Thema 5 LO 2; Gedragsonderzoek

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Leren onderzoeken 2

Pak vast je boek en een schrift!

blz. 149 Havo / blz. 163 VWO

LO 2: Gedragsonderzoek 

Een etholoog is een bioloog die het gedrag van dieren bestudeert. Gedrag kun je opdelen in handelingen. Dit zijn stukjes van gedrag.

Bij het doen van gedragsonderzoek ga je kijken
naar een reeks handelingen die een dier uitvoert.
Je maakt daarbij gebruik van een protocol en een
 ethogram. In deze les leer je hier meer over. 

Wat weten we ook al weer over gedrag?

Stap 1: Observeren

Om met een gedragsonderzoek te beginnen, is de eerste stap altijd het dier observeren. Dat houdt in dat je gaat bekijken wat een dier allemaal doet. Welke handelingen voert hij uit? 

Je maakt een lijstje van de handelingen die je ziet en schrijft bij elke handeling een omschrijving.
Bijvoorbeeld: 'drinken - likt water op uit bakje'.

Stap 2: Ethogram maken

Het lijstje met handelingen zet je vervolgens om in een ethogram. Dit is een lijst met beschrijvingen van handelingen van dieren of mensen met een afkorting. De handelingen en beschrijvingen moeten natuurlijk altijd objectief zijn.

Voorbeeld:

Handeling| Afkorting| Beschrijving

Lopen         | Lo               | Het dier beweegt zich in een rustig tempo voor uit.

Oefening 1: Maak een ethogram

We kijken de eerste 3 minuten van het filmpje. Maak voor jezelf een lijst met handelingen die je het dier ziet uitvoeren. Daarna krijg je 5 minuten de tijd om de lijst met handelingen om te zetten in een ethogram.

http://www.youtube.com/watch?v=pNAwVoa1HvI  

Ethogram bestaat uit de handeling, de afkorting en de beschrijving.

Ethogram

Controleer goed of je geen emoties of andere niet objectieve woorden hebt gebruikt.
Bijvoorbeeld: spelen.

Oefening 2: Gedragsonderzoek

Werk in tweetallen, één van de twee ethogrammen die jullie hebben gemaakt, wordt gebruikt voor het gedragsonderzoek.

Je gaat zo aan de hand van het ethogram een protocol invullen. Dit is een lijst waarbij wordt opgeschreven of geturfd hoe vaak een handeling wordt uitgevoerd. 

Maak een protocol van 3 minuten, waarbij je elke 5 seconden op schrijft welke handeling er uitgevoerd wordt. Teken het voorbeeld van de docent na.

Oefening 2: Gedragsonderzoek

Kijk nog eens de eerste drie minuten van hetzelfde filmpje.

Persoon 1:   Kijkt de film en vertelt om de vijf seconden wat de hond doet.

Persoon 2:  Schrijft de handeling (afkorting) op en houdt tijd bij.

Na afloop verwerk je je gegevens in een diagram.

Voor aantallen gebruik je altijd een staafdiagram. 

Dit kun je via Excel of Word heel makkelijk doen. 
Je docent legt uit hoe. 

Welke handeling werd bij jullie het meest uitgevoerd? Welke het minst?