VMBO 5.4: Criminaliteit & 5.5: Opgepakt... en dan? & 5.6: Straffen voorkomen

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo k, g, t
• Leerjaar 4

Criminaliteit & 5.5: Opgepakt... en dan? & 5.6: Straffen voorkomen

Wat gaan we doen vandaag?

SE week 1

Lesdoelen

• Uitleg: 5.4, 5.5, en 5.6

Zelf aan de slag

Check lesdoelen

SE week 1

In de week van 11 oktober -> 30% van totale cijfer

Wat ga je doen en leren?

Dit ga je leren:

• HS 1: Wat is maatschappijleer?
• HS 2: Media
• HS 5: Criminaliteit en rechtsstaat

Wat hebben jullie van mij nodig?

Lesdoelen

5.4: 

..kun je vertellen wat criminaliteit is

..ken je het verschil tussen overtredingen en misdrijven

..kun je uitleggen dat criminaliteit tijd- en plaatsgebonden is

5.5: 

..kun je uitleggen wanneer iemand een verdachte is

..kun je uitleggen wat een proces-verbaal is

..kun je uitleggen wat het Openbaar Ministerie is en welke mogelijkheden een officier van justitie heeft

5.6: 

..kun je benoemen welke doelen straffen hebben

..kun je uitleggen wat tbs en ontoerekeningsvatbaar betekenen

..kun je het verschil uitleggen tussen repressie en preventie

5.4: Criminaliteit

Strafrecht

Rechtstaat: de wet geldt voor iedereen (overheid en burgers)

Niemand staat 'boven de wet' 

Voor conflicten tussen burgers: burgerlijk recht

Voor conflicten met de overheid: bestuursrecht

Zaken zoals diefstal: strafrecht -> de aanpak van gedrag dat volgens de wet verboden is

Overtredingen en misdrijven

De wet maakt verschil tussen overtredingen en misdrijven

Overtredingen: strafbare feiten die minder erg zijn

• Voorbeeld: op je brommer zonder helm rijden

Misdrijven: ernstige strafbare feiten

• Voorbeeld: vernieling, handel in drugs, inbraak, moord

Criminaliteit

Alles wat verboden is

• Iemand die een overtreding maakt, is geen crimineel

Tijd- en plaatsgebonden criminaliteit:

• Tijdgebonden: onze ideeën over wat strafbaar zou moeten zijn, veranderen
• Plaatsgebonden: wat is toegestaan in Nederland, kan in een ander land strafbaar zijn

Kun je een voorbeeld noemen van tijdgebonden criminaliteit?

Kun je een voorbeeld noemen van plaatsgebonden criminaliteit?

5.5: Opgepakt... en dan?

Verdacht

Als de politie denkt dat je iets strafbaars hebt gedaan: je bent verdachte

Wat mag de politie?

• Fouilleren
• Arresteren
• Huis doorzoeken

Na afloopt schrijft politie een proces-verbaal:

• Een politieverslag over het misdrijf en de verdachte

Officier van Justitie

Bij een zwaarder misdrijf gaat het proces-verbaal naar de officier van justitie

Deze beslist wat er met de verdachte gebeurd

Het Openbaar Ministerie: alle officieren van justitie samen

Wat mag de officier van justitie?

Drie mogelijkheden:

• De zaak seponeren (de zaak komt dan niet voor de rechter)
• Zelf een straf opleggen (een strafbeschikking)
• De verdachte vervolgen (de zaak komt wel voor de rechter)

Wanneer ben je schuldig?

De rechter moet op de volgende vragen 'ja' kunnen beantwoorden om te bepalen of iemand schuldig is:

1. Heeft de verdachte het gedaan?
2. Gaat het om een strafbaar feit?
3. Is de verdachte strafbaar?

Wat is een officier van justitie?

1. Een openbaar aanklager die verdachten vervolgt.
2. Een rechter die vonnissen uitspreekt.
3. Een politiefunctionaris die boetes uitdeelt.
4. Een advocaat die verdachten verdedigt.

Wat kan de officier van justitie niet doen?

1. Een waarschuwing geven
2. Een geldboete geven
3. Een gevangenisstraf geven
4. De verdachte doorsturen naar de rechter

5.6: Straffen voorkomen

Soorten straffen

Bij een veroordeling zijn er drie soorten straffen

• Een hoofdstraf (geldboete, gevangenisstraf, taakstraf)
• Een bijkomende straf (bijvoorbeeld rijbewijs inleveren)
• Een speciale maatregel (bijvoorbeeld een schadevergoeding betalen)

TBS

TBS: ter beschikkingstelling

Bedoeld voor mensen die ontoerekeningsvatbaar zijn

Bijvoorbeeld bij een ernstig psychische stoornis

Worden behandeld in een tbs-kliniek

Vrij als artsen zeggen dat ze genezen zijn

Wat zijn de vereisten voor TBS?

1. Een persoon moet een ernstig misdrijf hebben gepleegd.
2. Een persoon moet jonger dan 18 jaar zijn.

Wat is het doel van TBS?

1. genoegdoening voor het slachtoffer
2. heropvoeden
3. wraak

Doel van straffen

Wat denk jij dat het doel is van straffen in Nederland?

Verschillende doelen van straffen

• Afschrikking
• De dader moet zijn/haar gedrag verbeteren
• De samenleving veiliger maken
• Voorkomen van spelen van eigen rechter
• Vergelding

Repressie en preventie

Criminaliteit verminderen; er zijn twee soorten aanpakken:

Repressie: het onderdrukken van criminaliteit

• Bijvoorbeeld: criminelen moeten langer de cel in

Preventie: criminaliteit voorkomen

• Bijvoorbeeld: zorgen voor meer toezicht, of jonge criminelen hulp geven bij het vinden van een baan

Zelf aan de slag

Wat?	Je leest de volgende paragrafen: 5.4: Criminaliteit 5.5: Opgepakt... en dan? 5.6: Straffen voorkomen Daarbij maak je de volgende opdrachten: 5.4: 1, 5, 7, 11, 13, 14 5.5: 1 t/m 6, 8, 9, 10, 15 en 16 5.6: 1 t/m 6, 9, 13
Hoe?	Dit mag samen of alleen, in je boek of online. De enige voorwaarde: je bent serieus aan de slag
Hoe lang?	Te bespreken in de les
En dan?	Probeer de afgelopen stof door te nemen. Rond vast de opdrachten af die je nog moet doen.

Check lesdoelen

5.4:

..kun je vertellen wat criminaliteit is

..ken je het verschil tussen overtredingen en misdrijven

..kun je uitleggen dat criminaliteit tijd- en plaatsgebonden is

5.5:

..kun je uitleggen wanneer iemand een verdachte is

..kun je uitleggen wat een proces-verbaal is

..kun je uitleggen wat het Openbaar Ministerie is en welke mogelijkheden een officier van justitie heeft

5.6:

..kun je benoemen welke doelen straffen hebben

..kun je uitleggen wat tbs en ontoerekeningsvatbaar betekenen

..kun je het verschil uitleggen tussen repressie en preventie