BSR 02/04 2k Grammatica ZD §2 herhaling lj1

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k, t
• Leerjaar 2

Open je boek alvast op blz. 204-205.
Log alvast in op LessonUp
(de code staat  linksonder in beeld).

§2: Herhaling leerjaar 1 th

Voordat we beginnen:

WELKOM 2KB

GRAMMATICA

ZINSDELEN

• Je weet hoe je in een zin de persoonsvorm, het onderwerp
  en het werkwoordelijk gezegde kunt vinden.
• Je hebt de herhaling van leerjaar 1 gemaakt.

Lesdoelen

In deze les gaan we:

• Starten met een nieuw hoofdstuk (grammatica zinsdelen);
• de uitleg behandelen van paragraaf 2 (en hierbij aantekeningen maken);
• de opdrachten van de herhaling van leerjaar 1 maken (digitale paragraaf);
• gezamenlijk afronden.

Je kunt de persoonsvorm in een zin op drie manieren vinden. 

Schrijf mee in je schrift, maak aantekeningen!

De tijdproef

1) Verander de zin van tijd.

Het woord dat dan verandert, is de persoonsvorm. Kijk maar:

• Naud wil in het weekend geen huiswerk maken.
• Naud wilde in het weekend geen huiswerk maken.

De vraagproef

2) Maak van de zin een vraag.

Het werkwoord dat dan vooraan komt te staan, is de persoonsvorm.

• Alette, Hester en Fenna hebben woensdag ingehaald. 
• Hebben Alette, Hester en Fenna woensdag een toets ingehaald?

De getalsproef

3) Verander het getal (het aantal) van de zin. Het gaat dan niet meer om één persoon, maar bijvoorbeeld om twee.

Het woord dat dan verandert, is de persoonsvorm. Kijk maar:

• Hiddo zat tijdens de uitleg aan andere dingen te denken.
• Hiddo en Wout zaten tijdens de uitleg aan andere dingen te denken.

''Leyla had twee caramel latte macchiato besteld bij de Starbucks.''
Wat is de persoonsvorm?

Welke van de drie manieren heb jij bij de vorige vraag gebruikt om de persoonsvorm te vinden?

Zinsdelen

Een zin bestaat uit verschillende zinsdelen. Zinsdelen kun je uit een zin halen door te kijken naar welke woorden je voor de persoonsvorm kunt plaatsen. Een zinsdeel is één woord of een groepje woorden die bij elkaar horen. Een voorbeeldzin:

• Jan heeft Pim vorige week z'n boek geleend.

Is de zin juist verdeeld in zinsdelen?

De jonge held | kreeg | een onderscheiding.

1. juist
2. onjuist

In 1953 werd Nederland getroffen door een watersnoodramp.

Neem de zin over en verdeel de zin in zinsdelen. Plaats tussen de zinsdelen een /

Het onderwerp

Het onderwerp in een zin:

'Tijdens zijn show amuseert de cabaretier het publiek met zelfgeschreven liedjes.'

De cabaretier = het onderwerp

Het onderwerp van de zin is vaak een persoon (of dier/ding) die iets doet. Vrijwel elke zin heeft een onderwerp.

• Hoe vind je het onderwerp? Stel de vraag: Wie/wat + persoonsvorm

• 
  

Wat is het onderwerp?

''De auto van drie miljoen was tegen een boom gecrasht.''

Wat is het onderwerp?

''De auto van drie miljoen euro was tegen een boom gecrasht.''

1. de auto
2. de auto van drie miljoen euro
3. was gecrasht
4. tegen een boom

Wat is het onderwerp?

''Ik heb honderd euro verdiend met het rondbrengen van deze folders.''

1. Ik
2. heb
3. honderd euro
4. met het rondbrengen van deze folders

Werkwoordelijk

Het werkwoordelijk gezegde bestaat uit alle werkwoorden in de zin. Ze zeggen wat het onderwerp (mens, dier of ding) doet of ondergaat. De persoonsvorm is altijd een onderdeel van het werkwoordelijk gezegde.

Als er meer werkwoorden in de zin staan, horen die er ook bij.

gezegde (wg)

Werkwoordelijk

• Bepaal welke woorden werkwoorden zijn.
• Deze woorden vormen samen het werkwoordelijk gezegde.
• Delen van een scheidbaar werkwoord horen ook bij het wg.
  
  De bezorger heeft het pakketje gisteravond afgeleverd.

gezegde (wg)

Noteer het werkwoordelijk gezegde:

Ik ben mijn broodjes en drinken thuis vergeten.

Noteer de werkwoorden:

Mijn vader is vorig weekend van de ladder gevallen.

''Duizenden mensen werkten vijf jaar lang aan de bouw van de Afsluitdijk.''

Hoe veel werkwoorden staan in bovenstaande zin?

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Noteer van de volgende twee zinnen de persoonsvorm (pv), het onderwerp (ow), het werkwoordelijk gezegde (wg).

1. Mijn broertje koopt iedere maand een nieuwe game.

PV =                                       OW =                                       WG = 

      

2. Ik heb gisteren een nieuwe fiets gekregen. 

PV =                                        OW =                                        WG = 

Twee zinnen ontleden

Wat?	Cursus 5 Grammatica woordsoorten, §2: Herhaling leerjaar 1. Opdracht 1 t/m 6 (digitale paragraaf).
Hoe?	Zelfstandig. De eerste vijf minuten in stilte, daarna overleggen.
Hulp	Steek je vinger op als je een vraag hebt.
Tijd	15 minuten.
Klaar?	Maak alvast een begin aan §4 Samengestelde zinnen (blz. 208-209).

Herhaling leerjaar 1 (huiswerk)

• Je hebt de herhaling van leerjaar 1 gemaakt.
• Je kunt onderscheid maken tussen een werkwoord (ww), lidwoord (lw), zelfstandig naamwoord (zn), bijvoeglijk naamwoord (bn) en voorzetsel (vz).

Lesdoelen

Wanneer kun je de vraagproef niet gebruiken om de persoonsvorm te vinden?

Wie heeft nog een vraag over wat we vandaag hebben behandeld?