10.5 Gezonde voeding

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Kringloop

Koolstofdioxide

consumeren /

Voeding

Planten

Water

Mineralen

Bodemdieren

Mest

Schimmels en bacteriënn

Wel of niet verteren?

Moeten deze voedingsstoffen wel of niet worden verteerd?

wel verteren

niet verteren

koolhydraten

eiwitten

mineralen

vitaminen

vetten

water

voedingsvezels

Functies van voedingsstoffen

brandstof: koolhydraat, vet (overschot wordt opgeslagen), (in noodsituaties eiwit - > glucose) 

bouwstof: koolhydraat, eiwit, vet, water, vitaminen en mineralen

voedingsvezel: (plantaardig) wordt niet verteerd, wordt niet opgenomen, trekt water aan en stimuleert peristaltiek

het molecuul uit de afbeelding behoort tot de ...

1. sachariden
2. peptiden
3. lipiden
4. Hydrocarbonoxiden

Herkenbaar aan de koolstof staart 

Wat is een essentieel aminozuur?

1. een aminozuur dat je lichaam zelf aanmaakt dus die hoef je niet met je voeding binnen te krijgen
2. een aminozuur dat je lichaam niet zelf aanmaakt dus die hoef je niet met je voeding binnen te krijgen
3. een aminozuur dat je lichaam zelf aanmaakt dus die moet je binnenkrijgen met je voeding
4. een aminozuur dat je lichaam zelf niet aanmaakt dus die moet je binnenkrijgen met je voeding

Welk aminozuur is essentieel?
(zoek op in je binas)

1. glycine
2. valine
3. glutamine
4. tyrosine

Maak gebruik van binas 82A!
Rachitis is een gebreksziekte ten gevolge van een tekort aan ...

1. vitamine A
2. vitamine B3
3. vitamine C
4. vitamine D

glucose is een ...

1. koolhydraat
2. vet
3. eiwit
4. voedingsvezel

koolhydraten verteren: sleep de termen naar de juiste plaats

afgebroken

 tot

afgebroken

 tot

opname in het bloed

polysacharide

monosachariden

disachariden

vetten verteren: sleep de termen naar de juiste plaats

afgebroken

 tot

opname in het bloed en/of lymfe

glycerol

triglyceride

losse vetzuren

Triglyceriden zijn een type vet, of lipiden, die worden gebruikt als bron en opslagplaats van energie in het lichaam

Glycerol is een voorloper van glucose, wat betekent dat het een belangrijke bron van energie is voor ons lichaam.

Geef de definitie van het begrip 'verteren'.

resorptie van voedingsstoffen

zowel natrium als chloride zijn ...

1. vitaminen
2. mineralen
3. voedingsvezels
4. zout

het molecuul uit de afbeelding behoort tot de ...

1. sachariden
2. peptiden
3. lipiden
4. Nucleïnes

eiwitten verteren: sleep de termen naar de juiste plaats

afgebroken

 tot

afgebroken

 tot

opname in het bloed

di/tripeptiden

aminozuren

polypeptide

diabetes mellitus type 2 (ouderdomssuikerziekte) is een ...

1. 'gebreksziekte'
2. 'welvaartsziekte'

Gekke of geniale  wetenschapper? 

Leerdoel BS 5

Je kunt beargumenteren wat gezonde voeding is en wat de gezondheidsrisico's zijn van ongezonde of van te veel voeding

Sport, voeding en gezondheid

* !

Is alleen een grove indicator 

die bij volwassenen handig is

BMI= (gewicht kg) / (lengte M x Lengte) M)

energiekevrouwenacademie.nl

HDL en LDL

(tekening Bord)

(V)LDL en HDL de dodelijke vetbalans?

Plantaardige biefstuk

Steeds meer wetenschappers pleiten voor een ‘eiwitomslag’: geen of minder vlees eten en in je eiwitbehoefte voorzien door het eten van plantaardige eiwitten. Maar voor veel mensen is een maaltijd zonder een stukje vlees niet compleet. Als je deze vleeseters wilt verleiden om geen of minder vlees te eten, moet je ze iets anders aanbieden dat minstens zo lekker is.

Lidewij heeft voedingsmiddelentechnologie gestudeerd aan de HAS in ’s-Hertogenbosch. Zij heeft geleerd hoe je nieuwe, verantwoorde en gezonde voedingsmiddelen ontwikkelt en produceert. Lidewij werkt in een bedrijf dat vlees maakt zonder dieren. Uit plantaardig materiaal (zoals tarwegluten en soja) produceren ze in dit bedrijf plantaardig ‘vlees’. Door de vleesproducten te bewerken, smaken ze minstens zo goed als echt vlees.

- Welke conclusie kun je trekken uit deze afbeelding?

- Noem twee redenen waarom het beter is voor het milieu
om geen vlees meer te eten.

Door geen vlees meer te eten:

– vermindert de uitstoot van broeikasgassen (zoals methaan);

– is er meer grond beschikbaar voor natuur;

– is er meer leefruimte voor wilde dieren.

Per jaar worden er ongeveer 65 miljard dieren geslacht. 

Het aantal mensen dat ooit heeft geleefd (in de afgelopen 50 000 jaar), 

is 110 miljard. 

We doen er nu minder dan twee jaar over om evenveel dieren te slachten.

Is dit voor jou een reden om geen of minder vlees te eten? 

Licht je antwoord toe met een biologisch of ethisch argument.

Volgens het Voedingscentrum brengt het eten van te veel vlees risico’s voor de gezondheid met zich mee. 

Rood en vooral bewerkt vlees zoals vleeswaren worden in verband gebracht met beroerten, diabetes type 2 en kanker.

Is dit voor jou een reden om geen of minder vlees te eten? 

Licht je antwoord toe.

Aan de slag 

10.1 voedingsstoffen: 1 t/m 4, 6, 8 t/m 13

10.2 het verteringsstelsel: 17 t/m 21, 23 t/m 25, 27 (extra: 28 t/m 32)

10.3 chemische vertering: 33 t/m 36, 38 t/m 41, 43 t/m 46 (extra: 47 t/m 50)

10.4 resorptie: 52, 53, 55 t/m 58 (extra: 61, 62)

10.5 gezonde voeding: 64, 65, 66, 68