Hoofdstuk 4​.1: Waarnemen en Reageren

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 4:​ Waarnemen en Reageren

Deze les leer je:​

• Je kunt de 5 zintuigen benoemen.​
  
• Je kunt benoemen voor welke prikkels de zintuigen gevoelig zijn. ​
  
• Je kunt beschrijven hoe een prikkel wordt omgezet in een impuls die leidt tot bewustwording en een reactie. ​
  
• Je kunt benoemen wat de adequate prikkels zijn.​

Wat doen je zintuigen?​

Zintuigen vangen prikkels uit de omgeving op.​ De zintuigen zitten in de:​

• Ogen​
  
• Oren​
  
• Neus​
  
• Tong​
  
• Huid ​

Wat doen je zintuigen?​

Zintuigen vangen prikkels uit de omgeving op.​ Er zijn verschillende soorten prikkels:​

Uitwendige prikkels:​

• Geur(stoffen), temperatuur, licht, geluid.​
  

​Inwendige prikkels:​

• Pijn (honger + dorst)

Adequate prikkel betekent:

Een prikkel waar een zintuig(cel) het gevoeligst is. 

• De adequate prikkel voor het oog is licht.
• De adequate prikkel voor het oor is het geluid.
• De adequate prikkel voor het neus is het geur.
• De adequate prikkel voor het huid is druk, temperatuur, pijn, en aanraking.

Gevoeligheid van zintuigen​

Elk zintuig is gevoelig voor één soort prikkel.​

​

Voorbeeld:​

• Lichtzintuigen in de ogen reageren alleen op licht.​
  
• Lichtzintuigen reageren niet op geluid. ​
  

​

Licht is de adequate prikkel voor de lichtzintuigen in de ogen. 

Elk soort zintuig is gevoelig voor één specifieke prikkel. ​

Wat gebeurt er met de prikkels?​

1. Een prikkel wordt omgezet in een impuls.​
   
2. Een impuls is een soort elektrisch signaal (boodschap). ​
   
3. ​Via de zenuwen gaan impulsen naar de hersenen. ​
4. De hersenen verwerken de impulsen. ​
   
5. Je wordt je dan bewust van een waarneming. ​
   
6. Je hersenen besluiten hoe je gaat reageren.

De weg van de impuls​

Van prikkel tot aan reactie:​

Verwerken:​

• Prikkel → zintuig → impuls → zenuw → hersenen ​

Reageren:​

• Hersenen → impuls → zenuw → spier

Gedrag​

Je hersenen reageren op veel prikkels per dag.

Belangrijk: ​

Alle reacties op prikkels samen noem je gedrag.​

​

Alles wat je doet is gedrag:​

• Lopen​
  
• Eten​
  
• Slapen​
  
• Blozen (etc.)

Drempelwaarde.

Zintuigen geven een prikkel pas door als die prikkel sterk genoeg is. ​

De minimale sterkte van een prikkel noem je de DREMPELWAARDE!. ​

Belangrijk:

--> Pas als de prikkel sterker is dan de drempelwaarde, sturen de zintuigen impulsen naar de hersenen. ​

Geeft een zintuig alle prikkels door?​

Gewenning:

Soms raak je gewent aan een bepaalde prikkel.​

Er ontstaan minder impulsen.​

Je hoort/voelt/ziet iets na een poosje niet meer  --> Dit noem je gewenning. ​

Motivatie:​

Motivatie speelt ook een rol bij het reageren op prikkels. ​

Als je bijvoorbeeld heel aandachtig luistert naar een geluid, kun je het beter horen. 

Zijn er nog vragen?

Zintuigen zijn..................

1. Informatie uit je omgeving, waarop een organisme kan reageren
2. Alles wat je doet om je omgeving te leren kennen: Kijken, luisteren, proeven, voelen, ruiken
3. Delen van organen die prikkels opvangen en omzetten in berichten voor de hersenen

Wat zijn de zintuigen?

1. organen in je lijf waarmee je kunt waarnemen
2. organen in je lijf waardoor je kunt leven
3. organen in je lijf waarmee je kunt overleven
4. organen in je lijf die je sneller en beter maken

welke van de onderstaande zintuigen wordt tot de inwendige zintuigen gerekend?

1. gehoor
2. evenwicht
3. kerntemperatuur
4. tast

Wat is een zintuig?

1. Een verandering in de omgeving
2. Elektrische signalen die door zenuwen naar de hersenen worden geleid
3. Een orgaan dat reageert op prikkels

Tot welk orgaanstelsel horen zintuigen?
En wat gebeurt er in een zintuig?

1. Zenuwstelsel. Prikkel wordt omgezet in een impuls
2. Zenuwstelsel. Impuls wordt omgezet in een prikkel
3. Zintuigstelsel. Prikkel wordt omgezet in een impuls
4. Zintuigstelsel. Impuls wordt omgezet in een prikkel

Je hebt geleerd dat je waarneemt via je zintuigen. Wat is GEEN zintuig?

1. Pijnzintuig
2. Tastzintuig
3. Warmtezintuig
4. Huidzintuig

Wat is geen zintuig?

1. Koudezintuig
2. Geluidszintuig
3. Drukzintuig
4. Tastzintuig

Wat is geen zintuig?

1. Hart
2. Huid
3. Neus
4. Oor

Ik heb ............. zintuigen

1. twee
2. vijf
3. vier
4. drie

Wat vangen de zintuigcellen in je zintuigen op?

1. Impulsen
2. Zenuwen
3. Prikkels
4. Licht

Aan de slag: