌴

🚬

Goud

🏵

🌴

🛢

🌴

🌴

☕️

🛢

🌴

🍭

🏵

🏵

☕️

Palmolie

🌴

Tabak

🚬

Aardolie

🛢

Suikerriet

🍭

Kolen

🕳

Rubber

⚽️

Rijst

🍚

Tin

🖇

Thee

🍵

🍵

🍵

Before WWII

• Political parties are banned: PKI (1927), PNI (1931)

• Leaders imprisoned: Soekarno en Hatta (PNI)

• only cooperative parties allowed

Japanese occupation

• Battle between NL and Japan lasted from jan-march 1942

• Most Dutch were imprisoned in kampongs (Jappenkampen)

• Soekarno en Hatta released and cooperate with the Japanese (independance in return) 

Jappenkampen

In India,  a British colony, Mahatma Gandhi led the struggle for independance.

Capitulatie van Japan

15 augustus 1945

Soekarno calls out independance

17 augustus 1945

How is this possible? 

• Dutch are still in the camps

• No Dutch army around (in EU) 

• The Japanese had to controll order (!) 
• Pemudas (nationalistic young men) controll the street with terror

Bersiap-period

• autumn 1945-spring 1946

• No more authorities: who is in charge? Pemudas do whatever they want. 

• Violent period with thousands of (pro-) Dutch victims 

1st Politionele actie 

(july 1947-january 1948)

• Operatie Product (Agresi 1): restoring Dutch Authority

• Deliberate choice of the word 'politionele' actie and not for 'military'  or 'war'

• consequenses: civilians killed by frustrated Dutch boys, criticized by foreign countries

2nd Politionele actie 

(december 1948-january 1949)

• Operatie Kraai (Agresi 2): destruction of the Indonesian republic and imprison their leaders. 
• Swift reaction: intervention costed too much money. 

• War crimes commited by the Dutch 

What do you need to know..

- The 1950s was a time for reconstruction. The entire society worked together and thanks to the money from the US, the Netherlands was able to get back on its feet.

- The Dutch lived modest, but little by little they were able to buy more and 'live' more. 

- The Dutch mainly lived in their own 'pillar'.

- In the 1950s, the Netherlands tried to maintain its colony by displaying force and even committed war crimes. Under pressure from the US, Indonesia gains its independence.

Pillars