Schildklier en stoornissen aan de schildklier

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Schildklier

Themakaart 3.3.3

De schildklier

de schildklier

Maakt het schildklierhormoon.

• Regelt de stofwisseling: stimuleert de verbranding in de cellen.
  

Tongbeen

Luchtpijp

Strottenhoofd

Schildklier

Strotklepje

00:32

Zojuist zijn de namen 'trachea' en 'larynx' genoemd. Wat zijn de Nederlandse namen voor deze structuren?

01:10

Welk hormoon dat door de schildklier gemaakt wordt heeft invloed op de calcium- en fosfaatstofwisseling?

1. TSH
2. Calcitonine
3. T3
4. T4

01:42

Welke twee andere hormonen (dus niet calcitonine) maakt de schildklier?

02:07

x

x

x

x

x

x

x

T3 + T4

TRH

TSH

Hypofyse

Hypothalamus

Schildklier

Negatieve terugkoppeling

0

Werking schildklier

de schildklierhormonen (T3 & T4) zijn van invloed op de stofwisseling van (vrijwel) alle lichaamscellen en lichaamsweefsels.

Deze schildklierhormonen zijn onmisbaar voor de volgende lichamelijke functies en eigenschappen:

Celstofwisseling

Voedselverwerking (spijsvertering)

Hartslag & zuurstofcirculatie

Lichamelijke groei & ontwikkeling

Instandhouding & uitbreiding van zenuwstelsel

Temperatuur (indirecte thermostaat-functie)

Vetverbranding

Spierspanning & werking van gewrichten

Vochthuishouding

Psyche & hersenactiviteit

Euthyreoïdie

Als er voldoende (niet te veel & niet te weinig) schildklierhormonen in het bloed zitten, dan spreken we van “euthyreoïdie”…

Hypofyse

Dit is een orgaantje dat ligt in de tussen hersenen.

Het heeft de grootte van een erwt.

De hypofyse bestaat uit een voorkwab en een achterkwab.

De hypofyse is door middel een steeltje verbonden met de hypothalamus. (deze ligt in de hersenstam).

Terugkoppelingssysteem

De hypothalamus is de grote regelaar. Hij geeft de hypofyse opdracht om meer of minder hormonen te produceren. Het hormoonstelsel en het zenuwstelsel werken nauwkeurig met elkaar samen.

Regulatie van de hormonen

TSH – thyroïd stimulerend hormoon. Dit hormoon zet de schildklier aan tot de productie van: 

Thyroxine. (T3 en T4) Dit hormoon heeft invloed op alle cellen in het lichaam. Met als doel: het regelen van de stofwisseling. Thyroxine verhoogt de verbranding in de cellen.

Calcitonine. Dit hormoon verlaagt het calciumgehalte in het bloed. Calcium is nodig voor de opbouw van botten en tanden en bij overdracht van zenuwprikkels en spiercontracties en bloedstolling

Invloed van TSH op de bijschildklieren

De bijschildklieren worden door de productie van TSH aangezet tot de productie van het parathormoon. Dit hormoon heeft ook invloed op de calciumbalans. Het verhoogt het calciumgehalte in het bloed.

Calcitonine en parathormoon zijn antagonisten van elkaar. Dat wil zeggen dat wanneer het calciumgehalte in het bloed te hoog wordt, er meer calcitonine gemaakt zal worden. Wanneer het weer te laag wordt, zal er meer parathormoon gemaakt worden. 

Opdracht

De klas wordt verdeeld in 2 groepen; 1 groep gaat hyperthyreoïdie uitwerken, de andere groep hypothyreoïdie. 

- oorzaken

- symptomen

- behandeling

- prognose

Hyperthyreoïdie: schildklier produceert te veel hormonen

Symptomen van een verhoogde stofwisseling:

• vermagering ondanks goede eetlust
•  snelle pols
  
•  transpireren
  
•  diarree
•  onrust
  
•  menstruatiestoornissen
  

Behandeling hyperthyreoïdie

Thyreostatica

 Schildklierremmers > schildklier geeft minder hormoon af.

Strumazol: remt de werking van de schildklier 

--> staat niet in de Top100!

Radioactief jodium

De straling die het radioactief jodium in de schildklier uitzendt, remt de groei van de schildkliercellen waardoor ook de productie van het schildklierhormoon vermindert

Thyreoïdectomie

 Wegnemen van schildklier bij abnormale werking of struma

Ziekte van Graves (ziekte van Basedov) 

De schildklier produceert te veel schildklier hormoon.

Auto immuun ziekte.

De schildklier is diffuus vergroot (diffuus struma).

Uitpuilende ogen.

Behandeling ziekte van Graves

• De schildklier medicamenteus te blokkeren met Strumazol.
  

Hierbij moet dan vaak wel schildklierhormoon (levothyroxine)) worden bijgegeven omdat er anders een tekort ontstaat. Na een tijd (b.v. 1 jaar) kan de behandeling worden gestaakt om te zien of er weer een normale schildklierwerking ontstaat.

• Als de ziekte van Graves terugkomt, wordt er in principe overgegaan tot definitieve therapie in de zin van behandeling d.m.v. toediening van radioactief jodium. Er is wel kans op het ontstaan van een hypothereoïdie
• Als alternatief bestaat er een operatieve behandeling.

Hypothyreoïdie: schildklier produceert te weinig hormonen

Symptomen van een verlaagde stofwisselingsactiviteit:

• Gewichtstoename
  
• trage pols
  
• kouwelijkheid
  
• obstipatie
  
• verminderde activiteit
  
• menstruatiestoornissen
  

De ziekte van Hashimoto

Dit is een ziekte van de schildklier, waarbij ons eigen afweersysteem zich richt tegen schildkliercellen, waardoor deze cellen kapot gaan en de schildklier geleidelijk langzamer gaat werken en steeds minder schildklierhormoon maakt.

 Er ontstaat dan hypothyreoïdie ofwel een te traag werkende schildklier.

Vervolg Hashimoto

De oorzaak is een auto immuun ziekte.

Klachten ontstaan geleidelijk.

Oorzaak auto immuun ziekte?

De ziekte van Hashimoto is een veel voorkomende ziekte, die vooral volwassen vrouwen treft. 

Behandeling: schildklierhormonen Levothyroxine 

--> Staat in de Top100!

Struma

een vergroting/vormverandering van de schildklier:

• Diffuus
• Nodulair (knobbelvormig)
  
• Solitaire(één) knobbel
  

En schildkliervergroting of vormverandering hoeft niet samen te gaan met een toename van de functie. Bij een schildkliervergroting kan de functie ook normaal of juist verminderd zijn.

hoe wordt de schildklier ook genoemd?

1. thyroïd
2. costae
3. epiglottis
4. diafragma

Wat produceert de schildklier?

1. Melatonine
2. Insuline
3. Adrenaline
4. Thyroxine

de schildklier wordt direct aangestuurd door:

1. Hypothalamus
2. Hypofyse

Antwoord B

Hypothalamus detecteert het hormoon en zet de hypofyse aan tot het produceren van TSH. Dit hormoon heeft invloed op de schildklier

Welk hormoon produceert de hypothalamus voor de schildklier?

1. TRH
2. TSH
3. PSH
4. CRH

De schildklier maakt het hormoon

1. TSH
2. FT4
3. ADH
4. FSH

FT3 en FT4 = Schildklier /Thyroid: 

functie: energie regulatie

TSH= schildklier stimulerend hormoon wordt gemakt in de hypofyse

ADH= Anti Diuretisch Hormoon (HAK)

FSH= Follikel Stimulerend Hormoon (HVK)

Bij een hypothyreoïdie is er sprake van een ...........schildklier

1. te snel werkende
2. te traag werkende
3. ontsteking aan de
4. maligne tumor van de

Als je thyreostatica slikt, dan remt dit de vorming van schildklierhormoon.
Je gebruikt dit dus als je schildklier....

1. te snel werkt
2. te traag werkt.

Als een schildklier te veel hormonen maakt dan

1. is er te weinig verbranding in de cellen.
2. is er teveel verbranding in de cellen
3. daalt de bloeddruk
4. ontwikkelt de patiënt vaak een "buffalo hump"

Antwoord B

C: Ziekte van Addison

D: ziekte van Cushing

wat gebeurt er met de hartfrequentie bij een snel werkende schildklier?

1. Is vertraagd
2. Veranderd niets
3. Is versneld
4. Je voelt geen polsslag

Stelling 1: bij hypothyreoidie werkt de schildklier te snel
Stelling 2: bij hyperthyreoidie produceert de schildklier
te weinig schildklierhormoon

1. stelling 1 is juist en stelling 2 is juist
2. stelling 1 is onjuist en stelling 2 is juist
3. stelling 1 is juist en stelling 2 is onjuist
4. stelling 1 is onjuist en stelling 2 is onjuist

Mevrouw Janssen, 42 jaar, komt op consult omdat ze zich al enkele weken Mevrouw Janssen, 42 jaar, komt op consult omdat ze zich al enkele weken moe voelt en last heeft van gewichtstoename, ondanks dat haar eetlust is verminderd. Ze klaagt ook over het haar dat dunner wordt. Bij lichamelijk onderzoek valt op dat haar hartslag langzaam is. De huisarts besluit bloedonderzoek aan te vragen om haar schildklierfunctie te controleren.

Vraag:
Welke afwijking in het bloedonderzoek past het meest bij de symptomen van mevrouw Janssen?

1. Verhoogd TSH en verlaagd vrij T4
2. Verlaagd TSH en verhoogd vrij T4
3. Normaal TSH en normaal vrij T4
4. Verlaagd TSH en verlaagd vrij T4

De heer De Vries, 35 jaar, meldt zich bij de huisarts vanwege een snelle hartslag, gewichtsverlies ondanks een goede eetlust, en overmatig zweten. Hij voelt zich vaak onrustig en heeft moeite om goed te slapen. Bij lichamelijk onderzoek valt op dat hij een fijne tremor in zijn handen heeft en zijn oogleden wat teruggetrokken lijken. De huisarts vermoedt een probleem met de schildklier.

Vraag:
Welke afwijking in het bloedonderzoek past het meest bij de symptomen van de heer De Vries?

1. Verhoogd TSH en verlaagd vrij T4
2. Verlaagd TSH en verhoogd vrij T4
3. Normaal TSH en normaal vrij T4
4. Verlaagd TSH en verlaagd vrij T4

Wat is de werking van Levothyroxine bij patiënten met hypothyreoïdie?

1. Het remt de aanmaak van schildklierhormonen in de schildklier.
2. Het stimuleert de productie van TSH in de hypofyse.
3. Het verlaagt de hoeveelheid vrij T4 in het bloed.
4. Het vult een tekort aan schildklierhormonen in het lichaam aan.

Levothyroxine staat in de Top100

Wat is de werking van Strumazol (thiamazol)?

1. Het stimuleert de productie van schildklierhormonen in de schildklier.
2. Het remt de aanmaak van schildklierhormonen in de schildklier.
3. Het verlaagt de TSH-productie door de hypofyse.
4. Het verhoogt de omzetting van T4 naar T3 in het lichaam.

Srumazol staat niet in de top100