4.2 De koude Oorlog en de Duitse deling deel 2 blz. 107-108

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

HC - Duitsland in Europa 1918-1991

4.2 - De Koude Oorlog en de Duitse deling

Tijd van televisie en computers, na 1950

HC -Duitsland in Europa 1918 - 1991

Tijd van wereldoorlogen, 1900-1950

37 De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van massaorganisatie

38 Het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën communisme en fascisme/nationaalsocialisme.

39. de crisis van het wereldkapitalisme 

40. het voeren van twee wereldoorlogen 

41. racisme en discriminatie die leidden tot genocide, in het bijzonder op de joden 

42. de Duitse bezetting van Nederland

45. de verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de

daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog;

47. de eenwording van Europa 

48. de toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren zestig van de twintigste eeuw aanleiding gaf tot

ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen 

Kenmerkende aspecten bij deze historische context

Tijd van televisie en computers, vanaf 1950

Waar gaat dit thema over?

HC -Duitsland in Europa 1918 - 1991

Tijd van wereldoorlogen, 1900-1950 en de tijd van televisie en computers, vanaf 1950

2.1 Nazisme als een donkere wolk over Europa

Wat leidde tot de opkomst van nationaalsocialisme en welke gevolgen had dit voor Duitsland en Europa? (1918-1945)

2.2 Koude oorlog en de Duitse deling

Hoezeer beïnvloedde het ontstaan en het verloop van de Koude Oorlog de geschiedenis van Duitsland na WOII? (1945-1961)

2.3 De Duitse hereniging en het einde van de Koude Oorlog

Wat verklaart de hereniging van beide Duitslanden en hun succesvolle integratie in Europa (1961-1991)?

4.2 Hoezeer beïnvloedden het ontstaan en het verloop van de Koude Oorlog de geschiedenis van Duitsland na de Tweede Wereldoorlog (1945-1961)?

Tijd van televisie en computers 1950

Terugblikken en herhalen

4.2 Hoezeer beïnvloedden het ontstaan en het verloop van de Koude Oorlog de geschiedenis van Duitsland na de Tweede Wereldoorlog (1945-1961)?

Tijd van televisie en computers 1950

Bron: Na de Tweede Wereldoorlog vertelt Emmy Bonhoeffer hoe haar zwager in 1938 in Duitsland bijna wordt opgepakt:

Ik weet nog hoe de man van mijn zus Lena, toen hij na de Kristalnacht (de nacht van 9 op 10 november 1938 waarin de Duitse nationaalsocialisten Joodse winkels, synagogen en andere gebouwen vernielden) 's morgens de trein nam naar zijn kantoor in de stad en de synagoge zag branden, bij zichzelf mompelde: "Dit is een belediging voor een beschaafd volk, een belediging voor de beschaving." Onmiddellijk draaide een meneer die voor hem zat zich om en toonde hem zijn partijinsigne en legitimatie. De man was lid van de Gestapo (de geheime politie), en mijn zwager moest hem zijn papieren laten zien. Hij moest zijn adres opgeven en kreeg het bevel zich de volgende ochtend om negen uur bij het partijbureau te vervoegen. Toen mijn zwager die avond thuiskwam, vertelde hij mijn zus wat hem overkomen was, en ze zei: "Had je je mond niet kunnen houden? Wat zal er nu gebeuren? Ze zetten je nog in het concentratiekamp!" Hoe hij zich eruit heeft gekletst, weet ik niet, maar voor straf moest hij de rantsoenkaarten voor zijn woonwijk aan het begin van iedere maand op alfabet leggen en uitreiken.

4.2 Hoezeer beïnvloedden het ontstaan en het verloop van de Koude Oorlog de geschiedenis van Duitsland na de Tweede Wereldoorlog (1945-1961)?

Tijd van televisie en computers 1950

Het verhaal van Emmy Bonhoeffer speelt zich af in nazi-Duitsland.

4p Leg dit uit door:

        - twee kenmerken van het fascisme / nationaalsocialisme in Duitsland te noemen en

        - bij elk kenmerk een passend voorbeeld uit de bron te geven waaruit dit kenmerk blijkt.

4.2 Hoezeer beïnvloedden het ontstaan en het verloop van de Koude Oorlog de geschiedenis van Duitsland na de Tweede Wereldoorlog (1945-1961)?

Tijd van televisie en computers 1950

Antwoord

Om vier punten te krijgen, moet twee kenmerken van het fascisme/nationaalsocialisme noemen en deze beide toelichten met de bron.

DUS:

- Het antisemitisme. Dit zie je in de bron, want daar wordt gesproken van de Kristalnacht, de nacht waarin met veel geweld Joodse bezittingen/synagogen/winkels vernield worden.

- De totalitaire staat. Dit zie je in de bron want de zwager van Emmy Bonhoeffer mag zijn mening niet geven / moet zich melden bij de geheime politie.

4.2 Hoezeer beïnvloedden het ontstaan en het verloop van de Koude Oorlog de geschiedenis van Duitsland na de Tweede Wereldoorlog (1945-1961)?

Tijd van televisie en computers 1950

Hoezeer beïnvloedden het ontstaan en het verloop van de Koude Oorlog de geschiedenis van Duitsland na de Tweede Wereldoorlog (1945-1961)?

4.2 Hoezeer beïnvloedden het ontstaan en het verloop van de Koude Oorlog de geschiedenis van Duitsland na de Tweede Wereldoorlog (1945-1961)?

Tijd van televisie en computers 1950

De relatie tussen de verschillende bondgenoten verslechterde snel.

VS en Engeland tegenover SU

Ideologisch verschil;

• communisme
• kapitalisme

Verdeling in invloedsferen: door Russen bevrijd voor Russen, door VS bevrijd westers.

De Koude Oorlog

VS

Democratie: het volk heeft invloed

Kapitalisme: economie om wist te maken

Vrijemarkteconomie: de overheid bemoeit zich niet met de markt

Individuele vrijheid staat voorop

Grote verschillen rijk en arm

 SU

communisme: de staat bepaalt alles

Eenpartijstaat: geen verkiezingen

planeconomie: economie wordt door staat geregeld

De samenleving (de commune) is het belangrijkst.

iedereen is even rijk/arm

4.2 Hoezeer beïnvloedden het ontstaan en het verloop van de Koude Oorlog de geschiedenis van Duitsland na de Tweede Wereldoorlog (1945-1961)?

Tijd van televisie en computers 1950

In 1946 introduceert Churchill de term IJzeren gordijn.

Angst dat Rusland zijn invloedsfeer zou willen uitbreiden naar het westen.

Oost-Europese landen dictaturen onder Russische controle.

Europa verdeeld in twee invloedssferen. Beide bang dat de ander invloed wil uitbreiden.

Wat moest er met Duitsland gebeuren, op de grens tussen Oost en West?

Het IJzeren gordijn

4.2 Hoezeer beïnvloedden het ontstaan en het verloop van de Koude Oorlog de geschiedenis van Duitsland na de Tweede Wereldoorlog (1945-1961)?

Tijd van televisie en computers 1950

Angst voor uitbreiding invloedsfeer

4.2 Hoezeer beïnvloedden het ontstaan en het verloop van de Koude Oorlog de geschiedenis van Duitsland na de Tweede Wereldoorlog (1945-1961)?

Tijd van televisie en computers 1950

Churchill weet de Amerikanen de ernst van de situatie duidelijk te maken. Om te voorkomen dat de Russen ook in West-Europa aan invloed zouden winnen kwamen de Amerikanen met een plan.

Trumandoctrine; politieke, economische en militaire steun aan landen die zich bedreigd voelden door het communisme.

Marshallplan; alle landen in Europa die hadden geleden onder de oorlog kwamen in aanmerking voor financiële steun van de VS.

Ook Oost-Europese landen kunnen hulp krijgen, Stalin verbied dit.

Trumandoctrine en Marshallplan

4.2 Hoezeer beïnvloedden het ontstaan en het verloop van de Koude Oorlog de geschiedenis van Duitsland na de Tweede Wereldoorlog (1945-1961)?

Tijd van televisie en computers 1950

De Trumandoctrine en het Marshallplan zorgde voor een groeiende irritatie bij Stalin.

Invoeren nieuwe munt is druppel voor Stalin. Hij vreesde een steeds grotere invloed van de westerse bezettingsmachten in de Sovjetzone. 

Berlijn werd afgesloten van het Westen. West-Berlijn kon zo niet meer bevoorraad worden.

Plan Stalin mislukt door luchtbrug geallieerden. In 1949 geeft Stalin het op. 

Maar, bezettingsmachten komen steeds meer tegenover elkaar te staan. De deling van Duitsland was een feit.

De blokkade van Berlijn

4.2 Hoezeer beïnvloedden het ontstaan en het verloop van de Koude Oorlog de geschiedenis van Duitsland na de Tweede Wereldoorlog (1945-1961)?

Tijd van televisie en computers 1950

Maak de opdrachten van de volgende dia's als huiswerk voor de volgende les.

Huiswerk

Waardoor verslechterde de relatie tussen de VS en Engeland aan de ene kant en de SU aan de
andere kant?

Leg uit wat de inhoud is van de Trumandoctrine.

Leg uit wat de inhoud is van het Marshallplan.

De Trumandoctrine en het Marshallplan hebben hetzelfde doel. Welk doel is dat?

Welk doel wilde Stalin met zijn blokkade bereiken?

Welke boodschap gaven de westelijke bezettingsmachten af aan Stalin toen ze een luchtbrug organiseerden?

Welke boodschap gaven ze hiermee af aan de inwoners van West-Berlijn?

Lees bron 2.5 op blz. 64 uit je boek

Deze bron is duidelijk geschreven vanuit de standplaatsgebondenheid van de Sovjet-Unie. Leg dit uit met behulp van twee bronfragmenten.

Na de eenzijdige geldhervorming in de westelijke bezettingszones was de samenwerking tussen de Amerikanen, Engelsen en Fransen aan de ene kant en de Russen aan de andere kant voorbij.

Hoe werd dit voor burgers heel zichtbaar?

4.2 Hoezeer beïnvloedden het ontstaan en het verloop van de Koude Oorlog de geschiedenis van Duitsland na de Tweede Wereldoorlog (1945-1961)?

Tijd van televisie en computers 1950

De filmpjes op de volgende dia's zijn extra.

Extra