1. Kritisch denken

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1

Burgerschap

De maatschappij - dat ben jij

Hoofdstuk 1

kritisch denken

1.1 Waarom Burgerschap?

Bij dit vak: 

- zetten we je aan het denken;

- verdiep je je in wat er in de samenleving gebeurt;

- gebruik je betrouwbare bronnen om informatie te vinden;

- vorm je een goed doordachte mening over die gebeurtenissen en kun je deze uitleggen met feiten en argumenten.

4 dimensies:

1. de economische dimensie (jij als werknemer, verstandig omgaan met geld);
2. de politiek-juridische dimensie (je stem laten horen);

3. de sociaal-maatschappelijke dimensie (cultuur & omgaan met verschillen);

4. de dimensie vitaal burgerschap (goed voor jezelf zorgen).

Hoe ga jij 'verstandig' om met geld?

Hoe laat jij jouw stem nu al horen?

Hoe ga jij om met verschillen tussen mensen? (Bijvoorbeeld als je een andere mening hebt?)

Hoe 'vitaal' ben jij op dit moment als burger?

Periode 3 én 4:

Kritisch denken (H1) + de economische dimensie (H2)

Vak = verplicht

Beoordeling

Ben jij een sociale,  

zelfredzame burger?

Kun jij straks meedoen in de maatschappij & op het werk?

Opdracht

Maak opdracht 1 en 2 op bladzijde 11 en 12 van jouw werkboek.

Vul de digitale ontwikkelscan in en neem de uitslag over in jouw werkboek.

1.2 Kritische denkvaardigheden

Wat is kritisch denken?

"Kritisch denken is het proces om te komen tot een goed oordeel.

Dat onderdeel is onderbouwd met betrouwbare informatie."

Kritische denkvaardigheden - Lesdoelen

Aan het einde van deze les hebben:

1. jullie geleerd wat kritisch denken  en zelfredzaamheid betekent

2. jullie geoefend met je eigen mening vormen en zelf kritische vragen stellen

3. jullie geleerd wat het verschil is tussen een mening en een feit

4. jullie zelf kritisch gezocht naar nepnieuws

Kritische denkvaardigheden

Wat is kritisch denken?

"Kritisch denken is het proces om te komen tot een goed oordeel.

Dat onderdeel is onderbouwd met betrouwbare informatie."

Kritisch denken betekent

1. de tijd nemen om over iets na te denken en dan te beslissen
2. kort nadenken zodat je kritiek kunt geven op de ander

Een vaardigheid is

1. iets doen wat je een ander een hebt zien doen
2. een taak of activiteit die je goed kan

Betrouwbaar betekent

1. Iets wat je voor het eerst mee maakt en er goed uit ziet
2. iets of waar je op kunt bouwen en vertrouwen

Een mening hebben betekent

1. Je durft niet te zeggen wat je denkt
2. Je durft te zeggen hoe je over iets denkt

Het woord argument betekent

1. redenen waarom je iets wel of niet vindt
2. dat je achterdochtig bent

Zelfredzaamheid betekent

1. zelfstandig zijn zonder hulp van een ander
2. je kunt de ander redden door hulp aan te bieden

Een bron is

1. een plek waar je kunt uitrusten
2. een plek waar je informatie vandaan haalt

Wat zie jij?

Stelling 

Kritische denkvaardigheden

Wat betekende zelfredzaamheid ook alweer?

Zelfredzaamheid

Zelfredzaamheid betekent dat je voor jezelf kunt zorgen en je eigen problemen op kunt lossen.

In de maatschappij wordt een grote zelfredzaamheid van je verwacht.

Je moet steeds meer zelf organiseren en oplossen.

Kritische denkvaardigheden

Je eigen mening wordt steeds belangrijker: 

wat is de juiste keuze, 

welke informatie is geschikt en betrouwbaar, 

wat vind je zelf belangrijk?

Kritische denkvaardigheden

Een onderdeel van kritisch denken is je mening vormen.

>> je hoeft het niet altijd met elkaar eens te zijn.

Het gaat erom een vraag of onderwerp eerst van verschillende kanten te bekijken en pas daarna tot een oordeel te komen.

Je mening is dus niet het meest interessant.

Hoe je tot die mening komt, is veel belangrijker. 

Je mening bijstellen 

Opdracht

>> kijk naar het volgende filmpje.

Wat deed meisje 1 dat het andere meisje en de jongen NIET deden?

Vragen

1. Hebben de jongeren uit het filmpje kritisch nagedacht?

2. Reageer je wel eens op berichten? Waarom wel/niet?

3. Wat doe je als je het niet eens bent met een bericht?

Redeneren

Als je iets beweert, dan zeg je dat het zo is.

Je moet dan ook zeggen waarom dat zo is: je moet een argument geven.

Een ander woord voor argument is reden.

Als je argumenten geeft voor een bewering, ben je aan het redeneren. 

Hoe vorm je een mening?

Als je een mening wilt vormen, heb je betrouwbare informatie nodig.

Je kunt natuurlijk ook op die manier kijken of de mening die je al hebt wel klopt.

Je kunt dan je mening bijstellen.

Dat kan moeilijk zijn en vraagt daarom om openheid en lef.

Opdracht

>> kijk naar het volgende filmpje.

Vragen (3)

1. Welke bron gebruikt deze mevrouw om haar mening te onderbouwen?

2. Hoe betrouwbaar is deze bron?

Bedenk samen en schrijf de vragen die deze vrouw had kunnen stellen op.

3. Welke kritische vraag hebben jullie samen bedacht die deze vrouw had kunnen stellen?

Feiten en meningen

Een mening is van iemand, iets persoonlijks. 

Je kunt deze niet controleren of checken.

Je kunt je mening wel veranderen, bijvoorbeeld als iemand met een goed argument komt.

Een feit is controleerbaar.

Je kunt dit bewijzen, maar je kunt een feit niet veranderen.

Kritisch online: welke foto is waarheid?

Kritisch online

Nep nieuws

• Heb jij weleens dingen gelezen of gehoord die ongeloofwaardig waren?
• Heb jij zelf wel eens nepnieuws gedeeld?

Kritische vragen

• is dit waar?
• waarom is dat zo?
• is dit een feit of een mening?
• zijn de feiten te controleren?
• hoe komt iemand tot zijn conclusie?
• waarom is dit belangrijk?
• komt deze informatie van een betrouwbare bron?
• wat zeggen andere bronnen hierover?

Inleveropdracht: Zoek samen op internet naar een voorbeeld van nepnieuws 

Kritische denkvaardigheden - Lesdoelen

Aan het einde van deze les hebben:

1. jullie geleerd wat kritisch denken  en zelfredzaamheid betekent

2. jullie geoefend met je eigen mening vormen en zelf kritische vragen stellen

3. jullie geleerd wat het verschil is tussen een mening en een feit

4. jullie zelf kritisch gezocht naar nepnieuws

5. jullie kritische toegepast op een zelf gevonden nepnieuws artikel