F. Leestekens

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

F. Leestekens

1. Een komma zet je tussen twee persoonsvormen.
2. Een komma zet je achter voegwoorden als want, omdat, zodra, enz.

1. 1 en 2 zijn waar
2. 1 en 2 zijn niet waar
3. 1 is waar, 2 is niet waar
4. 1 is niet waar, 2 is waar

Uitbreiding komma

Tussen delen van een opsomming:

Voor deze opdracht heb je een pen, potlood, geodriehoek en rekenmachine nodig.

Het liefst ga ik op vakantie naar Tsjechië, Kroatië of Slovenië.

Let op: zet geen komma voor en en of (dit woord geeft al een scheiding aan).

Uitbreiding komma

- Tussen een naam of uitroep en de rest van de zin:

Heb je hulp nodig, Isa?

Boris, kom je even kijken?

- Bij een toevoeging in een langere zin, als die niet zelfstandig kan staan:

De leerlingen, die erg ijverig waren, gingen direct aan het werk.

Juist of onjuist leestekengebruik?

We rijden vandaag door Nederland, België, en Luxemburg.

1. Juist
2. Onjuist

Juist of onjuist leestekengebruik:

Roddelen is niet goed want, je kwetst er mensen mee.

1. Juist
2. Onjuist

Dubbele punt

Voor een aangekondigde opsomming:

Deze foto heeft nogal wat kleuren: rood, groen, bruin, geel en oranje.

Voorbeeld van een niet-aangekondigde opsomming:

Het orkest speelde werken van Brahms, Brückner en Haydn.

Dubbele punt

- Voor de directe rede of een citaat (= letterlijke weergave van iemands woorden):

Net zoals Peter dat wel eens zei: "Da's een verrekt goed idee!"

- Om een verklaring of reden aan te kondigen:

Een lama moet je niet uitdagen: dan spuugt hij misschien.

(De dubbele punt is te vervangen door , want.)

Juist of onjuist leestekengebruik?

Ik vind dit een leuk boek, omdat: ik me herken in de hoofdpersoon.

1. Juist
2. Onjuist

Aanhalingstekens

Bij de directe rede of een citaat (= letterlijke weergave van iemands woorden):

- De docent zei: 'Lezen is belangrijk.'

- 'Ik weet niet wat jij wil', zei Tina, 'maar ik wil het liefst naar huis.'

- 'Heeft iemand een woordenboek te leen?' vroeg Otis.

Aanhalingstekens

Om een woord extra nadruk te geven binnen de zin. 

- Als je het niet letterlijk of niet serieus bedoelt:

Dit soort 'supporters' zijn hier niet welkom.

- Als het om het woord zelf gaat, niet om de betekenis:

Het woord 'onmiddellijk' wordt vaak fout gespeld.

- Titels mogen ook tussen aanhalingstekens in een zin:

'Mystery Guest' is het nieuwste boek van Maren Stoffels.

Juist of onjuist leestekengebruik?

"Wat jij van plan bent weet ik niet", zei Max, "maar het belooft niet veel goeds".

1. Juist
2. Onjuist

Juist of onjuist leestekengebruik:

De docent Nederlands zei tegen Myrna "dat ze veel beter haar best moest doen."

1. Juist
2. Onjuist

Juist of onjuist leestekengebruik:

Als de kat van huis is, dansen de muizen op tafel.

1. Juist
2. Onjuist

Juist of onjuist leestekengebruik?

Het skelet van de tyrannosaurus rex in Naturalis wordt 'Trix' genoemd.

1. Juist
2. Onjuist

de franse delicatessenwinkel verkoopt de volgende producten olijfolie stokbrood paté en droge worsten

renske zei dat maastricht zo ver weg was had ik niet verwacht

Trema bij meervoudsvorming

Woorden die eindigen op -ie of -ee met een meervoud op -(e)n krijgen een trema.

zee - zeeën 

idee - ideeën 

olie - oliën / olies

harmonie - harmonieën (klank) harmonies (muziekvereniging)

industrie - industrieën 

bacterie - bacteriën 

melodie - melodieën 

Opdracht 5

Maak goede zinnen door hoofdletters en leestekens te gebruiken.

Oefenblad F

Drillster (Taalverzorging B, D, E, F)