§2 Leestekens

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Spelling §2: leestekens

- Herhaling .!?,

- Uitleg en oefeningen

- Huiswerk

Doel: komma, dubbele punt en aanhalingstekens op de juiste manier gebruiken.

1. Een komma zet je tussen twee persoonsvormen.
2. Een komma zet je achter voegwoorden als want, omdat, zodra, enz.

1. 1 en 2 zijn waar
2. 1 en 2 zijn niet waar
3. 1 is waar, 2 is niet waar
4. 1 is niet waar, 2 is waar

.!?,

. Achter een gewone zin.

! Achter een zin met extra nadruk of na een uitroep.

? Achter een vraagzin.

, Tussen twee persoonsvormen.

, Voor voegwoorden als want - omdat - terwijl - enz.

Uitbreiding komma

Tussen delen van een opsomming:

Voor deze opdracht heb je een pen, potlood, geodriehoek en rekenmachine nodig.

Het liefst ga ik op vakantie naar Tsjechië, Kroatië of Slovenië.

Let op: zet geen komma voor en en of (dit woord geeft al een scheiding aan).

Uitbreiding komma

- Tussen een naam of uitroep en de rest van de zin:

Heb je hulp nodig, Isa?

- Bij een toevoeging in een langere zin, als die niet zelfstandig kan staan:

De leerlingen, die erg ijverig waren, gingen direct aan het werk.

Uitbreiding komma

- Tussen delen van een opsomming (niet voor en en of).

- Tussen een naam of uitroep en de rest van de zin.
- Bij een toevoeging in een langere zin, als die niet zelfstandig kan staan.

Juist of onjuist leestekengebruik?

We rijden vandaag door Nederland, België, en Luxemburg.

1. Juist
2. Onjuist

Juist of onjuist leestekengebruik:

Roddelen is niet goed want, je kwetst er mensen mee.

1. Juist
2. Onjuist

Dubbele punt

Voor een aangekondigde opsomming:

Deze foto heeft nogal wat kleuren: rood, groen, bruin, geel en oranje.

Voorbeeld van een niet-aangekondigde opsomming:

Het orkest speelde werken van Brahms, Brückner en Haydn.

(Het deel voor de opsomming is geen zelfstandige zin.)

Dubbele punt

- Voor de directe rede of een citaat (= letterlijke weergave van iemands woorden):

Net zoals Peter dat wel eens zei: "Da's een verrekt goed idee!"

- Om een verklaring of reden aan te kondigen:

Een lama moet je niet uitdagen: dan spuugt hij misschien.

(De dubbele punt is te vervangen door , want.)

Dubbele punt

- Voor een aangekondigde opsomming.

- Voor de directe rede of een citaat.

- Om een verklaring of reden aan te kondigen.

Juist of onjuist leestekengebruik?

Ik vind dit een leuk boek, omdat: ik me herken in de hoofdpersoon.

1. Juist
2. Onjuist

Aanhalingstekens

Bij de directe rede of een citaat (= letterlijke weergave van iemands woorden):

- De docent zei: 'Lezen is belangrijk.'

- 'Ik weet niet wat jij wil', zei Tina, 'maar ik wil het liefst naar huis.'

- 'Heeft iemand een woordenboek te leen?' vroeg Otis.

Let op de plaats van de aanhalingstekens en andere leestekens.

Aanhalingstekens

Om een woord los te zetten van de rest van de zin. Bijvoorbeeld:

- Als je het niet letterlijk of niet serieus bedoelt:

Dit soort 'supporters' zijn hier niet welkom.

- Als het om het woord gaat, niet om de betekenis:

Het woord 'onmiddellijk' wordt vaak fout gespeld.

- Titels mogen ook tussen aanhalingstekens in een zin:

'Mystery Guest' is het nieuwste boek van Maren Stoffels.

Aanhalingstekens

- Bij de directe rede of een citaat.

- Om een woord los te zetten van de rest van de zin (figuurlijk, betekenis, titel).

Bij citaten zijn ' en " allebei toegestaan. Gebruik wel steeds dezelfde in je tekst.

Juist of onjuist leestekengebruik?

"Wat jij van plan bent weet ik niet", zei Max, "maar het belooft niet veel goeds".

1. Juist
2. Onjuist

Juist of onjuist leestekengebruik:

De docent Nederlands zei tegen Myrna "dat ze veel beter haar best moest doen."

1. Juist
2. Onjuist

Oefeningen door elkaar

Juist of onjuist leestekengebruik:

Voor mijn verjaardag wil ik graag: make-up, een boek, en cadeaubonnen.

1. Juist
2. Onjuist

Juist of onjuist leestekengebruik:

Als de kat van huis is, dansen de muizen op tafel.

1. Juist
2. Onjuist

Juist of onjuist leestekengebruik?

Het skelet van de tyrannosaurus rex in Naturalis wordt 'Trix' genoemd.

1. Juist
2. Onjuist

Huiswerk

Online boek - Cursus 7 - §2:

- Theorie leren

- Opdracht 1 en 2 maken

Leestekens

Doel: komma, dubbele punt en aanhalingstekens op de juiste manier gebruiken.

Neem de volgende zinnen over en zet hoofdletters en leestekens op de juiste plaats.

de franse delicatessenwinkel verkoopt de volgende producten olijfolie stokbrood paté en droge worsten

renske zei dat maastricht zo ver weg was had ik niet verwacht