This lesson contains 32 slides, with interactive quizzes, text slides and 1 video.
Lesson duration is: 45 min
Items in this lesson
Jagers & Boeren
Een jager neemt weinig mee
Een boer heeft meer bezit
Boeren zijn afhankelijk van de natuur
Geloven in een natuurgod of hiernamaals
Jagers & Boeren les 5: Boeren
Slide 1 - Slide
Kerndoel 50
De leerlingen leren omgaan met kaart en atlas, beheersen de basistopografie van Nederland, Europa en de rest van de wereld en ontwikkelen een eigentijds geografisch wereldbeeld.
Slide 2 - Slide
Kerndoel 51
De leerlingen leren gebruik te maken van eenvoudige historische bronnen en ze leren aanduidingen van tijd en tijdsindeling te hanteren.
Slide 3 - Slide
Kerndoel 52
De leerlingen leren over kenmerkende aspecten van de
volgende tijdvakken: jagers en boeren; Grieken en Romeinen; monniken en ridders; steden en staten; ontdekkers en hervormers; regenten en vorsten; pruiken en revoluties; burgers en stoommachines; wereldoorlogen en holocaust; televisie en computer. De vensters van de canon van Nederland dienen als uitgangspunt ter illustratie van de tijdvakken.
Slide 4 - Slide
Wat ga je leren?
Boeren hebben meer persoonlijk bezit
Er komt een groter verschil tussen arm/rijk
Boeren zijn afhankelijk van de natuur (natuurgodsdienst)
Denken over leven en dood: geloof in een hiernamaals
Slide 5 - Slide
De start van veeteelt
Jagers leerden dat ze dieren tam konden maken. Schapen houden, koeien houden. Ze leerden te melken, te scheren...
Zo begon de veeteelt.
Slide 6 - Slide
Ook leerden mensen steeds betere gereedschappen te maken. Het overleven werd daardoor makkelijker.
Slide 7 - Slide
De natuur de baas
Jagers leren te zaaien en te oogsten. Zo krijgen ze controle over de natuur. Ze hoeven niet alles meer te zoeken, maar bepalen zelf waar het groeit! Dat is toch handiger! Jagers worden langzamerhand boeren.
Van hot naar hut
Ze zeggen wel eens, van hor naar her. Dan ga je overal heen, alle kanten op. Door de uitvinding van landbouw hoefden jagers niet meer te trekken. Ze maakten daarom betere hutten. Van klei of leem (zeer fijne klei) in plaats van dierenhuiden.
Slide 8 - Slide
Mensen verzamelen spullen.
Boeren
hadden
steeds meer bezit:
kleding,
een huis,
spullen,
dieren...
Slide 9 - Slide
De eerste boeren doen nog veel met de hand.
Landbouw was zwaar, maar jagen was nog veel zwaarder!
Door de uitvinding van veeteelt gebruiken ze nu tamme dieren daarvoor...
Hmm...
Welk dier zou dit werk voor me kunnen doen?
Slide 10 - Slide
Groeiend bezit
Een goede boer had meer bezit dan een slecht of luie boer.
Waar bij de jagers alles van iedereen was, komt er bij de boeren langzamerhand verschil tussen arm en rijk.
Want de ene heeft veel en en de ander minder...
Meer ossen?
Met een extra os kan je meer land omploegen. Dan kan je weer meer zaden planten of gewas oogsten. Dus had je meer dieren, had je meer kans op meer voedsel. Zie je dat er verschil onstaat tussen arm en rijk?
Slide 11 - Slide
Wat heb je nu geleerd?
Slide 12 - Mind map
Wat ga je leren?
Boeren hebben meer persoonlijk bezit ✔
Er komt een groter verschil tussen arm/rijk ✔
Boeren zijn afhankelijk van de natuur (natuurgodsdienst)
Denken over leven en dood: geloof in een hiernamaals
Slide 13 - Slide
Slechte oogst = honger
Boeren waren nu wel afhankelijker (gebonden) aan de natuur. Mistlukte de oogst of was het seizoen slecht, dan was het moeilijker overleven. Vroeger als jager trok je dan gewoon verder. Dat deden boeren minder snel, de hadden meer bezit!
Waaraan..?
Waaraan herken jij dat dit boeren zijn en geen jagers?
Slide 14 - Slide
Toneelopdracht
Een drietal spelen 3 oermensen na in de volgende situaties:
-de uitvinding van vuur
-het zaaien en oogsten van gewassen
-het jagen op een prooi
Slide 15 - Slide
De boeren...
Slide 16 - Slide
Het eerste huis:
Een lang huis...
long house
Slide 17 - Slide
Iedereen in dezelfde kamer, ook vee! Veilig en warm!
'Boe, boe', zegt de koe.
'Als het je niet bevalt ga je maar buiten slapen', zei de boer.
'Ga jij het vuur opstoken in de woonkamer?'
'Ja, is goed, dan gaan we het vlees braden...'
Slide 18 - Slide
Het wonen werd beter. Wel waren boeren gebonden aan de natuur. Voor dit dak heb je wel riet nodig!
Waar vind je dat?
Potje koken...
Wat schaft de pot? Wat voor potje zal ik koken? Ben ik op tijd voor het eten of vind ik de hond in de pot? Inderdaad...de boeren vonden uit hoe ze konden pottenbakken! Maar niet teveel pottenkijkers erbij!
Wat zou jij doen?
Een dak van een dierenhuid of bladeren? Of van riet? Wat zou jij doen? Ga een hut bouwen en leer hoe ze het vroeger deden!
Slide 19 - Slide
De boeren leren potten te bakken. Zo kunnen ze voedsel bewaren. En ook heel modern: eten uit een kom of van een bord!
Er een potje van maken...
Slide 20 - Slide
Bandkeramiek
Slide 21 - Slide
Trechterbekercultuur
Slide 22 - Slide
Wat heb je nu geleerd?
Slide 23 - Mind map
Slide 24 - Video
Boeren bedenken grafrituelen als er iemand doodgaat.
Ze denken na over een leven na de dood. Herdenken de doden.
Ze leren begraven of cremeren.
Als jager kon je niet stil blijven staan, je moest verder trekken. Doorgaan!
Boeren wonen op dezelfde plek. Staan stil.. en gedenken. Begraafplaatsen ontstaan...
Slide 25 - Slide
Mee het graf in.
De doden kregen bezittingen mee. Een goede pijl en boog, of een scherp bot. Dan stond je in het hiernamaals niet met lege handen...
Inpikken!
Een jager zou nòòit een speer, pijl en boog of mes te begraven met een familielid. Waarom niet? Waarom doen boeren dat wel, en jagers dat niet?
Slide 26 - Slide
Wat er overblijft...
Slide 27 - Slide
Dood en begraven
Graven worden steeds uitgebreider: grafheuvels en hunebedden
Zowel begraven als cremeren: urnenvelden
Dat kan, nu ze potten kunnen maken!
Doden kregen bezittingen mee: vermoedelijk geloven in leven na de dood
Maak aantekeningen
Slide 28 - Slide
Wat ga je leren?
Boeren hebben meer persoonlijk bezit ✔
Er komt een groter verschil tussen arm/rijk ✔
Boeren zijn afhankelijk van de natuur (natuurgodsdienst) ✔
Denken over leven en dood: geloof in een hiernamaals ✔
Slide 29 - Slide
Noem 3 dingen die je geleerd hebt over de boeren...
Slide 30 - Mind map
Volgende les
Van de jagers naar de boeren. Wat ga ik nog leren? Hunebedden?