ADHD1

• Communicatie
• HBO
• Studiejaar 2

ADHD

Handvatten voor docenten

Wat zijn positieve eigenschappen van mensen met ADHD

Sterke kanten

• Vaak heel enthousiaste leerlingen
• Vaak dol op sport en bewegen 
• Kunnen zich in bepaalde gevallen heel sterk concentreren
• Vaak spontaal en open
• Gevoel voor humor
• vaak heel zorgzaam
• heel ondernemend
• bijna altijd in voor iets nieuws
• vaak veel fantasie
• sterk ontwikkeld rechtvaardigheidsgevoel

Welke kenmerken hebben mensen met ADHD

Definitie

ADHD is een ontwikkelingsstoornis van het zenuwstelsel. 

De pijlers ervan zijn: Aandachtstekort, hyperactiviteit en impulsiviteit. 

Deze symptomen moeten voor het 12e jaar aanwezig zijn en voorkomen in meerdere (minstens 2) situaties: thuis, school, sport, met vrienden, etc

Daarnaast is er een aantoonbare afwijking in de hersenen vastgesteld

Kan ADHD verdwijnen?

Ja

Nee

ADHD komt voornamelijk voor bij jongens

ja

nee

Jongens en meisjes

• 3 - 5 % van de jongeren hebben ADHD 
• ADHD komt 2 tot 3 keer vaker voor bij jongens dan bij meisjes
• echter is er een onder diagnose bij meisjes
• Dit kan ernstige gevolgen hebben

Veel gedrag heeft te maken met gebrekkige executieve functies

Wat zijn executieve functies?

Executieve functies

Executieve functies zijn circuits in de hersenen die je gedrag aansturen en controleren.

Dit aansturen gebeurt onbewust.

Welk kenmerkend/ opvallend gedrag?

Opvallend gedrag

Het is een externaliserende stoornis.

• bewegelijk en kunnen moeilijk op hun plaats blijven zitten
• op hun plek wriemelen ze, wiebelen op hun stoel en praten  veel
• drukke praters
• Roepen vaak voor hun beurt
• Missen vaak delen van de uitleg
• Ze doen voor ze denken
• hebben een slechte emotieregulatie
• Bij jongens meer explosief gedrag (door grotere aanmaak testosteron)

Welke risico's zijn groter
bij lln met ADHD

Risico gedrag(1)

Door de grotere impulsiviteit en doordat ze de gevolgen slechter kunnen overzien zullen ze verder gaan in experimenteer gedrag dan reguliere pubers.

Ook als ze situaties eerder hebben meegemaakt kunnen ze slechter de gevolgen inschatten

Risico gedrag (2)

• vaker riskant seksueel gedrag, zoals onbeschermde seks en seks met meerdere partners
• groter risico op soa of tienerzwangerschap
• zelfmedicatie door blowen of andere drugs
• Meisjes laten zich eerder verleiden tot plaatsen van pikante foto's of beelden (met webcam). Maar ook vergrote kans op loverboys
• jongens zijn vaak op zoek naar sterke prikkels
• komen door afwijzing nog al eens in groepen met andere afgewezenen terecht met predelinquent of delinquent gedrag

Lees casus wat is jullie mening over Diederik

Vermoeden van ADHD

• Meld je vermoedens bij mentor en zorgcoördinator
• Eventueel ook bij ouders 

Wat kun je doen

Je kunt veel doen.

Zowel op organisatorisch als didactisch vlak.

Je kunt als docent het verschil maken voor deze leerling

Wat kun jij als docent doen?

Algemeen(1)

• Mentor kan in de klas bespreken wat ADHD eigenlijk is
• Zet in op een goede relatie met de leerling
• zorg voor duidelijkheid over gewenst gedrag
• Bevorder gewenst gedrag door positieve feedback 
• houd positief non-verbaal contact tijdens les
• spreek een stopteken af

Algemeen(2)

• Negeer negatief gedrag zoveel mogelijk
• Hanteer regels consequent en bestraf of beloon meteen
• Probeer straf te voorkomen (lln leert hier nauwelijks van)
• geef individuele aandacht
• Maak bij vrije situaties vooraf duidelijke afspraken
• Structureer je lesuur en maak dit voorspelbaar
• kondig veranderingen vooraf aan

Algemeen(3)

• Zorg dat de leerling kan bewegen
• Sta loopjes toe
  
• Herhaal en blijf herhalen

De omgeving

• Schrijf je lesindeling op het bord
• probeer elke les volgens een vaste indeling te laten verlopen
• geef de leerling een strategische plek

Welke plek in de klas geef je
een leerling met ADHD?

Plek in de klas

• Aan het bord heeft geen zin
  
• Plek waar oogcontact met jou goed mogelijk is
• eventueel afscherming mbv een scherm

De omgeving

• Schrijf je lesindeling op het bord
• Probeer elke les volgens een vaste indeling te laten verlopen
• Geef de leerling een strategische plek
• Tweetallen naar bord werk beter dan groepjes
• Laat een leerling alles klaar leggen alles vooraf klaar leggen
• Alleen spullen op tafel die nodig zijn voor de taak/opdracht
• Gebruik omgevingsfactoren concentratie  vragenlijst

Vragenlijst

Je kunt een voor een leerling met ADHD in jou klas de vragenlijst omgevingsfactoren concentratie invullen.

vragenlijst te vinden op https://gedragsproblemenindeklas.nl/downloads/ 

pak je laatst gegeven les. Hoeveel minuten heb je uitgelegd?

<10 min

tussen de 10 en 20 min

>20 min

Hoeveel minuten zou een kind van 12 jaar zich moeten kunnen concentreren (wat is de richtlijn)

ADHD en uitleg

• Sleep de leerling bij de uitleg door regelmatig de naam te noemen of door oogcontact
• Herhaal de uitleg en instructie vaker
• Blijf zoveel mogelijk positief communiceren
• Houdt de uitleg zo kort mogelijk
• Voordat je overgaat naar zelfstandig werken, laat de leerling bij je komen voor herhaling van de instructie
• Wissel je uitleg af met korte enkelvoudige opdrachten
• Directe  instructiemodel werkt het best

ADHD en zelfstandig werken

• Geef leerling enkelvoudige opdracht
• Leer leerling aan dat hij alle noodzakelijke middelen vooraf klaar leggen, oefen dit.
• Laat leerlingen naar je toe lopen voor vragen
• Geen samengestelde opdrachten
• Vraag terug wat de leerling gaat doen
• Geef met time timer aan hoeveel tijd er voor een opdracht is
• Pas hoeveelheid opdrachten aan

Tijdens de taak

• Meichenbaum aanpak (beertjes). Hoe te gebruiken in het VO?
• Geef schema's voor werkwijze
• Gebruik verschillende kleurenstickers of kaftpapier per vak
• Geef korte deeltaken
• Gebruik time timer
• Vertel  vooraf wanneer de opdracht voldoende is
• Heeft moeite met schrijven dus minder schrijfwerk geven of laptop

Na de taak

• Geef zo snel mogelijk feedback
• Laat de leerling over zijn eigen prestatie oordelen
• Vertel welke delen goed zijn gegaan
• Oordeel over het werk en niet over de leerling
• Zorg dat de leerling iets te doen als hij klaar is, liefst iets actiefs

Opdracht

Maak een kort plan van aanpak om je ADHD leerling effectief aan het werk te krijgen

Dit bespreken we daarna samen