Vaste tekststructuren, kernzinnen en tekstverbanden - periode 1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Vaste tekststructuren, tekstverbanden en signaalwoorden en kernzinnen

Doelen

- Je kunt in eigen woorden formuleren wat vaste tekststructuren zijn..

- Je kunt de meest voorkomende vaste tekststructuren herkennen in een tekst..

- Je kunt een tekst indelen in een inleiding, middenstuk en slot..

Dezen doelen helpen jou om de opbouw van een tekst beter te begrijpen

10 minuten lezen

Welke tekststructuur herken je door tijdsaanduidingen in de tekst?

1. Verleden/heden (toekomst) structuur
2. Argumentatiestructuur
3. Voor/nadelenstructuur
4. Aspectenstructuur

Hoe heet de volgende tekststructuur?

Inleiding: onderwerp

Middenstuk: diverse onderdelen van het onderwerp

Slot: samenvatting

1. Aspectenstructuur
2. Onderwerpstructuur
3. Voor- en nadelenstructuur
4. Vraag- en antwoordstructuur

Welke tekststructuur eindigt met de beste oplossing?

1. Vraag-antwoordstructuur
2. Probleem-oplossingsstructuur
3. Argumentatiestructuur
4. Verklaringsstructuur

Welke vaste tekststructuur is zeker niet geschikt voor een uiteenzetting?(informatieve tekst)

1. Een aspectenstructuur
2. Een vraag-antwoord-structuur
3. Een argumentatie-structuur
4. Een verklaringstructuur

Welke tekststructuur past niet bij het betoog?

1. probleem-oplossingsstructuur
2. argumentatiestructuur
3. verklaringsstructuur
4. aspectenstructuur

7 vaste tekststructuren

1. aspectenstructuur

2. verleden/heden/toekomststructuur

3. voor-en nadelenstructuur

4. vraag-antwoordstructuur

5. argumentatiestructuur

6. probleem/oplossingstructuur

7. verklaringsstructuur

H 1: Vaste tekststructuren

• aspectenstructuur: Tekst met onderwerp & diverse verschillende aspecten
• verleden/heden/toekomst structuur: Tekst met onderwerp & vroeger, nu, toekomst
• voor- en nadelenstructuur: Tekst met onderwerp & voor- en nadelen
• vraag/antwoordstructuur: Tekst met vraag & antwoord

 Argumentatiestructuur

1. Je start met een stelling, mening of standpunt
2. Je geeft argumenten voor de stelling en je geeft ook tegenargumenten (die je gelijk onderuit haalt, weerlegging)
3. Je concludeert dat jouw stelling of standpunt op zijn plaats is

 Probleem/oplossingstructuur

1. Je start met een probleem
2. Je geeft oorzaken, gevolgen en oplossingen


3. Je eindigt met de beste oplossing

 Verklaringsstructuur

1. In je inleiding presenteer je een bepaald verschijnsel
2. Je geeft kenmerken / voorbeelden 
3. Je presenteert verklaringen en oorzaken


4. Je eindigt met een samenvatting

Welke zin is de kernzin?

Onze zalen zijn zeer geschikt voor de bijeenkomsten die u wilt houden. De vier zalen die wij hebben, kunnen door flexibele wanden geschikt gemaakt worden voor groepen van elke grootte. Alle apparatuur voor het houden van presentaties is aanwezig.

1. eerste zin
2. tweede zin
3. laatste zin

Welke zin is de kernzin?

Op 20 december jl. heb ik een laptop bij u besteld. Dat is nu vijf maanden geleden en ik heb nog niets ontvangen. Ook reageert u niet op mijn telefoontjes en e-mails. Daarom annuleer ik mijn bestelling.

1. eerste zin
2. tweede zin
3. laatste zin

Welk tekstverbanden ken je?

Tekstverbanden

• opsommend verband
• tijd / chronologisch verband
• oorzaak/gevolg
• toelichtend verband (voorbeeld)
• voorwaardelijk verband
• tegenstellend verband
• redengevend

Signaalwoorden

• ook, bovendien, daarnaast, zowel .. als, ten eerste, ten slotte
• eerst, daarna, voordat, nadat, toen, terwijl,
• maar, echter, toch, daarentegen
• bijvoorbeeld, met andere woorden, zoals, dat wil zeggen
• want, omdat, daarom, immers, namelijk
• dus, dan ook, hieruit volgt, concluderend

Voorbeelden

• conclusie
  kortom, samenvattend, al met al
• verklaring: Oorzaak gevolg
  doordat, daardoor, waardoor, met als gevolg, zodat
• Voorwaardelijk
  als, indien, wanneer, mits, tenzij, behalve, op voorwaarde dat 

'Tegenover, maar, hoewel' zijn signaalwoorden die horen bij het tekstverband...

1. Opsommend verband
2. Chronologisch verband
3. Voorwaardelijk verband
4. Tegenstellend verband

Als je besluit om dat skateboard te kopen, kun je niet op vakantie.

1. toelichtend verband
2. chronologisch verband
3. opsommend verband
4. voorwaardelijk verband

Je kunt niet op vakantie, want je hebt je geld uitgegeven aan een skateboard.

1. redengevend verband
2. chronologisch verband
3. opsommend verband
4. voorwaardelijk verband

Als eerste moet je naar werk gaan zoeken. Daarna kun je gaan sparen.

1. toelichtend verband
2. chronologisch verband
3. opsommend verband
4. voorwaardelijk verband

Je moet een vliegticket kopen en je hotel betalen. Bovendien heb je op reis zakgeld nodig.

1. toelichtend verband
2. chronologisch verband
3. opsommend verband
4. voorwaardelijk verband

Vraag

Vorig jaar sportte ik drie keer in de week, maar daar heb ik nu geen tijd meer voor.

Welk signaalwoord? Welk tekstverband?

Antwoord

Vorig jaar sportte ik drie keer in de week, maar daar heb ik nu geen tijd meer voor.

maar = signaalwoord = tegenstellend verband

Vraag

Eerst moet ik mijn huiswerk maken. Bovendien moet ik een uittreksel schrijven en ook nog mijn kamer opruimen.

Welke signaalwoorden? Welk tekstverband?

Antwoord

Eerst moet ik mijn huiswerk maken. Bovendien moet ik een uittreksel schrijven en ook nog mijn kamer opruimen.

bovendien - ook nog = signaalwoorden

Opsommend tekstverband

Vraag

De voetbalcompetitie is in jaren niet zo spannend geweest. Het is dit jaar bijvoorbeeld vaak voorgekomen dat een middenmoter of zelfs een degradatiekandidaat bij een topclub punten kon weghalen.

Signaalwoord? Tekstverband?

Antwoord

Het is dit jaar bijvoorbeeld .... ...weghalen.

bijvoorbeeld = signaalwoord = toelichtend

Noem 1 ding dat je nog onduidelijk vindt aan tekstverbanden

Ik snap de theorie en zou volgende les een voldoende kunnen halen voor een SO

010

Ik vond de lessen van deze week..

😒🙁😐🙂😃

Doelen controleren

Doelen

- Je kunt in eigen woorden formuleren wat vaste tekststructuren zijn..

- Je kunt de meest voorkomende vaste tekststructuren herkennen in een tekst..

- Je kunt een tekst indelen in een inleiding, middenstuk en slot..

Dezen doelen helpen jou om de opbouw van een tekst beter te begrijpen

Taaldoel: je kunt jouw antwoorden formuleren in lopende hele zinnen. 

Doelen controleren