§4.1 Kenmerken van een reactie HAVO 3

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Welkom :)

H3 - Chemische reacties

§3.1

Chemische
reacties

Introductie

Vandaag: Theorie paragraaf 1

Vrijdag: Practicum?

-----

• Theorie paragraaf 2 – Reactie schema
• 2. Reactievergelijkingen

---- Voorjaarsvakantie ----

• 3. Reactievergelijking kloppend maken
• Theorie paragraaf 3
• Oefenen?
• Proefwerk hoofdstuk 3: Week 9/10:
• 24/02/2025 – 09/03/2025

Leerdoelen

Na deze les weet ik...:

• waaraan je een chemische reactie kunt herkennen
• Kenmerken van een chemische reactie noemen.
• wat endotherm en exotherm is
  
• De vijf factoren die van invloed zijn op de reactiesnelheid toepassen.
• Uitleggen wat een explosie is en wanneer die optreedt.

Wat denk je dat er kan gebeuren tijdens het verwarmen van stoffen?

Fase-overgang

Stoffen lijken te veranderen, maar moleculen blijven hetzelfde

H₂O (l) -> H₂O (g)

Chemische reactie

Beginstoffen 'verdwijnen' en er ontstaan nieuwe stoffen met andere eigenschappen -> reactieproducten

Verwarmen van stoffen:

Wat denk je dat er kan gebeuren tijdens het mengen van stoffen?

Mengen

Stoffen lijken te veranderen, maar moleculen blijven hetzelfde

Bijv. oplossen suiker in water:

C₆H₁₂O₆ (s)  -> C₆H₁₂O₆ (aq)

De stoffen zijn nu fijn verdeeld in elkaar, waardoor je het verschil niet meer ziet

Chemische reactie

Beginstoffen 'verdwijnen' en er ontstaan nieuwe stoffen met andere eigenschappen -> reactieproducten

Mengen van stoffen:

Chemische reactie

Een reactie waar beginstoffen veranderen in andere/nieuwe stoffen, noem je een Chemische reactie

Een ander woord voor een Chemische reactie,  is een reactie

Chemische reactie

Bij een chemische reactie verdwijnen
stoffen en ontstaan er nieuwe stoffen.

De stoffen die verdwijnen heten beginstoffen en de nieuw stoffen die

ontstaan heten reactieproducten.

Chemische reactie

Tijdens een chemische reactie treden vaak reactieverschijnselen op:

• Vuur
  
• Kleur verandering
• Geur verandering
• Knal (explosie)
  
• Flits
  
• Rook

Wanneer je een van deze verschijnselen waarneemt => chemische reactie

Chemische reactie?

Zijn de volgende omschreven processen wel of geen chemische reactie?

Oplossen van zout in water

1. Chemische reactie
2. Geen chemische reactie

Er worden geen nieuwe stoffen gevormd.

Een ei bakken

1. Chemische reactie
2. Geen chemische reactie

Het is onomkeerbaar en er ontstaan nieuwe stoffen

Water koken

1. Chemische reactie
2. Geen chemische reactie

Want het is een faseverandering

Hout zagen

1. Chemische reactie
2. Geen chemische reactie

Er ontstaat geen nieuwe stof

Een kaarsje branden

1. Chemische reactie
2. Geen chemische reactie

Er ontstaan nieuwe stoffen. Je gebruikt voor verbranding zuurstof en dit wordt koolstofdioxide en water

Welke van de onderstaande situaties is géén chemische reactie?

1. Verbranden van papier
2. Glas maken uit zand en soda
3. Het roesten van je fiets
4. Koffiebonen malen

Kenmerken

Kenmerken Chemische reactie:  

• Beginstoffen veranderen in reactieproducten => stofeigenschappen veranderen dan dus ook.
• Er treedt altijd een energie-effect op. 
• Totale massa beginstoffen=totale massa reactieproducten
• Bepaalde reactietemperatuur nodig om de reactie te laten verlopen. 

Energie-effect

Exotherme reactie: Een reactie waarbij warmte, licht of elektrische energie vrijkomt.

Endotherme reactie: Een reactie waarin warmte, licht of elektrische energie moet worden gestopt

Energie Effect

Bij alle chemische reacties treed er een energie effect op:

• Endotherm (energie nodig)
• Exotherm (energie komt vij)

Endotherm

Wanneer je steeds energie moet toevoegen om er voor te zorgen dat de reactie doorgaat, is de reactie endotherm.

Wanneer de energietoevoer stopt, stopt de reactie.

(bijv: het koken van een ei of groenten)

Exotherm

Wanneer bij de reactie energie vrijkomt, is de reactie exotherm.

Exotherme reacties moeten vaak wel op gang worden gezet, waarna het vervolgens zelf verder gaat.

(bijv: een kaars aansteken)

Alle verbrandingen zijn exotherm

Wet van Lavoiser 

Totale massa beginstoffen=totale massa reactieproducten

Wet van Lavoiser wordt ook wel wet van massabehoud genoemd.

Reactiesnelheid

Factoren die reactiesnelheid beïnvloeden

1. Soort stof
   
2. Concentratie
   
3. Temperatuur
   
4. Verdelingsgraad
   
5. Katalysator

Wat snap / kan je nu nog niet?

(en heb je nog extra uitleg / oefening voor nodig?)

Volgende les: