3.1 De Verlichting

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Politieke revoluties

hoofdstuk 4

Wat weet je al over tijdvak 7: pruiken en revoluties? (1700-1800)

De tijd van Pruiken en Revoluties

1700-1800

de Verlichting

paragraaf 3.1

17e eeuw

• De Republiek in een  Gouden eeuw
• Koppositie in de handel. 
• Grote sterke zeemacht
• Rampjaar 1672
• Wetenschappelijke Revolutie

18e eeuw

• De Republiek aan het vervallen. 
• Bloei Frankrijk en Groot-Brittannie
• Burgers steeds meer macht
• Verlichting

Geef aan hoe het bestuur in Nederland geregeld was.

Geef aan hoe het bestuur in Frankrijk georganiseerd was.

Welke 3 standen bestonden er in Frankrijk?

De standenmaatschappij

1e stand	Geestelijkheid	geen belasting
2e stand	Adel	geen belasting
3e stand	Burgers bestond uit boeren, middenklasse en bourgeoisie : rijke burgers	- moesten belasting betalen - hadden geen privileges

Leg de bron uit

- Wat zie je? 

- Waarom is het getekend? 

- Wat bedoeld de tekenaar hiermee? 

Wat gebeurt er op deze afbeelding?

Waar gaat deze afbeelding over?

Zet bovenstaande titels met de juiste gezichten bij de juiste stand.

De eerste stand

De tweede stand

De derde stand

Boeren

Adel

Geestelijken

Hoe ontstond een veranderings-idee?

• De wetenschappelijke revolutie 1650-1800 (H3!)

= gezond nadenken en dit toepassen op het verbeteren van de samenleving

→ rationeel denken: denken aan de hand van je verstand

De Verlichting

De ideeën van de Verlichting

1. Mensen horen vrij te zijn (mensenrechten)
2. Mensen horen gelijk te zijn (afschaffing standenmaatschappij) 
3. Meer macht voor het volk (dmv een grondwet)
4. Scheiding van kerk, staat en rechtspraak (dus ook geloofsvrijheid!)

Verlicht denker of niet?

Bekijk onderstaande zinnen en bedenk of ze wel of niet van een Verlichte denker zouden zijn. (klik op het nummer voor het antwoord)

Waarom wel / niet?

'Emotie is het allerbelangrijkste in het menselijk bestaan'

'De koning zou zijn macht moeten delen met een parlement'

'Je moet wel nadenken over jouw geloof, maar de Kerk heeft altijd gelijk.'

'Niet iedereen is gelijk.'

1

2

3

4

Verlicht of niet:
Emotie is het belangrijkst in het menselijk bestaan en mensen moeten van hun gevoel uitgaan.

1. Verlicht
2. Niet verlicht

Verlicht of niet:
de koning moet zijn macht delen met een parlement

1. Verlicht
2. Niet verlicht

Verlicht of niet:
Je moet kritisch kunnen zijn op het geloof, maar de kerk heeft wel altijd gelijk

1. Verlicht
2. Niet verlicht

Verlicht of niet:
Sommige mensen hebben nou eenmaal meer rechten dan andere mensen

1. Verlicht
2. Niet verlicht

De scheiding der machten

Montesquieu was een Franse verlichte denker die een systeem bedacht tegen het machtsmisbruik van koningen, dat hij de trias politica noemde.

Hij onderscheidde hierbij drie machten:

1. De wetgevende macht
   de mensen verantwoordelijk voor het opstellen van wetten 
2. De uitvoerende macht
   de mensen verantwoordelijk voor het uitvoeren van wetten 
3. De rechtsprekende macht
   de mensen verantwoordelijk voor het straffen bij overtreding van de wetten
   
   

Wat is volgens jou de beste omschrijving van de Verlichting?

1. Er ging bij mensen een lichtje branden
2. Mensen begonnen hun gezonde verstand te gebruiken
3. Mensen gingen nadenken over de wetenschap
4. Mensen gingen kijken naar de wijsheid van de Grieken en Romeinen

Het volgende begrip past het best bij de Verlichting...

1. verstand
2. Renaissance
3. wetenschap
4. politiek

Verlichting is een gevolg van...?

1. wetenschappelijke revolutie
2. Absolutisme
3. de Reformatie
4. Slavernij

Bij Verlichting past het volgende begrip...

1. oorlog
2. gelijkheid
3. Lodewijk XIV
4. democratie

Verklaar waarom de wetenschappelijke beweging van de 18e eeuw 'de Verlichting' wordt genoemd.

Wat wordt er bedoeld met 'rationeel' in 'rationeel denken'?

1. Gebaseerd op emoties
2. Gebaseerd op rantsoenen
3. Gebaseerd op logica
4. Gebaseerd op het verstand

Wat denk je dat mensenrechten zijn?
Probeer er drie te benoemen.

Vat in 1 zin samen wat we bedoelen met De Verlichting