2.5 DE RELATIE NEDERLAND EN INDONESIË NA 1949

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

2.5 DE RELATIE NEDERLAND EN INDONESIË NA 1945

Indonesië wordt onafhankelijk. 

• Door internationale druk. Stopzetten Marshallplan.
• Soevereiniteitsoverdracht.
• Indonesië wordt onafhankelijk. 

Nederlands-Indonesische Unie 

= Met Juliana als staatshoofd 

• Nederland

Suriname, Nederlandse Antillen en Nederlands-Nieuw-Guinea

• Verenigde Staten van Indonesië

Republiek Indonesië (Java en Sumatra)

Borneo en Indonesië 

Nederlands-Indonesische Unie 

Afspraken:

• Republiek Indonesië en deelstaten zelfbestuur. 
• Samenwerken op gebied van: defensie, buitenlandse zaken en financiën.
• Nieuw-Guinea voorlopig bij Nederland bleef horen.

Onder Soekarno

• Wil een gecentraliseerde eenheidsstaat. 
• Deelstaten sluiten zich aan bij de Republiek. 

Van de Unie kwam weinig terecht. Uiteindelijk hief Indonesië in 1956 de Unie eenzijdig op.

• Meer verzet tegen Nederland 

De Molukkers

• Bang voor de centrale regering 
• 1950: Molukse Republiek (RMS)

Molukken

• Veel Molukkers waren in dienst van Nederlands leger K.N.I.L.
• Door Indonesiërs werden zij gezien als verraders.
  
• Molukkers vertrekken ´tijdelijk´ naar Nederland.
• Wens: REPUBLIK MALUKU SELATAN
  

Dienstbevel

Nederland was bang voor Indonesische wraakacties. De 12500 Molukse militairen en hun gezinnen kregen in 1951 de opdracht om naar Nederland te komen. 

Tijdelijk

De Molukkers dachten dat hun verblijf in Nederland tijdelijk zou zijn. Nederland zou zijn best voor onafhankelijke RMS.

Met deze gedachte groeiden de Molukse jongeren op.

De reis van honderdduizenden Indische Nederlanders, Molukkers, Chinezen en Papua's na de Tweede Wereldoorlog (1946-1967).

Repatriëring uit Nederlands-Indië

Van Indonesië naar Rotterdam

Op 24 augustus 1952 vertrekt Stans Lentze met haar familie van Semerang (Indonesië) naar Rotterdam. De reis duurt 37 dagen.

Hoe lang duurt de reis per schip van Jakarta (Indonesië) naar Rotterdam ongeveer?

Opdracht

1. 16 uur
2. 2 weken
3. 1 maand
4. 2 maanden

Toelichting

Niet alleen de duur van de reis naar Nederland was heftig, ook de reisomstandigheden aan boord waren niet even fijn. 

Veel van de schepen die gebruikt worden voor de overtocht zijn oude oorlogsschepen. In 1946 vonden de eerste Nederlands-Indische migranten  bijv. gaarkeukens, alarmsystemen, kanonnen aan boord. Men sliep in hangmatten of in stapelbedden van 4 hoog, mannen en vrouwen in aparte afdelingen. 

Ook zijn er gevallen van ziekte uitbraken aan boord zoals waterpokken en de mazelen. Tijdens de reis van de Nieuw-Amsterdam die op 8 december 1945 vertrok, breekt er een mazelen epidemie uit en veel kinderen aan boord raken besmet. Door zwakte, ondervoeding en kou raken ze ernstig ziek. Uiteindelijk sterven er tijdens de reis tussen de 50 en 150 kinderen aan de mazelen.

Onderweg houdt Stans een reisverslag bij

Ma 8 sept. - "de Rode Zee binnengevaren en van toen af vreselijk last v.d. warmte gehad: air conditioning slechts gedurende de nacht!"

Wo 17 Sept. - "Southhampton (a/d kade). Oponthoud van slechts enkele uren, dus geen walverlof."

Onderweg

Do 18 sept. - "11u v.m. voor Hoek van Holland: lichtjes te zien aan de kust vanuit de patrijspoort van m'n hut, bij 't varen door de Nieuwe Waterweg."

Toelichting

Is het wel een goed idee?

Toelichting

Aan het begin van de reis van de Nieuw Amsterdam op 16 maart 1946 horen alle passagiers een informatief boekje te krijgen. Het boekje wordt echter pas op 27 maart uitgedeeld (11 dagen later). In het boekje staat bijv. de vraag of - indien men geen familie in Nederland heeft - het wel een goed idee is om de tocht naar Nederland te maken. Deze belangrijke informatie komt dus voor veel passagiers veel te laat.

Toelichting

In deze dia's wordt de tool Visible Thinking toegepast, een tool die de betrokkenheid van kinderen en jongeren vergroot en hen bij de les houdt tijdens de lessonup-les. Door met hen een dialoog te forceren wordt de gepresenteerde bron/afbeelding meer vanuit een persoonlijk standpunt benadert. Laat de leerlingen hardop zeggen of opschrijven wat ze zien in elke dia.

Uitleg bron

Te zien zijn medewerkers van het Rode Kruis die zich ontfermen over repatrianten uit Indonesie, gearriveerd met de Sibajak aan de Lloydkade op 19 januari 1958. Het is januari en het is koud in Nederland. Zoals te zien is de vrouw in het midden dik ingepakt tegen het winterse weer.

Alhoewel er veel mensen al tijdens de Tweede Wereldoorlog van Nederlands-Indië naar Europees Nederland repatriëren, arriveren de meesten tussen 1946 en 1968.

Wie betaalde er voor de reis en de extra kleding, meubels en onderkomen voor de repatrianten uit Indonesië?

Opdracht

Toelichting

Het antwoord wordt gegeven in de volgende slide.

De repatrianten betalen zelf

Toelichting

Veel repatrianten zijn niet gewend aan het koude weer en moeten extra kleding aanschaffen. Ook moet er betaald worden voor meubels, onderdak en de reis zelf. De Nederlandse staat schiet alles voor. Dit wordt als een lening beschouwd en veel Indische repatrianten moeten die kosten weer terug betalen.

Interview met een Indonesische scheepsofficier

van de Rotterdamse Lloyd in 1953: 

"Dit waren Nederlanders die noodgedwongen terugkwamen, en moesten betalen voor hun eigen reis, terwijl ze álles achter hebben moeten laten, dat is het wrange. En daarna zijn ze inderdaad gaan werken om hun schuld terug te betalen, dat is... dat is iets wat bijzonder markant is voor die groepering."

Foto 1 (links): Repatrianten komen aan met de Sibajak aan de Lloydkade en worden opgevangen door medewerkers van het Rode Kruis in de Nederlandse kou op 19 januari 1958.

Foto 2 (rechts): Gerepatriëerde kinderen maken kennis met de sneeuw na aankomst van de Sibajak op de Lloydkade op 19 januari 1958.

Spanningen

• Molukkers mochten hier niet werken (binding).
• Relatie Nederland Indonesië verbeterde in de jaren zestig.
• Geen steun meer voor de Molukken, dus opgaan in NL
• Wilden nog steeds een vrije Molukse republiek
• Er ontstaan spanningen

Acties

Molukse jongeren wilden aandacht en actie van Nederland voor de RMS. 

In 1975 en 1977 kaapten ze treinen in Drenthe, gijzelden een basisschool en probeerden zelfs de koningin te gijzelen. 

Trein bij de Punt