Klas 1 Hoofdstuk 2

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Grieken en Romeinen

3000 v. Chr - 500 na Chr.)

Minoïsche en Mykeense cultuur

• Kreta: Minoïsche cultuur +/- 2200 v. Chr. - 1450 v. Chr.
• 1450 v. Chr. veroveren Grieken Kreta: Mykeense cultuur (1450 - 1200 v. Chr.)
• 1100 - 800 v. Chr. de 'donkere eeuwen' -> steden, paleizen, schrift etc. verdween 'plotseling' -> bevolking leefde bijna alleen maar weer van landbouw.
• Vanaf 800 v. Chr. ging men over van brons naar ijzer (sterker en duurzamer)
• Er waren grote verschillen per streek, maar ze hadden ook veel gemeenschappelijks: cultuur, goden en taal (Hellas).
• Vanaf 850 v. Chr. opnieuw stedelijke cultuur - stadstaat -> adel de macht.
• Bevolking groeide snel -> minder voedsel -> koloniën (Marseile, Napels)
• Onderstaand filmpje kijken vanaf 4 min. 15 tot 4 min. 50

Par. 2

• Griekenland niet één verenigd land maar concurrerende stadstaten -> eigen wetten, bestuur:
• Oligarchie
• Monarchie
• Aristocratie
• Tirannie
• Democratie
• Directe democratie
• Politiek

Ionische opstand -> Perzische oorlogen

• Ionië (Turkije) hoorde bij het Perzische rijk ->veel Griekse koloniën -> ontevreden over de hpge belastingen van de Perzen.
• Perzen gingen Griekse zeehandel hinderen -> Grieken boos -> bevrijden Ionië en veroveren Perzische stad (Sardes) -> koning Darius van Perzië boos.
• 490 v. Chr. slag bij Marathon -> hopliet (van Athene) rent 42,195 km. naar Athene -> dood
• 480 v. Chr. Perzische koning Xerxes gigantische brug naar Griekenland -> storm verwoest_. daarna nieuwe brug.
• 300 Spartanen hielden groot Perzisch leger lang tegen.

Athene en Sparta

• Athene door o.a. grote sterke vloot -> militair en economisch supermacht.
• Athene democratie -> burgerschap (vrije mannen) (dèmos - kratos).
• Athene 450 v. Chr. voorbeeld voor Griekenland -> rijk en machtig
• Sparta militair een sterk landleger -> harde opvoeding.
• Spartanen moesten niets van luxe hebben -> tegenpolen van de Atheners

De Peloponnesische oorlog

• Grote verschillen tussen Athene en Sparta -> ruzie -> andere poleis kozen (vaak onder dwang) voor één van de twee partijen.
• Atheners gebruiken vloot om Spartaanse kusten te plunderen -> Spartanen gebruiken leger om platteland te plunderen en olijfbomen te kappen.
• Na 15 jaar geklooi ging er voor de Atheners van alles mis.
• Bekijk het onderstaande filmpje:

Het hellenisme

• Philippos van Macedonië 338 v. Chr. verslaat Grieken daarna wil hij de Perzen verslaan -> P. wordt vermoord -> zoon Alexander (de Grote) volgt hem op -> zie filmpje

Van bijgeloof naar wetenschap

• Mythen en legen legenden zoals Odysseus (mythe = niet letterlijk betrouwbaar) van Homerus zie filmpje Odysseus
• Homerus ook Ilias = verhaal over de grote Trojaanse oorlog wat betrouwbaarder is.

Hippokrates

• Grondlegger moderne geneeskunde -> 430 v.Chr. pest in Athene -> viel H. op dat bijna geen smid de pest had -> goed stoken enlijken verbranden - daarvoor straf van de goden

De natuur begrijpen

• Vanaf 600 v. Chr. zelf nadenken over natuurverschijnselen
• Filosofen -> vrienden van de wijsheid -> wetenschap
• Socrates -> leer en durf zelf te denken!