H7 Barok totaaltheater_muziek les 2

• Kunst
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Zijn er nog vragen uit het huiswerk van H7?

H7 – Barok totaaltheater

Barok in de:

Muziek

Dans

Drama 

MUZIEK

Barok

H7 

Ontstaan van de opera

Opera

• Tijdens de Barok ontwikkelt zich de opera tot een volwaardige kunstvorm. 
• In 1607 wordt L’orfeo van Claudio Monteverdi (wordt tegenwoordig beschouwd als de eerste ‘echte’ opera!) voor het eerst opgevoerd aan het hof van Mantua. 

Claudio Monteverdi (1567-1643)

Pagina 60 Basso C

Claudio Monteverdi 

• Monteverdi bestempelt alle meerstemmige muziekvormen van de middeleeuwen tot Renaissance als eerste (oude) praktijk = De prima prattica
  
• Door de meerstemmigheid is het niet mogelijk individuele expressie aan het lied mee te geven.
  
• Met de opera vertel je een verhaal en moet de tekst dus wel goed verstaanbaar zijn.
  
•  hij kiest voor de seconda prattica. 

Welke van de 2 fragmenten is seconda prattica?

Welke van de 2 fragmenten is seconda prattica

1. eerste fragment
2. tweede fragment

Welke van de 2 fragmenten is seconda prattica?

Het is twee keer het zelfde nummer

Welke van de 2 fragmenten is seconda prattica

1. eerste fragment
2. tweede fragment

Vernieuwingen die Monteverdi heeft toegepast in de opera zijn:

• volwaardig orkest (40 musici)
  
• happy endings
  
• het wisselen van sterk variërende decors
  
• samenspel van recitatieven (= vorm van zingend spreken) en aria’s (= een lied, waarbij de zanger gevoelens en gedachten kan uitdrukken)
  
• dans toegepast
  
• het koor dient niet alleen maar voor begeleiding, maar krijgt ook een hoofdrol (De rol van het koor/rei geeft commentaar op hetgeen zich heeft afgespeeld)

L'orfeo - het verhaal

L'Orfeo, favola in musica is een opera, gebaseerd op de mythe over Orpheus en zijn jonge bruid Eurydice uit de Metamorfosen van Ovidius, een Romeins dichter uit de eerste eeuw voor Christus.

Op de dag dat ze trouwen, wordt Eurydice gebeten door een slang en sterft. Orpheus is ontroostbaar en wil haar terughalen uit de onderwereld. Hij vraagt de veerman Charon om hem over de Styx te zetten, de rivier die het dodenrijk van de wereld van de levenden scheidt. Charon weigert. Orpheus brengt hem met zijn muziek in slaap en steekt de rivier over. De goden die over de onderwereld regeren, geven Orpheus toestemming om Eurydice mee terug te nemen naar de wereld van de levenden, op voorwaarde dat hij niet naar haar omkijkt. Doet hij dat wél dan zal zij voorgoed terugkeren naar de onderwereld. Wanneer Orpheus op de terugtocht per ongeluk toch omkijkt, verdwijnt Eurydice voorgoed. Orpheus is ontroostbaar

Oefenvraag

In 1607 componeerde Claudio Monteverdi (1567-1643) de opera L’Orfeo (Orpheus). In filmfragment 1 zie je een scène waarin Orpheus aan de veerman Charon vraagt of hij hem over de rivier de Styx wil zetten. 

Charon, die de schakel vormt tussen de wereld van de levenden en de doden, heeft hier een mysterieus en afschrikwekkend uiterlijk.

(3p) Beschrijf drie manieren waarop het mysterieuze en/of afschrikwekkende uiterlijk van Charon is vormgegeven in filmfragment 1.
Doe dit aan de hand van de twee vormgevingsaspecten van SPEL:

- lichaamshouding / beweging

- stem

en aan de hand van het THEATERvormgevingsaspect

- kostuum.

Oefenvraag: In de opera zijn twee verschillende genres te onderscheiden: de hofopera en de publieksopera.
De publieksopera is voor de componist als productie commercieel veel aantrekkelijker om te maken dan een hofopera.
Geef hiervoor 3 argumenten

ANTWOORD oefenvraag

De publieksopera is voor de componist als productie commercieel veel aantrekkelijker om te maken dan een hofopera omdat;

• De hofopera heeft maar een beperkt publiek. Publieksopera heeft veel meer betalende toeschouwers.
  
• Hofopera’s worden gemaakt voor een speciale gelegenheid zoals een feest en worden vaak maar een of enkele keren opgevoerd. Een publieksopera kan meerdere keren worden opgevoerd.
  
• De adel betaalt achteraf en is vaak traag van betalen (of betaalt zelfs helemaal niet). Het publiek betaalt vooraf voor de toegang, wat meer financiële zekerheid geeft.
• De decors voor de hofopera zijn erg kostbaar. In de publieksopera kan het allemaal eenvoudiger en kan het decor meereizen met de opera.
  

DANS 

Rol van de academies bij de ontwikkeling van het hofballet

• In 1661 richte Lodweijk XIV de ‘Academie Royale de la Danse’ op
  
• De academies speelden een directe rol bij de invloed die de koning wenste uit te oefenen op de vorm en de inhoud van kunst.
  
• De academies hadden tot taak: om van bovenaf regels voor de vorm en de inhoud van kunst voor te schrijven en er op toe te zien dat deze regels werden nageleefd.
• Daarnaast wilde men wilde het dansvak professionaliseren.

de 5 basisposities

Wat werd er ontwikkeld door de academies:

Wat werd er ontwikkeld door de academies

1. standaardisering van regels t.a.v. bijvoorbeeld de basisposities voor de voeten en armen
2. ontwikkeling van een dansschrift
3. ontwikkeling van methodes om technieken te kunnen aanleren
4. De academie maakte de ontwikkeling naar het professionele dansen als zelfstandige kunstdiscipline mogelijk.

DANS & DRAMA

theater en dansvormen

Naast het hofballet ontwikkelde zich nog twee andere dansvormen:

1. de balletopera 

2. de balletkomedie 

Wat zal het verschil zijn tussen een balletopera en een balletkomedie?

theater en dansvormen

Naast het hofballet ontwikkelde zich nog twee andere dansvormen:

de balletopera - hierbij worden ballet en opera gecombineerd en hebben een gelijkwaardige rol

de balletkomedie - hierbij ligt vooral de nadruk op het acteren, wel komt er ook ballet, opera, pantomime in voor.

Ballet - komedie

Jean-Baptiste Lully (1632-1687)

Molière (1622 - 1673)

Le Bourgois Gentilhomme (1670)

blijspel - dans - muziek

Ballet - opera

Lodewijk; als heilige vereren

Ballet; belangrijke rol van de koning bevestigen

Lully: Cadmus et Hermione

ontstaan van de wereld in klassieke mythologie