Immuniteit

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Immuniteit

Immuniteit

Leerdoelen:

• Je kunt het verschil tussen antigenen en antistoffen beschrijven
• Je kunt het verschil tussen een primaire en secundaire reactie beschrijven
• Je kunt het verschil tussen actieve en passieve immunisatie beschrijven
• Je kunt het verschil tussen natuurlijke en kunstmatige immuniteit beschrijven

Antigenen

Antigenen zijn eiwitten in het celmembraan.

Elke persoon heeft zijn eigen antigenen. Voor een ander zijn deze antigenen lichaamsvreemd.

Ieders immuunsysteem leert welke antigenen lichaamseigen zijn 

en daarom niet mogen worden aangevallen. 

Het immuunsysteem valt lichaamsvreemde antigenen aan.

Bij een auto-immuunziekte valt je immuunsysteem je eigen cellen aan.

Infectie met lichaamsvreemde antigenen

Incubatietijd

De tijd tussen binnendringen van ziekteverwekker en het ontstaan van ziekteverschijnselen 

Primaire reactie

De vorming van antistof na het eerste contact. 

(Er zullen geheugencellen worden gevormd.)

Secundaire reactie

Geheugencellen vormen snel antistoffen, na opnieuw contact met dít specifieke antigeen -->  

Je wordt niet meer ziek --> dus je bent immuun.

Infectie: lichaamsvreemde cellen (met onbekende antigenen) zijn door de huid (passieve afweer) binnengedrongen.

Fagocyten sluiten de cellen in en maken ze kapot = aspecifieke afweer (actieve afweer)

Fagocyt is een witte bloedcel

Aspecifieke afweer

Specifieke afweer 

komt in actie als de aspecifieke afweer niet volledig afweert

 

B-Lymfocyten 

--> maken antistoffen

Infectie antigeen: EERSTE keer

Je immuunsysteem kent de antigenen NIET.

Je wordt ziek. 

Het immuunsysteem gaat B en T-lymfocyten maken.

Ziekteverwekker wordt onschadelijk gemaakt.

Er blijven geheugencellen achter. 

Je bent (tijdelijk) IMMUUN.

Infectie antigeen: TWEEDE + volgende keren

Je immuunsysteem herkent de antigenen WEL.

De geheugen B en/of T-lymfocyten worden direct actief.

Ziekteverwekker wordt onschadelijk gemaakt.

Je wordt niet ziek. 

Immuniteit

Natuurlijke immuniteit

Immuniteit op een natuurlijke manier verkregen (bv. eerst zelf ziek geworden)

Kunstmatige immuniteit

Immuniteit op een kunstmatige manier verkregen (vaccin of antistoffen toedienen)

Actieve immunisatie (langdurig effect)

Je eigen immuunsysteem (B en T-lymfocyten) wordt actief en vormen geheugencellen

Passieve immunisatie (tijdelijk effect)

Inspuiten van antistoffen 

(ziekteverwekker wordt onschadelijk gemaakt, maar je eigen immuunsysteem doet niets)

NATUURLIJKE immuniteit

door

actieve immunisatie

Je eigen witte bloedcellen zijn actief

Je wordt ziek 

--> 

Immuunsysteem wordt geactiveerd

Ziekteverwekker onschadelijk gemaakt.

Geheugencellen blijven achter

Je bent immuun!

 

KUNSTMATIGE immuniteit 

door

actieve immunisatie

Je eigen witte bloedcellen zijn actief

Je wordt ingeent (beetje last)

--> 

Immuunsysteem wordt geactiveerd

Ziekteverwekker onschadelijk gemaakt.

Geheugencellen blijven achter

Je bent immuun!

Immuniteit

Vul de opdracht "Immuniteit" in

(Zie de invulwoorden onder aan de bladzijde)

Klassikaal nakijken --> zie antwoordblad

Gebruik als aantekeningen van begrip Immuniteit

Auto-immuunziekten

• lymfocyten rijpen in thymus en beenmerg
• ze leren alle lichaamseiwitten te herkennen
• soms gaat dat fout => auto-immuunziekte
• bijv. MS, reuma

MULTIPLE SCLEROSE

REUMA

allergie

Bij een allergie reageert een lichaam extreem gevoelig op antigenen van stoffen waar de meeste mensen normaal op reageren. 

Deze stoffen veroorzaken een afweerreactie. 

Allergie

Eerste contact: 

het antigeen laat B-cellen antistoffen maken, deze koppelen aan de mestcel => mestcel wordt geactivieerd

Tweede contact:

antigeen koppelt meteen aan geactiveerde mestcel => exocytose van blaasjes histamine => allergische reactie (slijm, jeuk, niezen etc.)

Wat is of zijn de reden(en) dat je zo vaak verkouden wordt?

1. je kan geen antistoffen maken tegen het verkoudheidsvirus
2. het verkoudheidsvirus verandert snel
3. er zijn heel veel verschillende verkoudheidvirussen
4. je bent niet ingeënt tegen verkoudheidsvirussen

Waarom moeten mensen elk jaar opnieuw gevaccineerd worden tegen de griep?

1. Het vaccin is na een jaar uitgewerkt.
2. Alle antistoffen zijn na een jaar afgebroken.
3. De geheugencellen raken uitgewerkt.
4. Het griepvirus verandert steeds van vorm.

Kamelen leveren nuttige
antistoffen tegen slangenbeten

Kamelen blijken zeer nuttig te zijn bij het maken van antigif tegen slangenbeten. Hun bloed is beter bestand tegen temperatuur-schommelingen en beduidend stabieler dan het bloed van paarden, de stof die tot dusver overwegend wordt gebruikt bij het fabriceren van antigif.

Het bedrijf spuit kamelen in met een beetje slangengif. De woestijndieren maken dan antistof aan. Het bedrijf haalt de antistoffen dan uit het bloed, zodat mensen de beten van giftige slangen kunnen overleven. Het probleem van antistoffen uit paardenbloed is dat een mens die slechts eenmaal kan krijgen.

Is het inspuiten van antistoffen uit paardenbloed voorbeeld van actieve, passieve, natuurlijke of kunstmatige immunisatie?

1. Passief en Kunstmatig
2. Passief en Natuurlijk
3. Actief en Kunstmatig
4. Actief en Natuurlijk

Leg uit wat de reden is dat mensen maar eenmaal antistoffen uit paardenbloed kan krijgen.

Bij een tweede toediening kan een heftige reactie optreden, omdat je lichaam geheugencellen heeft aangemaakt tegen de antistoffen uit paardenbloed. Dan moet het antiserum uit een ander dier komen.