1mh taalverzorging grammatica

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Welkom!

Taalverzorging: grammatica
Les 2: Het onderwerp


Lesdoel: Ik kan het onderwerp van een korte zin vinden.

Voorkennis: op welke 2 manieren kun je de persoonsvorm vinden?

Wat is de PV? De bange jongen hoorde een vreemd geluid op de zolder van het huis.

1. De bange jongen
2. geluid
3. hoorde
4. een vreemd geluid

Wat is het onderwerp? De bange jongen hoorde een vreemd geluid op de zolder van het huis.

1. De bange jongen
2. een vreemd geluid
3. hoorde
4. de zolder

Zinsdelen
= zinnen in zindelen verdelen (streepjes zetten)
- persoonsvorm
- onderwerp
- werkwoordelijk gezegde
- lijdend voorwerp
- ...

Woordsoorten
= de woorden in soorten verdelen (ieder woord apart)
- lidwoord
- zelfstandig naamwoord
- werkwoord
- voorzetsel
- ...

Theorie: het onderwerp

Bijna elke zin heeft een onderwerp (ow). Het onderwerp en de persoonsvorm horen bij elkaar.
Zo vind je de ow:
1) Zoek de PV + verdeel in zinsdelen. Stel de vraag: wie of wat + PV? = ow
2) Zoek de PV + verdeel in zinsdelen. Verander de persoonsvorm van getal: enkelvoud wordt meervoud of meervoud wordt enkelvoud. Het zinsdeel dat ook verandert = ow

Bv: Gisteren heeft mijn broer bij de slager worst gekocht.

Aan de slag

Maak opdracht 2 + 3 op bladzijde 57 in je boek.
Klaar? Maak opdracht 4 + 5 blz. 57 in je boek = huiswerk
Met alles klaar?
Nieuw Nederlands online: De Brug (grammatica)

Welkom!

Taalverzorging: grammatica
Hoofdstuk 3: Het werkwoordelijk gezegde

Lesdoel: Ik kan het werkwoordelijk gezegde van een korte zin vinden.

Theorie: het werkwoordelijk gezegde

Stappenplan zinsdelen:

1. PV zoeken (vraagzin, eerste werkwoord)

2. Zin verdelen in zinsdelen met streepjes

3. OW zoeken (wie of wat + PV?)

4. WG zoeken (alle werkwoorden in de zin, INCLUSIEF de PV)

Soms is WG 1 werkwoord (PV), soms meerdere werkwoorden (PV + rest)

Let op: Splitsbare werkwoorden! De docent kijkt de toets na

PV = kijkt               WG = kijkt na

Welkom!

Taalverzorging: grammatica
Hoofdstuk 5: Het bijvoeglijk naamwoord

Lesdoel: Ik kan het bijvoeglijk naamwoord in een zin vinden. 

Eerst nakijken

Klassikaal nakijken oefenzinnen

Zelfstandig nakijken opdr. 3 - 4 - 5 - 6 blz. 85

Klaar? Ga alvast naar blz. 140 en lees de theorie + maak opdracht 1 !

Zinsdelen

= zinnen in zindelen verdelen (streepjes zetten)

Welke?

- persoonsvorm
- onderwerp
- werkwoordelijk gezegde

Woordsoorten
= de woorden in soorten verdelen (ieder woord apart)

Welke?

- lidwoord

- zelfstandig naamwoord
- werkwoord
- bijvoeglijk naamwoord

Wat kun je zeggen van een banaan?

Theorie: het bijvoeglijk naamwoord

Een bijvoeglijk naamwoord vertelt iets over een zelfstandig naamwoord.

Zo vind je een BN:

- Een BN staat meestal voor het zelfstandig naamwoord: een mooie film

- Soms staat het BN achter het ZN: De film is mooi

- Een BN heeft vaak een korte vorm en een lange vorm (met -e): mooi - mooie

- Bij de meeste BN kun je de trappen van vergelijking gebruiken: gaaf - gaver- gaafst

-  Stoffelijk bijvoeglijk naamwoord: zegt van welk materiaal iets gemaakt is:

zilveren oorbel, plastic emmer, houten tafel

Wat is 'een' in de zin: Na een lange vliegreis landde Mariska.

1. lidwoord
2. werkwoord
3. zelfstandig naamwoord
4. bijvoeglijk naamwoord

Wat is 'lange' in de zin: Na een lange vliegreis landde Mariska.

1. lidwoord
2. werkwoord
3. zelfstandig naamwoord
4. bijvoeglijk naamwoord

Wat is 'vliegreis' in de zin: Na een lange vliegreis landde Mariska.

1. lidwoord
2. werkwoord
3. zelfstandig naamwoord
4. bijvoeglijk naamwoord

Wat is 'landde' in de zin: Na een lange vliegreis landde Mariska.

1. lidwoord
2. werkwoord
3. zelfstandig naamwoord
4. bijvoeglijk naamwoord

Wat is 'Mariska' in de zin: Na een lange vliegreis landde Mariska.

1. lidwoord
2. werkwoord
3. zelfstandig naamwoord
4. bijvoeglijk naamwoord

Zinsdelen

= zinnen in zindelen verdelen (streepjes zetten)

Welke?

- persoonsvorm
- onderwerp
- werkwoordelijk gezegde

Woordsoorten
= de woorden in soorten verdelen (ieder woord apart)

Welke?

- lidwoord

- zelfstandig naamwoord
- werkwoord
- bijvoeglijk naamwoord

Herhaling grammatica

1. Tijdens de vakantie belde de postbode tevergeefs aan bij de buren. 

2. Liever wilde Nelske bij haar vriendin blijven eten. 

3. Binnenkort voeren politieagenten fietscontroles uit. 

Herhaling grammatica

1. Elzahara kreeg een grote doos met Belgische bonbons.

2. Na een lange vliegreis landde Mariska in het warme Vietnam.

 

Extra oefenen

Nieuw Nederlands online: 

- H3 taalverzorging: werkwoordelijk gezegde

- H5 taalverzorging: bijvoeglijk naamwoord

Alles geoefend? 

Maak samenvatting theorie/ oefen extra op www.cambiumned.nl

Welkom!

Taalverzorging: grammatica
Hoofdstuk 4: Het lijdend voorwerp

Lesdoel: Ik kan het lijdend voorwerp in een zin vinden.

Zinsdelen

= zinnen in zindelen verdelen (streepjes zetten)

Welke?

- persoonsvorm
- onderwerp
- werkwoordelijk gezegde

Woordsoorten
= de woorden in soorten verdelen (ieder woord apart)

Welke?

- lidwoord

- zelfstandig naamwoord
- werkwoord
- bijvoeglijk naamwoord

Het lijdend voorwerp

1. PV: Vraagzin maken --> werkwoord vooraan = de PV

2. OW: wie/wat + PV? = Onderwerp

3. WG: Alle werkwoorden in de zin (let op splitsbare werkwoorden!)

4. LV: Wie/wat + WG + OW? = LV

Bv: Tom leest een mooi boek in zijn vrije tijd.

LET OP: Een lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel.

Opdr. 1 blz. 112 - 113

1. Wij hebben een groot groentepakket van de buren gekregen.

2. Zondag hebben we nieuwe skates bij de skatebaan gevonden.

3. Deze week houdt een hogedrukgebied storingen op afstand.

Opdr. 1 blz. 112 - 113

4. In de vakantie ga ik graag vrienden van de basisschool opzoeken. 

5. Tijdens SAIL kun je op vijf plekken in Amsterdam bijzondere schepen bekijken. 

6. De grootouders van Max vieren morgen hun 50-jarige huwelijksfeest.

Aan de slag

1. Lezen leesboek: 20 minuten

Geen leesboek bij? Nieuw Nederlands blz. 180 en verder

2. Nakijken opdr. 2 + 3 + 4 blz. 113

3. Maken opdr. 5 blz. 113

HW: /

Opdr. 2 blz. 113

1. Op zaterdag koopt mijn vader altijd croissantjes bij de bakker. 

2. Met dit koude weer zitten we het liefst de hele dag in een onesie.

3. Archeologen hebben het graf van Nefertiti gevonden.

Opdr. 2 blz. 113

4. Op Facebook heeft Herma vandaag haar profielfoto gewijzigd. 

5. In januari organiseert de jachthaven Het Zwanengat een grote receptie voor al hun vrienden en bekenden. 

6. De backpacker heeft de Engelse kerk verlaten. 

Welkom!

Taalverzorging: grammatica
Hoofdstuk 6: het voorzetsel

Lesdoel: Ik kan een voorzetsel in een zin vinden.

Zinsdelen

= zinnen in zindelen verdelen (streepjes zetten)

Welke?

- persoonsvorm
- onderwerp

- werkwoordelijk gezegde

- lijdend voorwerp

Woordsoorten
= de woorden in soorten verdelen (ieder woord apart)

Welke?

- lidwoord

- zelfstandig naamwoord
- werkwoord

- bijvoeglijk naamwoord

- voorzetsel

Het voorzetsel

Voorzetsels (vz) zijn woorden die een plaats, tijd of reden/oorzaak aangeven. Bv: achter, bij, door, gedurende, in ,naar, onder, om, op, tijdens, van, vanwege, voor, wegens.

--> Je gebruikt voorzetsels niet los, maar altijd in combinatie met een ander woord (bv: de kast)

Zo herken je een voorzetsel:

- Je kunt een voorzetsel voor een lidwoord  + zelfstandig naamwoord zetten.

- Een voorzetsel staat meestal aan het begin van een zinsdeel.

Bv: Yolanda gaat naar de sportschool.

Het voorzetsel

Let op:

1. Bij sommige werkwoorden hoort een voorzetsel dat je niet kunt vervangen: een vast voorzetsel.

Bv: houden van, besteden aan

2. Let op bij scheidbare werkwoorden. Het woordje dat bij het werkwoord staat, is geen voorzetsel!

Bv: De trainer legt de wedstrijdopstelling uit.

Aan de slag!

1. Theorie: het voorzetsel

2. Maak opdr. 1 t/m 6 blz. 168 - 169

3. Klaar? Maak opdr. 7 t/m 9 op Nieuw Nederlands online - H6 voorzetsels

HW: Afmaken opdr. 1 t/m 6 blz. 168 - 169