4.2 Sta je sterk in je werk?

• Economie
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 4

Inhoud:

• 4.1 Hoe wil je werken?
• 4.2 Sta je sterk in je werk?
• 4.3 Vraag en aanbod op de arbeidsmarkt?
• 4.4 Problemen op de arbeidsmarkt?
  

Leerdoelen 4.1

Wat weet je nog van...

1. in welke productiesectoren je kunt werken
   
2. wat voor arbeidsmotieven er zijn en wat het belang is van onbetaalde arbeid
   
3. wat er in een arbeidsovereenkomst staat en wat een cao is
   
4. verschillen tussen werken als zelfstandige en werken in loondienst

Wat gaan we doen vandaag?

• Leerdoelen herhalen 4.1
• Instructie paragraaf 4.2
• Aan het werk met 4.2
• Evalueren van de leerdoelen
• Afsluiting

Wat gaan we doen vandaag?

• Het huiswerk bespreken 4.1
• Leerdoelen van vandaag
• Instructie paragraaf 4.2
• Aan het werk met 4.2
• Evalueren van de leerdoelen
• Afsluiting

Lesdoelen

Na deze les weet je: 

• met welke wetten werknemers beschermd worden
  
• hoe werknemers tegen inkomensverlies beschermd worden
  
• waardoor vrouwen economisch minder zelfstandig zijn dan mannen
  
• welke groepen mensen belemmeringen ervaren bij hun werk

Beschermd op je werk

Je moet genoeg verdienen om van te kunnen leven.

Daarom:

heb je vanaf 21 jaar recht op het minimumloon

ben je jonger, dan geldt het minimumjeugdloon

Beschermd op je werk

Meer bescherming:

Doorbetaling bij ziekte (twee jaar loon doorbetaald)

Alleen ontslag met toestemming van het UWV.

uitkering bij werkloosheid of arbeidsongeschiktheid

Arbowet: veilige en gezonde arbeidsomstandigheden.

Als werknemer kun je ook lid worden van de vakbond.

Als je niet meer kunt werken

• Werknemersverzekering
• Uitkering voor mensen die in loondienst werken of hebben gewerkt
• De premie voor werknemersverzekeringen wordt ingehouden op het brutoloon.
• WW (Werkloosheidswet) uitkering voor mensen die werkloos zijn geworden
• WIA (Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen) uitkering voor arbeidsongeschikte werknemers
• Wie deze premie niet betaalt, doet zwart werk =>strafbaar!!
• 
  

De premie voor werknemersverzekeringen wordt ingehouden op het brutoloon.

Hoeveel werk je?

Werk je:

• 36 uur of meer =>voltijdbaan
  
• minder dan 36 uur => deeltijdbaan
  
• Met een flexibele baan werk je alleen als het bedrijf je nodig heeft.
  
• Arbeidsparticipatie (arbeidsdeelname) =
  
• percentage van de bevolking dat tot de beroepsbevolking behoort

Algemene wet gelijke behandeling

Bij sollicitatie mag niemand worden achtergesteld vanwege:

• religie (godsdienst)
• leeftijd
• afkomst
• gender/geslacht

Recht op: gelijke beloning voor gelijk werk & gelijke kansen bij solliciteren

1 op 3 vrouwen niet econ. zelfstandig

• vaker deeltijdbaan (door zorg voor kinderen)
  

 oplossing: - betere/goedkopere kinderopvang

                        - flexibeler werktijden

• vaak werk in minder goed betalende sectoren
  

 (o.a. zorg, horeca)

• minder vaak een topfunctie
  
• (onbewuste) achterstelling
  

Mensen met een beperking

• Vinden over het algemeen minder makkelijk een baan
• Bedrijven kunnen subsidie krijgen - helpt onvoldoende

Heb je zekerheid?

Vaste baan

• arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd
  
• ontslagbescherming
  
• veel zekerheid
  

Flexibele baan

• arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd = tijdelijke baan
  
• werk als oproepkracht of werk via uitzendbureau
  
• weinig zekerheid zzp'er

Eigen baas

Zelfstandig ondernemer verdient inkomen met eigen bedrijf.

Voordelen:

• Alle inkomsten voor jouzelf
  
• Zelf bepalen wat je doet, wanneer je werkt, hoe hard je werkt
  

Eigen baas

Risico’s:

• Te weinig opdrachten --> minder werk en minder inkomen
  
• Te veel concurrentie --> te lage prijzen om winst te maken
  
• Geen bescherming door werknemersverzekeringen (WW, WIA)
  

ZZP-er

• Ook zzp’ers hebben vaak weinig zekerheid.
  

• Zzp’ers: soms schijnzelfstandigheid:

als ‘zelfstandige’ toch volledig afhankelijk van opdrachtgevers (bijvoorbeeld: pakketbezorgers, maaltijdbezorgers).

Ondernemingsvormen

Eenmanszaak

• één eigenaar
• kan wel personeel in dienst hebben

 

Vennootschap onder firma (vof)

• twee of meer eigenaren (vennoten of firmanten):
  
• taakverdeling
  
• samen meer investeren
  
• winst verdelen
  

• betalen eigenaars over de winst inkomstenbelasting.
  
• zijn eigenaars ook met privévermogen aansprakelijk voor schulden van de zaak.
  

Ondernemingsvormen

Besloten vennootschap (bv)

• één of meer aandeelhouders
  
• aandelen niet vrij te verhandelen
  

Naamloze vennootschap (nv)

• iedereen kan aandelen kopen
  
• aandelen worden op de effectenbeurs verhandeld
  

Eigenaren zijn de aandeelhouders.

Zij lopen alleen met hun aandeel risico.

Bv en nv betalen over de winst vennootschapsbelasting.

Aandeelhouders behalen rendement door dividend (winstuitkering) of stijging van de aandelenkoers.

 

Ondernemingsvormen samengevat

	Eigenaar?	Privé aansprakelijk?
Eenmanszak	1 eigenaar	Ja
VOF	2 of meer eigenaren	Ja
NV	(Onbekende) Aandeelhouders	Nee
BV	Aandeelhouders	Nee

Stichting

Opgericht voor een bepaald doel.

Bijvoorbeeld:

ADO in de maatschappij
SIRE: ideële reclame verzorgen,
Stichting Beter Leven: opkomen voor dierenwelzijn

Stichting

Winst behalen mag geen doel zijn.

Eventuele winst is voor de stichting zelf.

Inkomsten:

• subsidie, donaties
  
• eigen inkomsten zoals: entreegeld, sponsorgeld
  

Ga zelf aan de slag!

Gebruik de rest van de les om 4.1/4.2 af te maken 

Ben je eerder klaar? Ga dan verder met het voorbereiden voor het SE-economie. Maak bijvoorbeeld een mindmap of samenvatting per paragraaf.

Als er een einddatum in je arbeidscontract staat dan heb je een..

1. Vaste baan
2. Tijdelijke baan
3. Flexibele baan
4. Deeltijdbaan

Wat is een flexibele baan?

1. Een baan waarin ik mijn eigen werktijd mag indelen
2. Een baan waarin ik moet werken als de baas me oproept.
3. het weekend of doordeweeks moet werken
4. Een baan waarvoor ik niet betaald krijg

Waar heb je als ZZP'er geen recht op en als werknemer in loondienst wel?

1. Salaris
2. Vakantiegeld
3. ww-uitkering
4. Vakantiedagen

Juist of onjuist?
Een zzp-er = eenmanszaak.

1. Juist
2. Onjuist

Bij deze ondernemingsvorm is er één eigenaar, maar kan er wel personeel worden aangenomen.

1. ZZP'er
2. Eenmanszaak
3. BV
4. NV

Wie zijn er aansprakelijk voor de schulden bij een VOF?

1. Een van de eigenaren
2. Degene die de schulden maakt
3. De aandeelhouders
4. Alle eigenaren

Wat is een VOF?

1. meerdere ondernemers samen 1 bedrijf
2. veel aandelen
3. 1 bedrijf met 1 eigenaar
4. niet hoofdelijk aansprakelijk

Wat kan een voordeel/ kunnen voordelen zijn met een VOF?

1. Bij ziekte kunnen ze elkaar overnemen
2. Er is maar één iemand die de leiding heeft
3. Ze zijn privé aansprakelijk
4. Je kunt het werk onderling verdelen

Hoe noemen we de volgende ondernemingsvorm: organisaties die zich inzetten voor goede doelen

1. VOF
2. BV
3. NV
4. Stichting

Wat is een verschil tussen een stichting en een bv?

1. Een stichting heeft geen doel, een bv wel.
2. Het doel van een bv is meestal (maximale) winst, het doel van een stichting is niet-commercieel.
3. Een bv is geen rechtspersoon, een stichting is dat wel.
4. Een stichting is geen rechtspersoon, een bv is dat wel.