Mensenrechten- Schrij-ze-VRIJdag- 5D

• Niet-confessionele zedenleer
• Secundair onderwijs

Thema: Mensenrechten- 

Schrijf-ze-VRIJdag

Opwarmer: Quiz over Amnesty International

Hoe heten rechten die voor iedereen over de hele wereld gelden?

1. Algemene rechten
2. Gewoonterechten
3. Grondrechten
4. Mensenrechten

Mensenrechten

Mensenrechten zijn rechten die voor ieder mens gelden, waar ook ter wereld. Deze rechten zijn zo belangrijk omdat ze ons beschermen.

Een recht is eigenlijk een afspraak, een spelregel. Zo weet je wat wel en niet mag. Je hebt bv. het recht om naar school te gaan én het recht op rust en vrije tijd. 

Zoals dat met spelregels gaat: ze gelden voor iedereen. Bij mensenrechten zijn de spelregels er ook voor de overheid. Zo weten zij wat ze mogen, kunnen en moeten doen. 

Mensen die de wet hebben overtreden, zoals moordenaars, kunnen hun mensenrechten kwijtspelen.

1. Waar
2. Niet waar

Mensenrechten zijn niet ontneembaar 

De mensenrechten gelden over de hele wereld en voor iedereen. Voor de ‘braafste’ mensen en mensen die een misstap hebben begaan. Dat betekent natuurlijk niet dat je geen passende straf krijgt als je de wet hebt overtreden. 

Welke van de volgende rechten is geen echt mensenrecht?

1. Recht op liefde
2. Recht op onderwijs
3. Recht op rust en vrije tijd
4. Recht op nationaliteit

Recht op liefde

Hoewel we iedereen liefde toewensen en iedereen het recht heeft liefde na te streven, is het geen recht. Hoe zou je dat ook ooit kunnen afdwingen? Wat wel aan bod komt in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM) is dat je mag trouwen en een gezin mag stichten met wie je zelf wil. 

Mensen die bij Amnesty International werken doen eerst veel onderzoek om erachter te komen wat er mis is met mensenrechten in een bepaald land. Daarna is het tijd om in actie te komen. Wat wil Amnesty bereiken? 

1. Zoveel mogelijk geld inzamelen
2. Zoveel mogelijk spullen inzamelen
3. Zoveel mogelijk mensen informeren en mensen aanzetten tot acties
4. Eerste hulp verlenen op plaatsen waar dat nodig is.

Mensen informeren en aanzetten tot actie 

Amnesty wil dat iedereen zich aan de mensenrechten houdt. In veel landen gebeurt dat niet altijd. Amnesty-medewerkers onderzoeken dat. Amnesty organiseert acties, waaraan heel veel mensen meedoen van over de hele wereld. Zo zetten we samen druk op machthebbers en komen we tot verandering.

Op welke manier voert Amnesty vaak actie?

1. Brieven schrijven en handtekeningen inzamelen
2. Spandoeken ophangen en boten tegenhouden
3. Spullen inzamelen voor mensen in nood
4. Stakingen organiseren bij bedrijven en regeringen

Schrijf-ze-VRIJdag

De oudste en meest gebruikte actiemethode van Amnesty International is het schrijven van brieven. Ook verzamelt Amnesty vaak handtekeningen onder petities. Maar ook op andere manieren probeert Amnesty zoveel mogelijk aandacht te krijgen voor mensenrechtenschendingen. 

De mensenrechten zijn vastgelegd in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Wanneer is deze verklaring opgesteld?

1. Deze verklaring is al eeuwenoud en wordt steeds vernieuwd
2. Deze verklaring bestaat sinds het begin van de 20e eeuw, vlak voor de twee wereldoorlogen
3. De verklaring is opgesteld na de Tweede Wereldoorlog
4. De verklaring bestaat sinds 1995

Mensenrechten: positieve erfenis van WOII

De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (UVRM) bestaat sinds 10 december 1948. Na de Tweede Wereldoorlog dacht men: dit mag nooit meer gebeuren! Daarom zijn er mensenrechten opgesteld, die voor iedereen altijd en overal gelden. 10 december is de Internationale Dag van de Mensenrechten. 

De Universele Verklaring van de Rechten van de Mens is de basis voor heel wat mensenrechtenverdragen. Nadat een land een mensenrechtenverdrag heeft getekend, is de volgende stap om het verdrag te ratificeren. Wat betekent ratificeren?

1. Het verdrag vertalen in de taal van het land
2. Een verslag maken van alle mensenrechten die geschonden worden in het land
3. De rechten in het verdrag opnemen in de nationale wetten
4. Bedenken aan welke rechten het land zich wel of niet wil houden

Ratificeren 

Ratificeren betekent het opnemen van internationale verdragen in nationale wetten.

Om goed onderzoek te doen naar mensenrechtenschendingen en om acties en campagnes op te zetten, heeft Amnesty International geld nodig. Wat is de belangrijkste inkomstenbron van Amnesty International? 

1. Subsidies van de overheden in de landen waar Amnesty onderzoek doet
2. Bijdragen van mensen die geld schenken
3. Inkomsten van prijzen voor acties en onderzoek
4. Geld dat vrijwilligers en andere organisaties inzamelen voor Amnesty

Financiële onafhankelijkheid in teken van kritisch onderzoek 

Om onafhankelijk en ook kritisch te kunnen zijn, neemt Amnesty International geen geld aan van de overheid. Amnesty kan zijn werk doen dankzij de bijdragen van mensen die de organisatie eenmalig of maandelijks steunen. In België heeft Amnesty een groot aantal schenkers. Zij zijn de grootste inkomstenbron waardoor de werknemers hun werk kunnen doen. 

Waarom schrijven werkt 

Spel: Het eiland

Een handvest is een officieel document waarin de rechten, plichten en regels van een bepaalde groep of organisatie worden vastgelegd. Het kan bijvoorbeeld gaan over de grondrechten van burgers, de organisatie van een samenleving of afspraken binnen een groep mensen. 

Een handvest legt de basisprincipes vast waaraan iedereen zich moet houden en dient vaak  als een soort leidraad of grondwet voor de organisatie of gemeenschap waarvoor het is opgesteld

Vragen ter inspiratie van het handvest

> Is iedereen welkom op het eiland?

> Kunnen mensen er een gezin stichten?

> Wordt iedereen er gelijk behandeld?

> Kunnen mensen er zeggen en denken wat ze willen?

> Kunnen mensen er dingen bezitten?

> Worden mensen beschermd tegen

slecht behandeld worden of gekwetst

worden?

> Wie neemt er beslissingen over hoe

het eiland bestuurd wordt?

> Hoe worden deze bestuurders gekozen?

> Is er speciale zorg voor baby's, ouderen en zieken?

> Wat mag er absoluut niet?

> Wat gebeurt er als de regels worden overtreden? 

Zou je nog nieuwe rechten toevoegen aan je handvest? Waarom wel, waarom niet?

Wat weet je over
wereldburgerschap?

Kosmopolitisme of wereldburgerschap

Opdracht: Lees de tekst die je als documentje in de planner kan vinden. Maak per 2 de bijhorende opdrachten. Zet dit nadien in de uploadzone in het vak ILD.

Kosmopolitisme of wereldburgerschap

Opdracht: Verbind zo snel mogelijk de kaartjes met de begrippen met de kaartjes met de juiste uitleg. 

• Mondiale ethiek 
• Mondiale rechtvaardigheid: politieke/institutionele domein + economische en culturele domein 
• Politiek kosmopolitisme 
• Cultureel kosmopolitisme 

Hoe zou je rechtvaardigheid aan iemand anders uitleggen? Aan welke
voorwaarden zou een rechtvaardige wereld moeten voldoen?

Wat zou er anders zijn in de wereld als we allemaal werden beschouwd
als burgers van de hele wereld?

Casus: Wet' Suwet'en

Wat weet je over
inheemse volkeren?

Wat betekent de term 'inheems volk'?

• Mensen die al heel lang een bepaald gebied bewonen:  We noemen ze de oorspronkelijke bewoners van dat gebied of ‘inheemse volken’. 
• Ze hebben hun eigen cultuur, taal, overtuigingen en gebruiken. 
• Ze hebben vaak een sterke band met hun leefgebied en alles wat de natuur hun biedt. 
• Naar schatting 370 miljoen mensen in meer dan 70 landen identificeren zich als inheems. 

Wat zijn inheemse rechten?

• Inheemse rechten verwijzen naar de collectieve en individuele mensenrechten van inheemse volken. 
• rechten zijn vastgelegd in internationale documenten zoals de Verklaring van de Rechten van Inheemse Naties. 
• Belangrijke rechten zijn onder andere het recht op zelfbeschikking*, het recht om hun eigen politieke, juridische, economische, sociale en culturele instellingen te behouden en te versterken en het recht op land, gebieden en andere hulpbronnen die ze traditioneel bezitten of gebruiken. 

Wat betekent deze qoute?

“Onze medicijnen, onze bessen, ons voedsel, de dieren, ons water, onze cultuur … zijn hier allemaal al sinds mensenheugenis. We moeten onze manier van leven beschermen voor onze ongeboren baby's.”

Recht op de natuur?

In 2022, na campagnes van middenveldorganisaties en gemeenschappen van oorspronkelijke bewoners, erkende de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties dat een schone, gezonde en duurzame leefomgeving een mensenrecht is.

Het is essentieel voor het genieten van een reeks andere mensenrechten, waaronder het recht op leven, gezondheid, voedsel en water.

Opdracht: Onderzoek de schending

1. Welke gevolgen heeft de aanleg van de pijpleiding volgens jullie op het leven van de Wet’suwet’en landverdedigers? Hoe moeten de gevolgen onderzocht worden?
2. Welke mensenrechten hebben de Wet’suwet’en landverdedigers en welke van die rechten werden geschonden? Neem de UVRM erbij en som de artikelen op die volgens jou kunnen gelinkt worden aan hun situatie. Waarom is het belangrijk voor de landverdedigers dat ze recht hebben om te beslissen wat er gebeurt op hun voorouderlijk grondgebied?

Oproep: 'Schrijf een brief, verander een leven'

Opdracht 1: Schrijf een brief om Sleydo' en de Wet'suwet'en

landverdedigers te steunen in hun

strijd. 

OF

Opdracht 2: Maak een visuele poster over één van de mensenrechten die aan bod kwam in deze casus.