Interculturele zorg

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Interculturele zorg

Hoe denk je in je beroep te maken te krijgen met diversiteit? Waar moet je rekening mee houden?

Zorgvragers uit verschillende culturen

Ramona werkt als verpleegkundige in verpleeghuis de Roos. Het verpleeghuis staat in een wijk waar veel mensen wonen die ooit naar Nederland zijn geëmigreerd. Dit maakt het werk van Ramona heel afwisselend. De zorg voor mevrouw De Boer is heel anders dan de zorg voor mevrouw Mehmet uit Turkije.

Ramona verpleegt mevrouw Mehmet uit Turkije. Zoek op internet naar tips voor de zorg van een Turkse zorgvrager. Wat kun je doen om zo goed mogelijk rekening te houden met de cultuur van mevrouw Mehmet?

Canvas

Module: oriëntatie op de gezondheidszorg

Deelopdracht: interculturele zorg

Maak een poster met de dingen die je gevonden hebt voor de zorg van mevrouw Mehmet en lever die in.

Communicatie

In de communicatie met personen met een migratieachtergrond kunnen problemen ontstaan. Bekijk zo meteen het filmpje. Geef vijf tips om het gesprek beter te later verlopen.

Geef vijf tips om het gesprek beter te laten verlopen.

De zorgverlener moet zich altijd aanpassen aan de zorgvrager?

1. Juist
2. Onjuist

Soms zal een verzorgende/verpleegkundige zich moeten aanpassen, zoals bij het aanbieden van maaltijden zonder varkensvlees voor moslims. Maar het is ook mogelijk dat een zorgvrager zich moet aanpassen, zoals bij afspraken over familiezorg.

Intercultureel en persoonsgericht werken

Wanneer je persoonsgericht werkt, werk je automatisch ook intercultureel. Je stelt de zorgvrager namelijk centraal. Je zorgt ervoor dat je op de hoogte bent van zijn situatie, wensen, gewoonten en behoeften.

Bij een zorgvrager uit een andere cultuur kunnen er specifieke zaken bij komen, maar de essentie blijft hetzelfde: je stemt de zorg af op de zorgvrager. Om interculturele zorg te verlenen moet je je bewust zijn van de cultuurverschillen. Vervolgens moet je erachter proberen te komen wat die verschillen precies zijn.

Om intercultureel en persoonsgericht te werken:

• ben je open en stel je neutrale vragen
  
• informeer je jezelf over de cultuur van de zorgvrager
  
• let je op de manier waarop je communiceert

Tips

• Ieder mens is uniek. Spreek en zie de ander als een uniek persoon en niet alleen als lid van een groep.
  
• Vermijd termen als ‘bij ons‘ en ‘bij jullie’.
  
• Stel vragen over de situatie van de zorgvrager. Daardoor krijg je een beeld van de relatie tussen de sociale, maatschappelijke of lichamelijke achtergronden en de mogelijke gezondheidsproblemen.
  
• Sluit met open vragen aan bij de opvatting van de zorgvrager, bijvoorbeeld:
  
• Wat denkt u dat de oorzaak van uw probleem is?
  
• Wat denkt u dat het gevolg van uw ziekte voor u kan zijn?
  
• Waarom denkt u dat uw ziekte juist nu begonnen is?
  
• Schakel bij taalproblemen een professionele of niet-professionele tolk in. Het voordeel van een professionele tolk is dat deze vaker foutloos en woord voor woord vertaalt. Niet-professionele tolken (vaak familie of vrienden) beheersen beide talen niet altijd optimaal en het kan gebeuren dat zij het verhaal van de zorgvrager niet letterlijk vertalen of zelf aanvullen.

Tips

• Houd altijd rekening met mogelijke spraakverwarring. Jij denkt bijvoorbeeld dat je duidelijk hebt uitgelegd hoe de zorgvrager de medicijnen moet innemen, maar hij blijkt dat niet goed begrepen te hebben en is bijvoorbeeld gestopt met antibiotica toen hij geen klachten meer had. Laat de zorgvrager in eigen woorden herhalen wat je hebt gezegd en check regelmatig of hij de behandeladviezen opvolgt.
  
• Veel Nederlanders zijn erg direct en praten makkelijk over intieme onderwerpen, terwijl in veel andere culturen daarvoor eerst een vertrouwensband moet worden opgebouwd. Vraag bijvoorbeeld niet direct of een zorgvrager ontlasting heeft gehad, maar praat eerst over ditjes en datjes.
  
• Als ouderen analfabeet zijn, kun je in plaats van bijsluiters en brochures gebruikmaken van filmpjes en materiaal in de eigen taal.

Tips

• Bij een taalprobleem met een oudere zorgvrager lijkt het makkelijk om een Nederlandssprekende zoon of dochter erbij te betrekken, maar dat is vaak niet passend. Zeker als het gaat om persoonlijke onderwerpen. Een tolk gebruiken is dan beter.
  
• In Nederland worden zorgvragers gestimuleerd om zo veel mogelijk zelf te doen. Leg de zorgvrager zo nodig uit waarom dat belangrijk is.
  
• Zorgvragers zien een verzorgende/verpleegkundige als een deskundige. Daardoor kan het gebeuren dat ze het niet aangeven als ze iets niet begrijpen, omdat ze dat niet netjes vinden. Het is belangrijk dat je controleert of de zorgvrager je goed heeft begrepen.
  
• Sommige moslims zijn tegen pijnbestrijding in de palliatieve fase, omdat ze geloven dat de zieke daardoor niet helder voor Allah kan verschijnen. In overleg met de familie van de zorgvrager kun je dan een imam (geestelijk leider) te hulp roepen voor advies en uitleg.
  
• Zorgvragers die hulp nodig hebben bij het regelen van zorg kun je verwijzen naar tussenpersonen en adviesorganen in je omgeving, bijvoorbeeld een zorgconsulent, ouderenadviseur, intermediair of cultuurtolk.

Non-verbale communicatie

Non-verbale communicatie is in interculturele communicatie erg belangrijk. Er is bijvoorbeeld onderzoek gedaan naar welke regels er gelden voor aanraken en aangeraakt worden in verschillende culturen.

Welke normen gelden voor aanraken en aangeraakt worden in Nederland, in Latijns-Amerika en in Arabische landen?

Tip: Het onderzoek naar non-verbale communicatie in interculturele communicatie vind je op hetbegintmettaal.nl. Zoekwoord: 'Cultuurverschillen'.

Documentaire Extremis

Families van patiënten die op de rand van de dood staan moeten beslissingen over leven en dood maken. Deze documentaire toont hun kwetsbaarheid, besluiteloosheid en de pijn van het loslaten van hun geliefden. We zijn getuige van de innerlijke conflicten van artsen, verpleegkundigen en ondersteunend personeel en de uitvoering van het recht om op waardige wijze te sterven voor terminaal zieke mensen in verschillende vormen.