W8 - L1: Mens-dier

• Filosofie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Welkom

Programma

1. Overzicht periode
2. Uitleg: Verschil mens-dier
3. Uitleg: De rede (Aristoteles)
4. Uitleg: Bewustzijn (Plessner)
5. Aan de slag

Overzicht periode

Weken	Onderwerp	Filosofen
1 t/m 2	Filosofische vaardigheden	Filosofische vragen, vooronderstellingen, concreet-abstract
3 t/m 6	Mensbeelden	Descartes, Swaab, Merleau-Ponty
7 (maar ik was ziek)	Mens-dier	Aristoteles, Plessner
8 t/m 10	Hoe werkt de mens?	De Beauvoir, Nussbaum, emoties

9. . Ik kan verschillende visies over het verschil tussen mens en dier uitleggen, toepassen en beoordelen.

Dat betekent:

• Ik kan Aristoteles zijn opvatting dat de rede ons onderscheidt van dieren uitleggen, toepassen en beoordelen.
  
• Ik kan Plessner’s opvatting dat zelfbewustzijn ons onderscheidt van dieren uitleggen, toepassen en beoordelen.
  
• Ik kan uitleggen wat Plessner bedoelt met centrische en excentrische intentionaliteit.
  
• Ik kan mijn eigen standpunt over een onderscheid tussen mensen en dieren geven en onderbouwen.
  

Wie red je?

Wie red je?

Wie red je?

9. Ik kan verschillende visies over het verschil tussen mens en dier uitleggen, toepassen en beoordelen.

Waarom?

Wat betekent 'het verschil?

9. Ik kan verschillende visies over het verschil tussen mens en dier uitleggen, toepassen en beoordelen.

Waarom?

• We behandelen mensen anders dan dieren.
• Om iets te leren over mensen

Wat betekent 'het verschil?

• Niet: iets dat mensen hebben en dieren een beetje/minder hebben.
• Wel: Iets dat mensen hebben en dieren helemaal niet.

9. Ik kan verschillende visies over het verschil tussen mens en dier uitleggen, toepassen en beoordelen.

Aristoteles: Mensen hebben de rede, dieren niet.

Plessner: Mensen hebben zelfbewustzijn, dieren niet

• Ik kan Aristoteles zijn opvatting dat de rede ons onderscheidt van dieren uitleggen, toepassen en beoordelen.

Aristoteles

• Grieks filosoof (rond 350 voor Christus)
• Leerling van Plato
• één van de belangrijkste filosofen in de geschiedenis
• "De mens is een dier dat kan denken."

• Ik kan Aristoteles zijn opvatting dat de rede ons onderscheidt van dieren uitleggen, toepassen en beoordelen.

• Ik kan Aristoteles zijn opvatting dat de rede ons onderscheidt van dieren uitleggen, toepassen en beoordelen.

"De mens is een dier dat kan nadenken."

Rede: 

Het vermogen om abstract na te denken en verschillende oplossingen voor problemen te vinden.

• Ik kan Aristoteles zijn opvatting dat de rede ons onderscheidt van dieren uitleggen, toepassen en beoordelen.

Rede: 

Het vermogen om abstract na te denken en verschillende oplossingen voor problemen te vinden.

• Ik kan Aristoteles zijn opvatting dat de rede ons onderscheidt van dieren uitleggen, toepassen en beoordelen.

Rede: 

Het vermogen om abstract na te denken en verschillende oplossingen voor problemen te vinden.

Maar...

• Ik kan uitleggen wat Plessner bedoelt met centrische en excentrische intentionaliteit.

Helmuth Plessner

• Duits filosoof 1892-1985
• Schreef over de mens, politiek en Nazi-Duitsland
• "De mens is een vreemdeling van zichzelf."

Ik kan Plessner’s opvatting dat zelfbewustzijn ons onderscheidt van dieren uitleggen, toepassen en beoordelen.

• Bewustzijn: Je hebt bewustzijn van iets als je weet dat het bestaat.
• Intentioneel bewustzijn: Een bewustzijn van je omgeving. Je weet dat andere dingen bestaan.
• Reflexief bewustzijn: Een bewustzijn van jezelf. Je weet dat jijzelf bestaat (en dat jij ooit niet zal bestaan).

Descartes' dualisme

Ik kan Plessner’s opvatting dat zelfbewustzijn ons onderscheidt van dieren uitleggen, toepassen en beoordelen.

• Dieren hebben alleen een intentioneel bewustzijn. Ze weten dat het koekje bestaat en kunnen er iets mee doen.
•  Mensen hebben ook een reflexief bewustzijn, we weten dat wij bestaan en kunnen ons bijvoorbeeld schamen omdat we een koekje opeten.

• Ik kan uitleggen wat Plessner bedoelt met centrische en excentrische intentionaliteit.

Dieren hebben dus alleen centriciteit ze bekijken de wereld vanaf hun eigen centrum.

Mensen hebben ook excentriciteit we bekijken onszelf van buitenaf.

• Ik kan uitleggen wat Plessner bedoelt met centrische en excentrische intentionaliteit.

Omdat mensen excentrisch zijn hebben alleen wij:

• Begrafenissen
• Schaamte
• Dingen willen leren
• Onzekerheid

• Ik kan uitleggen wat Plessner bedoelt met centrische en excentrische intentionaliteit.

Maar...

Aan de slag (huiswerk)

Beantwoord de volgende vragen:

1. Beargumenteer wat jij het grootste verschil vind tussen mensen en dieren.
2. Leg uit of jouw argument beter past bij de filosofie van Aristoteles of Plessner.
3. Ga op zoek naar een tegenvoorbeeld voor je antwoord op de eerste vraag.

9. . Ik kan verschillende visies over het verschil tussen mens en dier uitleggen, toepassen en beoordelen.

Dat betekent:

• Ik kan Aristoteles zijn opvatting dat de rede ons onderscheidt van dieren uitleggen, toepassen en beoordelen.
  
• Ik kan Plessner’s opvatting dat zelfbewustzijn ons onderscheidt van dieren uitleggen, toepassen en beoordelen.
  
• Ik kan uitleggen wat Plessner bedoelt met centrische en excentrische intentionaliteit.
  
• Ik kan mijn eigen standpunt over een onderscheid tussen mensen en dieren geven en onderbouwen.